Waiyapot ep049 Subduction Zone แนวมุดตัวของแผ่นเปลือกโลก
Fig. 49.1 Plate Tectonic Model.
EP. 49 Subduction Zone แนวมุดตัวของแผ่นเปลือกโลก
เกิดจากขบวนการคลายความร้อนจากชั้น mantle ขึ้นสู่ผิวโลก โดย convection current ในบริเวณที่ convection current เคลื่อนที่ลง จะลาก lithosphere ให้จมลงไปในส่วนที่เป็น asthenosphere จัดเป็น suture zones ที่เกิดจากการชนกันของแผ่นทวีป ( convergent plate boundaries) ทำให้แผ่นเปลือกโลกที่มีน้ำหนักมากกว่ามุดตัวลงใต้แผ่นเปลือกโลกที่มีน้ำหนักน้อยกว่า แนวการมุดตัวมักจะทำมุมประมาณ 30-45 องศา เรียกว่า subduction zone หรือ Wadati–Benioff zone การมุดตัวทำให้เกิดความร้อนขึ้นจนถึง 650 oC น้ำและ Volatile จาก hydrate minerals ที่ประกอบอยู่ในหินที่จมลงไปจะถูกปลดปล่อยออกมาจากเนื้อหิน น้ำที่เกิดขึ้นจะช่วยให้ melting point ของหินลดลงจนเกิดการหลอมละลายของหิน เป็น magma จากนั้นจะเกิด ขบวนการ magmatic differentiation ขึ้น felsic magma ที่มีถ.พ. น้อยกว่า asthenosphere จะลอยเป็น diapir ขึ้นสู่ผิวโลก ถ้าพ้นผิวโลกขึ้นมาก็จะกลายเป็น lava แข็งตัวให้หินภูเขาไฟ แต่ถ้าแข็งตัวใต้ผิวโลกก็จะกลายเป็นหินอัคนีแทรกซอนประเภท หินแกรนิตชนิดต่าง ๆ (granitiods)
ผิวพื้นสมุทรในแนวมุดตัวจะเกิดร่องลึกเรียกว่า trench หรือ abyssal pelagic zone ถัดจากแนวมุดตัวจะเป็นพื้นที่ที่เกิดการบีบอัดชั้นหินให้เกิดการเลื่อนไถลของหิน เป็น overthust faults เกิด metamorphism ชนิด blueschists facies ที่มีอุณหภูมิต่ำความกดดันสูง พื้นที่นี้เรียกว่า accretionary prism หรือ melange zones ถัดไปเป็น forarc zones เป็น sedimentary basin ที่มีการสะสมตัวของตะกอนทะเล lithic sediments ถัดไปเป็นแนวภูเขาไฟ volcanic arc ที่ส่วนฐานประกอบด้วยหินแปรต่าง ๆ ตามลำดับอุณหภูมิ ความดัน จาก greenschist, amphibolite, granulite facies, รวมเรียกว่า barrovian metamorphism และลูกโป่ง ( diapirs) จากการแข็งตัวของหินอัคนีแทรกซอนต่าง ๆ (granitoids) ถัดไปอีกเป็น backarc basin ที่สะสมตะกอน sediments ต่าง ๆ รวมทั้งแนวหินปูน carbonate reef
Fig. 49.2 Subduction Zone model.
Fig. 49.3 Subduction Features.
Fig. 49.4 Subduction Rocks.
Fig. 49.5 Slab temperatures control melting in subduction zones and Metamorphism.
ที่มา
- https://www.facebook.com/weerasak.phomthong
รวบรวมข้อมูลและภาพ
-------------------------------------------------
Waiyapot บทความ ไวยพจน์ วรกนก (Waiyapot Worakanok) รวมข้อมูล-------------------------------------------------