e-book open data คู่มือการใช้งานระบบศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ (Data.go.th) เวอร์ชันใหม่ ปี 2564

E-Book คู่มือการใช้งานระบบศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ (Data.go.th) เวอร์ชันใหม่ ปี 2564

USER’s MANUAL for Data.go.th คู่มือการใช้งานระบบศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ จัดทำโดย ฝ่ายเดตาโซลูชันส์ภาครัฐ Department of Government Data Solution สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) (สพร.) Digital Government Development Agency (Public Organization) (DGA) มกราคม 2564

สำหรับศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐเวอร์ชันใหม่ รองรับกลุ่มของผู้ใช้งานระบบซึ่งแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ดังที่ได้กล่าวมาแล้วในข้างต้นนั้น สำหรับคู่มือการใช้งานระบบฉบับนี้นำเสนอขั้นตอนการใช้งานระบบสำหรับผู้ใช้ 3 กลุ่ม คือ ผู้ใช้ทั่วไป ผู้ดูแลข้อมูลของหน่วยงาน และนักพัฒนา

ศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ (Open Government Data) การเปิดเผยข้อมูล (Open Data) เป็นหนึ่งในวิธีการที่จะช่วยส่งเสริมและนำไปสู่การเป็นประเทศที่มี ความเข้มแข็งและความก้าวหน้าในด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ด้วยอาศัยความสามารถของการเข้าถึงแหล่งข้อมูลความรู้หรือข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่ประชาชนและสังคมอย่างเปิดกว้างไร้ข้อจำกัด อีกทั้งการผลักดันให้นำข้อมูลไปใช้สร้างสรรค์อย่างไร้ขอบเขต และสามารถสร้างโอกาสและเป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดนวัตกรรมด้านเทคโนโลยีสารสนเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ การเปิดเผยข้อมูลโดยเฉพาะข้อมูลของภาครัฐ เสมือนเป็นแหล่งทรัพยากรขนาดใหญ่ที่ยังไม่ได้ถูกนำมาใช้อย่างกว้างขวางทั้งในส่วนของบุคคลและองค์กร ปัจจุบันพบว่าหน่วยงานภาครัฐมีการเก็บรวบรวมข้อมูลในรูปแบบที่แตกต่างกันเพื่อที่จะดำเนินงานตามภารกิจ นอกจากนั้นแล้วหน่วยงานภาครัฐถือเป็นส่วนสำคัญในการผลิตและจัดเก็บข้อมูลทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ ซึ่งข้อมูลภาครัฐส่วนใหญ่เป็นข้อมูลสาธารณะโดยกฎหมายอยู่แล้ว ดังนั้นจึงเหมาะสมที่จะเปิดเผยและทำให้ ผู้อื่นสามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อไปได้ 

จากพระราชบัญญัติการบริหารงานและการให้บริการภาครัฐผ่านระบบดิจิทัล พ.ศ. 2562 กำหนดให้หน่วยงานของรัฐต้องเปิดเผยข้อมูลในรูปแบบดิจิทัลต่อสาธารณะ โดยมีศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ (Government Open Data) ผ่านเว็บไซต์data.go.th เพื่อสนับสนุนกระบวนการเปิดเผยข้อมูลดังกล่าว เพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วมและตรวจสอบการดำเนินงานของรัฐได้โดยสะดวก และสามารถนำข้อมูลไปพัฒนา นวัตกรรมที่สร้างประโยชน์ต่อเศรษฐกิจและสังคม สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) (สพร.) เป็นผู้ให้บริการเว็บไซต์ข้อมูลศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐเว็บไซต์ data.go.th โดยเปิดให้บริการมาตั้งแต่ปี 2558 จำนวนชุดข้อมูลมากกว่า 1,200 ชุดข้อมูล จากกว่า 100 หน่วยงาน โดยศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ หมายความว่า ศูนย์กลางในการเปิดเผยข้อมูลเปิดภาครัฐที่สำนักงานจัดให้มีขึ้นเพื่อให้หน่วยงานของรัฐนำข้อมูลเปิดภาครัฐมาเปิดเผยในรูปแบบข้อมูลดิจิทัลต่อสาธารณะ ศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐนั้น ได้ดำเนินการโดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อให้ผู้ใช้บริการทั้งภาคประชาชน ภาคธุรกิจเอกชน รวมถึงหน่วยงานของรัฐ สามารถค้นหาและเข้าถึงข้อมูลที่มีคุณภาพของภาครัฐได้ง่าย โดยมีเป้าหมายสูงสุดเพื่อส่งเสริมให้เกิดธรรมาภิบาล เกิดความร่วมมือของภาครัฐ และสร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน โดยการดำเนินการของศูนย์กลางข้อมูลภาครัฐนั้นสร้างประโยชน์ต่อทั้งผู้ให้และผู้ใช้ข้อมูลทั้งในด้านของความโปร่งใส การมีส่วนร่วม การปรับปรุง หรือพัฒนาสินค้าและบริการใหม่ การสร้างนวัตกรรมการปรับปรุงประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการให้บริการของภาครัฐ และการเพิ่มมูลค่าให้กับหน่วยงานราชการเอง โดย “ข้อมูลเปิด” นั้นนอกจากจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการให้บริการแล้วยังช่วยลดค่าใช้จ่ายของหน่วยงานราชการได้

บัดนี้ทาง สพร. มีแนวคิดในการปรับปรุงเว็บไซต์ดังกล่าวเพื่อให้มีความสามารถในการบริการผู้ใช้งานแบบครบวงจรของการแนวทางการใช้ประโยชน์ข้อมูล โดยระบบที่มีการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาประยุกต์ใช้ในการดำเนินงานต่าง ๆ เช่น เทคโนโลยีสำหรับการวิเคราะห์ข้อมูล เทคโนโลยีการบริการข้อมูลในรูปแบบต่าง ๆ เป็นต้น เพื่ออำนวยความสะดวกผู้ใช้งานข้อมูลทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ตลอดจนภาคประชาชนในการเข้าถึงข้อมูล รวมถึงมีความง่ายต่อการนำข้อมูลไปใช้ต่อยอดสร้างเป็นนวัตกรรมบริการ ซึ่งมีการปรับปรุงโดยเพิ่มฟังก์ชันการใช้งาน รวมถึงเพิ่มรูปแบบของการให้บริการข้อมูลที่สะดวกต่อการนำไปใช้ในลักษณะของการเผยแพร่ข้อมูลในรูปแบบของส่วนติดต่อเพื่อพัฒนาโปรแกรมหรือเอพีไอ (Application Programming Interface หรือ API) การวิเคราะห์ข้อมูลเปิดแบบแสดงด้วยภาพ (Data Visualization) เพื่อเพิ่มความดึงดูดต่อผู้ใช้งาน ทั้งจากทางภาครัฐ และภาคเอกชน อันส่งผลต่อการพัฒนาบริการ และสร้างสรรค์นวัตกรรมจากข้อมูลเปิดอย่างกว้างขวางต่อไป