การรับรู้ระยะไกล (Remote Sensing)
การรับรู้ระยะไกล (Remote Sensing) เป็นเครื่องมือสำคัญในทางธรณีวิทยา โดยเป็นกระบวนการในการได้มาซึ่งข้อมูลเกี่ยวกับพื้นผิวโลกโดยไม่ต้องสัมผัสโดยตรงกับพื้นที่นั้น ๆ เทคโนโลยีนี้อาศัยการใช้เซนเซอร์จากดาวเทียมหรืออากาศยานเพื่อตรวจจับและติดตามลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ ผ่านการวัดรังสีที่สะท้อนหรือแผ่ออกมาจากพื้นผิวโลก
การประยุกต์ใช้ในงานธรณีวิทยา
1. การสำรวจแร่ ใช้ในการระบุพื้นที่ที่มีแร่สะสมอยู่มาก โดยการวิเคราะห์องค์ประกอบของพื้นผิวและลักษณะการดูดกลืนรังสีเฉพาะของแร่ (spectral signatures)
2. การทำแผนที่ทางธรณีวิทยา ช่วยในการสร้างแผนที่ธรณีวิทยาอย่างละเอียด เช่น การระบุชนิดหิน แนวรอยเลื่อน รอยคดงอ และโครงสร้างทางธรณี
3. การวิเคราะห์ดินและลักษณะภูมิประเทศ สนับสนุนการจำแนกประเภทดิน การตรวจสอบและติดตามการเปลี่ยนแปลงของลักษณะภูมิประเทศ
4. ภูเขาไฟวิทยา ใช้ในการเฝ้าระวังการปะทุของภูเขาไฟ การไหลของลาวา และการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิที่ผิดปกติในพื้นที่ภูเขาไฟ
5. การศึกษาบริเวณแผ่นดินไหว ประเมินแนวรอยเลื่อนและรูปแบบการเคลื่อนตัวของเปลือกโลกโดยใช้ภาพจากดาวเทียมและเทคนิคเรดาร์อินเตอร์เฟอโรเมตรี
6. การติดตามสิ่งแวดล้อม ตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน การกัดเซาะหน้าดิน การตัดไม้ทำลายป่า และการขยายตัวของทะเลทราย
7. อุทกธรณีวิทยา (Hydrogeology) ช่วยในการค้นหาน้ำใต้ดินและวิเคราะห์ระบบชั้นน้ำบาดาลจากสัญญาณบนผิวดิน
แหล่งข้อมูลที่ใช้
ภารกิจดาวเทียม เช่น Landsat, Sentinel และ ASTER
การถ่ายภาพทางอากาศ
ระบบ LIDAR และเรดาร์
ข้อดีของการใช้เทคโนโลยีการรับรู้ระยะไกล:
ครอบคลุมพื้นที่กว้างและเข้าถึงได้ยาก
ประหยัดทั้งต้นทุนและเวลา
สามารถเก็บข้อมูลในช่วงเวลาต่าง ๆ เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ที่มา: Geology Forum 1