Waiyapot ep103 The Siberian Traps การระเบิดของภูเขาไฟขนาดใหญ่ที่สุดของโลก

EP. 103 The Siberian Traps การระเบิดของภูเขาไฟขนาดใหญ่ที่สุดของโลก

Siberian Traps เป็นการระเบิดของภูเขาไฟขนาดใหญ่ (super volcanoes) ที่ใหญ่ที่สุดในบันทึกทางธรณีวิทยาในรอบ 500 ล้านปี เกิดขึ้นในบริเวณที่ปัจจุบันเป็นแคว้นไซบีเรีย ของรัสเซีย เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่อ 251.9 Ma. (late Permian) เกิดจากการประทุของแมกมาจากชั้นmantle (mantle plume) ทำให้เกิดการไหลบ่าของ lava (massive flood basalt eruptions) ที่ต่อมาแข็งตัวเป็นหิน basalt, dolerite, gabbro, minor rhyolite และpyroclastic flows เกิด Large Igneous Province (LIP) คลุมพื้นที่มากกว่า 7 ล้านตารางกิโลเมตร คิดเป็นปริมาตรมากกว่า 4 ล้านลูกบาศก์กิโลเมตร แรกเริ่มมีการไหลบ่าของลาวาอยู่ 6หมื่นปี จากนั้นมีการไหลบ่าหลายละลอกกินเวลารวมประมาณ 1 ล้านปี ทำให้เกิดภูเขาที่ราบสูง แบบขั้นบันได (traps, เป็นภาษาสวีเดน trappa = stairs) การระเบิดครั้งนี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และน้ำทะเล ทำให้เกิดการสูญพันธ์ครั้งใหญ่ที่สุดในโลกตามบันทึกทางธรณีวิทยา

ก่อนหน้านี้ 8 ล้านปีเมื่อ 260 Ma. มีการระเบิดของ super volcanoes ขนาดใหญ่เช่นกันเรียกว่า The Emeishan Traps ที่ Southwest China, primarily in Sichuan, Yunnan, and Guizhou provinces, ทำให้เกิด massive flood basalt volcanism ประกอบด้วยหิน basalts (tholeiitic), picrites, และ gabbros และpyroclastic flows ทำให้เกิด Large Igneous Province (LIP) คลุมพื้นที่ 250,000–500,000 ตารางกิโลเมตร

การเกิด massive flood basalt eruptions ขนาดใหญ่ทั้ง 2 ครั้ง ทำให้เกิดแหล่งแร่แบบ Orthomagmatic deposits ซึ่งเป็นการสะสมตัวของแหล่งแร่จาก ขบวนการเกิด magma โดยตรง มักเกิดในหินที่มีส่วนประกอบเป็น mafic หรือ ultramafic rocks เช่น แหล่งแร่ Magmatic Sulfide Deposits Ni, Cu, Co, PGE (Platinum Group Elements) ที่ Noril’sk-Talnakh (Siberia, Russia)

Fig 103.2 The Location and boundaries of The Siberian and Emeishan Traps

.

-------------------------