gis003 การพัฒนาโครงการระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System: GIS)

003 การพัฒนาโครงการระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System: GIS)

การพัฒนาโครงการระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS)

การกำหนดแนวคิดการทำงานระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) จะคล้ายขั้นตอนแนวคิดในงานวิจัยทั่วไป โดยจะมีขั้นตอนการทำงานหลักคล้ายกัน ได้แก่

- การเริ่มกำหนดคำถาม ในการทำโครงการหรือการวิจัยเป็นพื้นฐานของขั้นตอนต่อไปทั้งหมดของโครงการ

- ออกแบบระเบียบวิธีที่เหมาะสมในการดำเนินโครงการ เมื่อได้รับคำถามที่จะใช้ในงานและวัตถุประสงค์ ก็จะนำมาทำการออกแบบระบบ

- ทำการค้นหาข้อมูล รวบรวม และทำการจัดการข้อมูลให้มีความถูกต้องเหมาะสมในการใช้งาน

- เริ่มทำการวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้และหาความสัมพันธ์ และทำการปรับปรุงให้ตอบโจทย์คำถามที่ต้องการ

- ทำการจัดทำรายงายและนำเสนอผลงานที่ได้ โดยให้น่าสนใจและสามารถเข้าใจง่าย

จากแนวคิดหลักการทำงานระบบสารสนเทศเบื้องต้น นำมาใช้กำหนดแนวขั้นตอนในการทำงานโครงการระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) ได้ดังนี้

1. กำหนดขอบเขตโครงการ (Define the Project Scope) ระบุจุดประสงค์และวัตถุประสงค์ของโครงการ GIS ให้มีความชัดเจน ระบุเป้าหมายงาน กำหนดปัญหาให้ชัดเจน และสร้างแบบคำถามเฉพาะที่ต้องสามารถทำการแก้ไขได้ รวมถึงศึกษารวบรวมข้อมูลที่ต้องการนำมาใช้ที่มีทั้งหมด

2. ทำการรวบรวมข้อมูล (Gather Data) โดยรวบรวมทั้งในส่วนข้อมูลทั่วไปและข้อมูลเชิงพื้นที่ที่เกี่ยวข้องสำหรับโครงการ เช่น ข้อมูลทางสถิติ ข้อมูลจากระบบโปรแกรม ข้อมูลจาก IoT ภาพถ่ายดาวเทียม ภาพถ่ายทางอากาศ แผนที่ที่แบบแผ่นกระดาษและในระบบดิจิทัล ข้อมูลการสำรวจ หรือชุดข้อมูลเชิงพื้นที่อื่นๆ ตรวจสอบให้แน่ใจว่าข้อมูลถูกต้อง เป็นปัจจุบัน และอยู่ในรูปแบบที่เข้ากันได้สำหรับใช้ในซอฟต์แวร์ GIS ของคุณ

3. เลือกซอฟต์แวร์ GIS (Choose GIS Software) ทำการเลือกซอฟต์แวร์หรือแพลตฟอร์ม GIS ที่เหมาะกับความต้องการของโครงการ ตัวอย่างซอฟต์แวร์ GIS ที่มีใช้ในปัจจุบัน เช่น ArcGIS, QGIS, MapInfo หรือ Google Earth Engine เป็นต้น การเลือกใช้ซอฟต์แวร์หรือแพลตฟอร์ม ควรต้องพิจารณาปัจจัยที่เกี่ยวข้องต่างๆ เช่น ฟังก์ชันการทำงาน การใช้งานง่าย ความเข้ากันได้ของข้อมูล และค่าใช้จ่ายที่มี

4. การเตรียมข้อมูล (Data Preparation) ขั้นตอนนี้จะเป็นการรวบรวมข้อมูลที่มีมาจัดเก็บ ต้องเตรียมข้อมูลที่มีเพื่อใช้ในซอฟต์แวร์ GIS ที่จะใช้งาน ในส่วนนี้จะต้องดูในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการอ้างอิงทางภูมิศาสตร์ แปลงข้อมูลให้เป็นดิจิทัล การจัดการข้อมูลให้ถูกต้องเหมาะสม หรือการจัดระเบียบข้อมูล ตรวจสอบให้แน่ใจว่าข้อมูลทั้งหมดได้รับการจัดรูปแบบอย่างถูกต้องและสอดคล้องกับระบบพิกัดที่เป็นมาตรฐาน

5. การรวมข้อมูล (Data Integration) เป็นการรวบรวมชุดข้อมูลต่างๆ ที่มีมาทำการจัดการใช้งานในซอฟต์แวร์ GIS ที่เลือก ทำการวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงพื้นที่ ดำเนินการจัดการปรับเปลี่ยนรูปแบบหรือแปลงข้อมูลที่จะใช้ เพื่อให้แน่ใจว่าสอดคล้องใช้งานกับระบบได้

6. ทำการวิเคราะห์ (Perform Analysis) เป็นการใช้ความสามารถในการทำงานที่มีของซอฟต์แวร์ GIS เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลและดึงข้อมูลเชิงลึกในมาแสดงความหมาย รวมถึงการวิเคราะห์เชิงพื้นที่ การวิเคราะห์ความใกล้เคียง การวิเคราะห์เครือข่าย การวิเคราะห์ทางสถิติ และอื่นๆ โดยใช้เครื่องมือและเทคนิค GIS ที่เหมาะสมเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์ของโครงการ

7. การสร้างภาพและการทำแผนที่ (Visualization and Mapping) สร้างแผนที่และการแสดงภาพเพื่อแสดงข้อมูลที่วิเคราะห์ ใช้สัญลักษณ์ การติดฉลาก และเทคนิคการทำแผนที่เพื่อสื่อสารสิ่งที่คุณค้นพบได้อย่างมีประสิทธิภาพ สร้างแผนที่ที่สื่อถึงรูปแบบเชิงพื้นที่ ความสัมพันธ์ และแนวโน้มที่ค้นพบผ่านการวิเคราะห์ของคุณ

8. การตีความและการรายงาน (Interpretation and Reporting) ตีความผลการวิเคราะห์ของคุณและสรุปผลตามผลการวิจัย บันทึกวิธีการ สมมติฐาน และข้อจำกัดของคุณ จัดทำรายงานหรืองานนำเสนอโดยสรุปโครงการ รวมถึงวัตถุประสงค์ ข้อมูลที่ใช้ การวิเคราะห์ที่ดำเนินการ ผลลัพธ์ และข้อเสนอแนะ

9. การปรับปรุงแก้ไข (Iterative Refinement) ตรวจสอบงานของคุณและขอความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหรือเพื่อนร่วมงาน ปรับแต่งการวิเคราะห์ แผนที่ และการตีความของคุณตามความคิดเห็นที่ได้รับ ปรับปรุงโครงการ GIS ของคุณซ้ำๆ เพื่อให้มั่นใจถึงความถูกต้องและความเกี่ยวข้อง

10. การนำมาใช้เผยแพร่และการแบ่งปัน (Deployment and Sharing) แจกจ่ายผลลัพธ์ของโครงการ GIS ของคุณไปยังผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับการแชร์แผนที่ รายงาน หรือแอปพลิเคชันบนเว็บเชิงโต้ตอบ ทำให้ผลลัพธ์ของโครงการเข้าถึงได้และเข้าใจได้สำหรับผู้ชมที่ต้องการ

โครงการ GIS ในแต่ละงานจะมีความแตกต่างกันไปตามความซับซ้อนของข้อมูลที่มีและขอบเขตในการทำงานที่มี จากขั้นตอนที่กล่าวข้างต้นเป็นเพียงกรอบพื้นฐานทั่วไปที่ควรมีในการทำงานสารสนเทศ ที่อาจต้องปรับเปลี่ยนไปบ้างตามข้อกำหนดโครงการเฉพาะ ข้อมูลที่ทได้ หรือทรัพยากรที่เกี่ยวข้องที่มี

ที่มาข้อมูล ...