e-book การจัดทำหนังสือคู่มือจำแนกพรรณไม้ (ฉบับปรับปรุง)
https://drive.google.com/file/d/1aFvQBS_JKLl3LjVkR06bEJ8Mi33dBPk8/view?usp=sharing
จัดทำโดย สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช
การจัดทำหนังสือคู่มือจำแนกพรรณไม้ (ฉบับปรับปรุง) นี้เป็นการนำหนังสือ คู่มือจำแนกพรรณไม้ ที่เคยตีพิมพ์จำหน่ายมาปรับปรุงให้ทันสมัย เพื่อให้เป็นเอกสารที่ชาวป่าไม้จะมีไว้เป็นคู่มือในการตรวจหาชื่อพรรณไม้ ได้พยายามใช้ภาษาที่อ่านง่าย มิได้เป็นฉบับพิสดารแต่อย่างใด หนังสือเล่มนี้จะเป็นคู่มือให้เจ้าหน้าที่ป่าไม้ที่สนใจเข้าอบรมหลักสูตรต่างๆ ที่มีวิชาพฤกษศาสตร์เข้าไปเกี่ยวข้อง ตลอดจนผู้สนใจในการจำแนกพรรณไม้ ได้ทำความรู้จักกับวิชาพฤกษศาสตร์ได้อย่างง่ายดาย วิชาพฤกษศาสตร์ที่กล่าวถึงนี้เป็นวิชาพฤกษศาสตร์ด้านการจำแนก หรืออนุกรมวิธานพืช ซึ่งวิชาพฤกษศาสตร์ด้านนี้มิใช่มีรายละเอียดเพียงแต่ปรากฏอยู่ในหนังสือเล่มนี้เท่านั้น เพราะผู้เขียนพยายามอย่างเต็มที่ที่จะถ่ายทอดวิชาพฤกษศาสตร์ด้านการจำแนกนี้ให้แก่ผู้ที่มีความสนใจเพียงเล็กน้อยก็สามารถเข้าใจได้ ถ้าท่านใดต้องการศึกษาให้ลึกซึ้งอย่างพิสดาร จำเป็นต้องเปิดตำราเล่มอื่นประกอบซึ่งมีอีกเป็นจำนวนมาก
หนังสือเล่มนี้มุ่งชี้แนะในการจำแนกพรรณไม้ในป่าให้ได้แม่นยำขึ้น เพราะผู้เขียนมักได้ยินเจ้าหน้าที่ป่าไม้ปรารถให้ฟังอยู่เสมอว่า ทำอย่างไรจึงจะรู้จักพรรณไม้ในป่าได้ทุกชนิด ซึ่งเป็นการยากมากสำหรับผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับวิชาพฤกษศาสตร์ด้านการจำแนกนี้ นอกจากจะอาศัยความจำเป็นเลิศเท่านั้น ท่านเหล่านี้ยังบ่นเสมอว่าพฤกษศาสตร์ด้านการจำแนกนี้ยากศัพท์มากมาย ทำยังไงก็ไม่เข้าใจ จึงเป็นแรงบันดาลใจให้คิดหาวิถีทางมุ่งทำหนังสือเล่มนี้ขึ้นเพื่อสนองความต้องการของชาวป่าไม้ทุกท่าน และผู้ที่สนใจ ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่า หนังสือเล่มนี้คงพอจะทำให้ท่านได้รู้จักพรรณไม้ขึ้นมาบ้างไม่มากก็น้อยสำหรับหลักการใช้หนังสือเล่มนี้ก่อนอื่นต้องขออธิบายว่า ชื่อหนังสือเล่มนี้อาจจะทำให้ท่านสนใจ หรืออย่างน้อยก็เป็นการชักชวนให้ท่านเกิดความสนใจ แต่ขอชี้แจงว่าเมื่อท่านได้เปิดดูแล้วท่านอาจคิดว่าวิชาพฤกษศาสตร์ด้านการจำแนก หรืออนุกรมวิธานพืชนั้น ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย เพราะอย่างน้อยท่านจะต้องใช้เวลาทำความเข้าใจกับลักษณะต่าง ๆ ของพืช ตลอดจนศัพท์พฤกษศาสตร์(glossary) ต่าง ๆ เสียก่อน แล้วท่านจึงจะมาใช้รูปวิธาน (key) หรืออ่านลักษณะประจำวงศ์พืชให้เข้าใจได้ แต่เมื่อท่านมีหนังสือเล่มนี้ท่านไม่จำเป็นต้องท่องจำลักษณะหรือศัพท์ต่างๆ ท่านสามารถเปิดย้อนกลับไปมาได้ เมื่อท่านต้องการทำความเข้าใจกับศัพท์พฤกษศาสตร์ใดๆ ท่านก็อาจจะพลิกมาอ่านคำอธิบาย หรือดูรูปตัวอย่างลักษณะนั้นๆ ขอเพียงแต่ว่าให้ท่านขยันเปิดกลับไปมา อย่าติดค้างคำศัพท์ต่าง ๆ ที่ท่านไม่เข้าใจไว้ จะยิ่งทำให้ท่านเพิ่มความสับสนหนักขึ้นไปเรื่อยๆ อย่างไรก็ตามหนังสือเล่มนี้จะทำให้ท่านจำแนกพืชไปถึงลำดับวงศ์เป็นส่วนใหญ่ แต่ก็ได้พยายามยกพรรณไม้วงศ์ใหญ่ๆ ที่สำคัญๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับการป่าไม้ มาจัดจำแนกให้ได้ถึงสกุลและบางทีถึงชนิด พรรณไม้วงศ์ใดที่ได้มีการศึกษาวิจัยและตีพิมพ์ในหนังสือ Flora of Thailand หรือ Thai Forest Bulletin (Botany) ซึ่งเป็นหนังสือที่จัดทำโดย สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช แล้ว ก็ได้วงเล็บชื่อหนังสือบอกตอนและหน้าไว้ที่ท้ายวงศ์นั้นๆ เพื่อให้ผู้ที่ต้องการจะจำแนกพืชถึงชนิดได้ไปเปิดใช้รูปวิธานและอ่านคำบรรยายลักษณะพืชต่อได้ แต่สำหรับพืชวงศ์อื่น ๆ ที่ไม่ได้กล่าวรายละเอียดไว้ ก็สามารถเปิดหาเพิ่มเติมได้ในหนังสือพรรณพฤกษชาติของประเทศเพื่อนบ้านที่ได้เขียนเป็นเอกสารแนะนำไว้ ซึ่งเอกสารเหล่านี้มีอยู่ครบครันใน
ห้องสมุดพฤกษศาสตร์ของหอพรรณไม้ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช จึงหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นที่ถูกใจชาวป่าไม้ และผู้สนใจทุก ๆ ท่าน นำไปเป็นคู่มือจำแนกพรรณไม้ในป่าได้ต่อไป ขอให้ท่านทั้งหลายใช้ความพยายามในการใช้หนังสือคู่มือเล่มนี้ แล้วท่านจะพบว่าพฤกษศาสตร์ด้านการจำแนกนั้นไม่ยากเลย ขอเพียงให้ท่านมีความสนใจเท่านั้น
ก่องกานดา ชยามฤต
วรดลต์ แจ่มจำรูญ
----------------------
ที่มา
ภาพและรวบรวมโดย
สนใจเอกสาร E-Book เพิ่มเติมคลิกที่นี่