Lertsin 019 จากพื้นบ้านร้อนสู่ภูเขาไฟระเบิด
019 จากพื้นบ้านร้อนสู่ภูเขาไฟระเบิด
ย้อนหลังไป 30 ปี มีข่าวเล็กลงในหนังสือพิมพ์ปกสีดอกชบา ว่า พื้นบ้านร้อน วอนหน่วยงานรัฐตรวจสอบ ผ่านไป3วันยังไม่มีหน่วยงานไหนเข้าไป พื้นบ้านยังไม่หายร้อนชาวบ้านหวาดระแวงอันตราย หนังสือพิมพ์ฉบับเดิมมีการพาดหัวข่าวใหม่ "พื้นบ้านร้อนจนทอดไข่สุก คาดมีก๊าซธรรมชาติอยู่ใต้ดิน" ได้เรื่องเลยเพราะขณะนั้น เป็นยุคโชติช่วงชัชวาลย์ กรมทรัพยากรธรณีกำลังมีบทบาทสำคัญในการนำก๊าซธรรมชาติจากอ่าวไทยขึ้นมาใช้ประโยชน์
ปรกติ ก่อนออกพื้นที่สำรวจตรวจสอบ ต้องเตรียมตัวหาข้อมูลและวิเคราะห์ความเป็นไปได้ทั้งหมด เพื่อจะได้คำตอบเร็วที่สุด แต่ครั้งนี้ไม่รู้เตรียมอะไร ดูจากข่าวว่าบ้านที่มีปัญหาเป็นบ้านจัดสรร อยู่แถวบางปู สมุทรปราการ เตรียมเครื่องมือเจาะดินแบบใช้แรงคนไปด้วย ถ้าไม่เจอชั้นลูกรังแข็งหรือชั้นทรายหนา สามารถเก็บตัวอย่างดินได้จนถึงความลึก8เมตร เมื่อไปถึง เจ้าบ้านให้การต้อนรับอย่างดี พาเข้าไปดูในบ้าน พื้นปูด้วยกระเบื้อง ตายละหว่า จะเจาะเก็บตัวอย่างดินได้อย่างไร แล้วตรงไหนที่ว่าร้อน ไม่รู้สึกอะไรเลย ขณะที่กำลังสับสนว่าจะทำอย่างไรดี เจ้าบ้านก็พูดขอบใจที่มีน้ำใจมาตรวจสอบ พอดีเมื่อวานเย็น เจ้าหน้าที่ไฟฟ้ามาดูแล้ว พบว่าสาเหตุพื้นบ้านร้อนเกิดจากไฟฟ้ารั่วลงดิน แก้ไขแล้ว พื้นบ้านก็หายร้อน โอ ขอบคุณสวรรค์ที่ยังเมตตา ยังนึกไม่ออกเลยว่าจะทำอะไรต่อ กลับได้ความรู้ว่าพื้นบ้านร้อนได้ถ้ามีไฟฟ้ารั่วลงดินและความรู้ที่ได้ในครั้งนี้ สามารถนำไปใช้ในการแก้ปัญหาใหญ่ได้หลายครั้งนับว่ามีประโยชน์มหาศาล
เมื่อ 12 ปีที่แล้ว มี ข่าวใหญ่ในเวลาใกล้เคียงกัน ลักษณะข่าวคล้ายกัน แต่สถานที่ต่างกัน "เกิดน้ำพุร้อนกลางเมือง เกรงว่าภูเขาไฟจะระเบิด" เอาละสิ ทั้งลำปางและบุรีรัมย์ มีภูเขาไฟทั้งสองจังหวัด แต่เป็นภูเขาไฟที่ดับแล้ว ไม่มีพลังแล้วไม่ระเบิดแน่หรือถ้าจะกลับมามีพลังใหม่ ซึ่งเป็นไปได้ ก็ต้องมีสัญญานบอกเหตุล่วงหน้าหลายอย่าง จะระเบิดเลยไม่ได้ แต่ในใจก็ยังกลัวเป็นแบบปินาตุโบของฟิลิปปินส์ ที่นักธรณีวิทยาบอกว่าเป็นภูเขาไฟที่ดับแล้ว พอระเบิดขึ้นมา แม้ว่าก่อนการระเบิดจะมีสัญญาน บอกเหตุก่อนหลายวัน แต่การอพยพทำได้ไม่ดีนักจึงทำให้เกิดความสูญเสียจำนวนมาก คิดวิเคราะห์หาเหตุผลแล้ว คงไม่มีเหตุการณ์ภูเขาไฟระเบิดในเมืองไทยหรอก เพราะที่ตั้งของประเทศไทยในปัจจุบันได้ขยับเขยื้อนเคลื่อนตัวออกมาพ้นแนววงแหวนไฟแล้ว จุดร้อนใต้พื้นดินที่เป็นต้นกำเนิดของภูเขาไฟก็ไม่เคยตรวจพบ เรามีเครื่องตรวจวัดแผ่นดินไหวติดตั้งครอบคลุมไปทั่ว ถ้ามีสัญญานบอกเหตุเครื่องตรวจจับได้แน่
ได้ประสานกับคนในท้องที่ พบว่า ที่ลำปางมีน้ำพุร้อนเกิดใหม่ 5บ่อ ในขณะที่บุรีรัมย์ มี 2 บ่อ เป็นที่น่าสังเกตว่า บ่อน้ำพุร้อนเกิดใหม่ อยู่ไม่ไกลจากเสาไฟฟ้าหลัก ลักษณะคล้ายบ่อน้ำขังริมถนนหลังฝนตก ได้ประสานกับการไฟฟ้าเข้าตรวจสอบ ผลตรงกันทั้งสองจังหวัดคือ ไฟฟ้ารั่ว เมื่อแก้ไขเสร็จ บ่อน้ำพุร้อนเกิดใหม่ก็หายไปกลายเป็นบ่อน้ำขังริมทางธรรมดา โชคดีที่ ภูเขาไฟเมืองไทยยังไม่คืนพลัง
แต่ไม่แน่อีกแล้วเมื่อมีข่าวหนังสือพิมพ์พาดหัวตัวใหญ่ ภูเขาไฟระเบิด ชาวบ้านได้ยินทั้งเสียงและประกายไฟ เหตุเกิดที่อำเภอพนมดงรัก สุรินทร์ ไม่ไกลจาก เขาพนมสวายที่เป็นภูเขาไฟที่ดับสนิทแล้ว ไม่มั่นใจในข่าวแต่ก็ต้องลงพื้นที่ ไม่พบอะไรผิดปรกติ ถ้าภูเขาไฟระเบิดจริง คงวุ่นวายกันทั้งอำเภอ สอบถามเจ้าหน้าที่อำเภอว่ามีข่าวภูเขาไฟระเบิด เกิดอะไรขึ้น เขาหัวเราะแล้วบอกว่าฟ้าผ่าสายส่งไฟแรงสูง สายไฟขาด ความร้อนจากฟ้าผ่า ทำให้สายไฟไหม้และละลายบางส่วน เจ้าหน้าที่ของการไฟฟ้าได้ซ่อมเปลี่ยนสายไฟ แล้ว ไม่เกี่ยวกับภูเขาไฟระเบิดแต่อย่างใด
นักธรณีวิทยาของกรมทรัพยากรธรณีเข้าตรวจสอบสาเหตุพื้นบ้านร้อนอีกไม่น้อยกว่า20ครั้ง พบว่าไฟรั่วคือสาเหตุหลัก วิธีการตรวจสอบง่ายมาก ปิดไฟทุกดวงในบ้านแล้ววิ่งไปดูมิเตอร์ไฟหน้าบ้าน ถ้ายังหมุนอยู่ ชัดเจน ไม่ต้องโทรหานักธรณีวิทยา ส่วนใหญ่แก้ไขไม่เป็นมีแต่จะโดนไฟดูดตายเสียเปล่า เรียกหาช่างไฟใกล้บ้านดีที่สุด มีอีกอย่างน้อย2สาเหตุที่ทำให้พื้นบ้านร้อน คือส้วมตัน เรียกช่างมาซ่อม และการเกิดปฏิกิริยาคายความร้อน เหตุการณ์นี้พบที่บ้านจัดสรรแห่งหนึ่งในเขตปทุมธานี เจ้าบ้านเล่าว่าตรงที่เขาอยู่เคยเป็นที่กองเศษเหล็กในระหว่างก่อสร้าง สังเกตว่าพื้นบ้านจะร้อนภายหลังจากฝนตกหนักได้สักสองชั่วโมง ตรวจสอบแล้วไฟไม่รั่ว ส้วมไม่ตัน เลยคิดถึงวิชาเคมีไม่รู้ว่าถูกหรือผิดและยังไม่รู้วิธีแก้ไขด้วย ถ้าใครมีองค์ความรู้ช่วยบอกด้วยเพราะนักธรณีวิทยามักอ่อนวิชาเคมี
เลิศสิน รักษาสกุลวงศ์
20 กันยายน 2564
.
ที่มา
- https://www.facebook.com/เลิศสิน รักษาสกุลวงศ์
รวบรวมข้อมูลและภาพ
-------------------------------------------------
Lertsin บทความ เลิศสิน รักษาสกุลวงศ์ (Lertsin Raksaskulwong) รวมข้อมูล-------------------------------------------------