Lertsin 029 ฤๅกรุงเทพจะจมทะเล (1)

Lertsin 029 ฤๅกรุงเทพจะจมทะเล (1)

029 ฤๅกรุงเทพจะจมทะเล (1)

เขียนเรื่องภาวะโลกร้อน แล้วไม่พูดเรื่องน้ำทะเลท่วมโลกก็เหมือนการเล่านิทานไม่จบเรื่อง แต่ขอลดขนาดลงมาเจาะจงเฉพาะกรุงเทพมหานคร ที่ผมในฐานะนักธรณีวิทยาของ กรมทรัพยากรธรณี ได้ร่วมกับ ภาควิชาวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และภาควิชาวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทำวิจัยเรื่องการเตรียมรับมือการเพิ่มขึ้นของน้ำทะเลบริเวณอ่าวไทยตอนบน ใช้เวลา 3 ปี ทันเกษียณพอดี อาจมีศัพท์แสงทางวิชาการบัางแต่จะใช้ให้น้อยที่สุด

ธรรมชาติของนักธรณีวิทยา ก่อนจะทำนายอนาคต ต้องหันไปดูอดีตก่อน กรมทรัพยากรธรณีได้ศึกษาตะกอนที่ยังไม่แข็งตัวกลายเป็นหิน บริเวณที่ราบลุ่มภาคกลางตอนล่าง ที่มีสภาพภูมิประเทศเป็นที่ราบกว้าง ระดับความสูงมีตั้งแต่ 15 เมตร เหนือระดับทะเลปานกลางที่จังหวัดชัยนาท 2.5 เมตร ที่จังหวัดอยุธยา 1.5 เมตร ที่กรุงเทพฯ และ 0.5 เมตรที่จังหวัดสมุทรปราการ

การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำทะเลตั้งแต่หมื่นปีที่ผ่านมา หรือภายหลังการสิ้นสุดของยุคน้ำแข็งจนถึงปัจจุบันเป็นกระบวนการสำคัญที่ทำให้ที่ราบภาคกลางตอนล่างมีลักษณะราบเรียบแผ่เป็นบริเวณกว้าง ตะกอนทะเลส่วนมากเป็นดินเหนียวสีดำและทรายแป้งสีเทา และเทาเขียว เนื้อนุ่มและเนียน มีชื่อเรียกว่า ดินเหนียวกรุงเทพ มีเปลือกหอยปะปนอยู่ด้วย เมื่อปี2563 ชาวบ้านได้แจ้งให้กรมทรัพยากรธรณีเข้าตรวจสอบซากปลาวาฬที่สมบูรณ์มากที่อำเภออัมพวาอยู่ห่างจากชายทะเลปัจจุบันถึง12กิโลเมตร นับเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ว่าทะเลรุกล้ำเข้าไปในแผ่นดิน พี่สินที่เป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องระดับทะเลโบราณ บอกว่าน้ำทะเลในอ่าวไทยเริ่มสูงขึ้นเมื่อเก้าพันปีที่ผ่านมา ขึ้นสูงสุดเมื่อ 6,000 ปีผ่านมา โดยมีระดับสูงกว่าปัจจุบัน 5 เมตร น้ำทะเลได้ไหลแผ่เข้าไปในแผ่นดินจนถึงทางตอนเหนือของอยุธยา ที่อยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลปัจจุบัน 70 กิโลเมตร หลังจากนั้น น้ำทะเลลดระดับลงเรื่อยๆ จนกระทั่งมาอยู่ในระดับปัจจุบันเมื่อ 900 ปี ที่ผ่านมา เฉลี่ยแล้ว น้ำทะเลขึ้นปีละ 2 มิลลิเมตร และมีคาบการ ขึ้น ลง ทุก 2,000 ปี ปัจจุบันเป็นช่วงขาขึ้น ดูได้จากการที่วัดขุนสมุทรจีน อำเภอพระสมุทรเจดีย์ สมุทรปราการ ที่สร้างขึ้นเมื่อปี 2510 ตอนแรกมีเนื้อที่ 70 ไร่ ตอนนี้เหลือเพียง 5 ไร่ ที่เหลือจมอยู่ใต้ทะเล หรือถ้า ใครเคยไปเที่ยวที่จุดชมวิวชายทะเลกรุงเทพ ที่บางขุนเทียนจะเห็นหลักเขตกรุงเทพมหานคร และเสาไฟฟ้าหลายต้นตั้งอยู่ในทะเล เช่นกัน

ในปี 2550 Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) ประกาศว่าการเพิ่มขึ้นของระดับน้ำทะเลสัมบูรณ์ของโลก

อยู่ที่อัตรา 1.8 มม/ปี แต่ในอ่าวไทยมากกว่านั้นและมีปัจจัยอื่นที่ต้องนำมาคิดด้วย เพราะ ระดับทะเลที่เราเห็นหรือที่เรียกว่าระดับทะเลสัมพัทธ์เป็นผลบวกของระดับทะเลสัมบูรณ์ การยกตัวของแผ่นดินเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก และการทรุดตัวของพื้นดิน

การวิจัยครั้งนี้อาศัยข้อมูลจากสถานีวัดน้ำของทหารเรือ6แห่ง สร้างเองเพื่อติดตั้งเครื่องรับสัญญานดาวเทียมจีพีเอสในลักษณะต่อเนื่อง 2 แห่ง และวัดระดับการทรุดตัวของพื้นดินจากหมุดหลักฐานอ้างอิง รวม 20 จุด

ผลการศึกษาวิจัยพบว่าระดับทะเลสัมบูรณ์เฉลี่ยของอ่าวไทย เพิ่มขึ้น 4.2 มิลลิเมตรต่อปี อัตราการเคลื่อนตัวในแนวดิ่งของแผ่นเปลือกโลก ไม่เท่ากันในแต่ละที่ มีทั้งไม่เปลี่ยนแปลงจนลดต่ำสุดคือ -10 มิลลิเมตร/ต่อปี ส่วนการทรุดตัวของพื้นดิน แต่ละพื้นที่ก็ไม่เท่ากัน ยิ่งถ้าไปวัดบริเวณที่เป็นดินถมยิ่งได้ค่าพื้นดินทรุดตัวมากขึ้น ต้องพิจารณาเฉพาะที่เป็นพื้นดินเดิมเท่านั้นบริเวณจังหวัดฉะเชิงเทรา และสมุทรปราการมีค่าการทรุดตัว -18 มิลลิเมตร/ปี กรุงเทพมหานคร -9 มิลลิเมตร/ปี สมุทรสาคร และสมุทรสงคราม -20 มิลลิเมตร/ปี

โดยหลักวิชาการ การพยากรณ์สิ่งที่จะเกิดในอนาคต ต้องมีการจำลองสถานการณ์ น้อยสุด ปานกลางและเลวร้ายสุด แล้วมาพิจารณาหลักฐานอย่างอื่นประกอบว่าสถานการณ์ไหนจะมีความเป็นไปได้มากสุด แต่ถ้าต้องการส่งสัญญานเตือนภัยล่วงหน้าก็ต้องเอาสถานการณ์ที่เลวร้ายสุดมาพิจารณาจากตัวเลขนี้อีก 50 ปี ที่สมุทรสาคร น้ำทะเลขึ้น 1.9 เมตร สมุทรปราการ 1.8 เมตร กรุงเทพฯ 1.4 เมตร

ระดับน้ำทะเลสัมพัทธ์แม้จะขึ้นเพียงไม่กี่สิบเซนติเมตร ก็สามารถส่งผลกระทบทั้งทางกายภาพและสิ่งแวดล้อมได้อย่างกว้างขวาง พื้นที่ติดทะเล ของกรุงเทพมหานคร มีระดับความสูงเพียง 0.5 เมตร ใช้เวลา 20 ปี น้ำทะเลก็มาจ่อรอท่วม และจะเริ่มสร้างความเสียหายใน 30 ปี

งานวิจัยนี้ผ่านไปเกือบ10ปีแล้ว นั่นหมายความว่าอีกเพียง 20 ปี ถ้าไม่ทำอะไรเลย กรุงเทพฯจะเริ่มจมทะเล แล้วเราจะทำอย่างไร กันดี คงต้องรอตอนหน้าเสียแล้ว

เลิศสิน รักษาสกุลวงศ์

30 กันยายน 2564