Lertsin 034 เขาศูนย์ ในความทรงจำ

50 ปีที่ผ่านมา เมืองไทยมีแหล่งแร่วุลแฟรม ที่มีความอุดมสมบูรณ์สูงมาก อยู่ 2 แห่ง คือ แหล่งวุลแฟรมดอยโง้ม อำเภอลอง จังหวัดแพร่ และแหล่งวุลแฟรมเขาศูนย์ อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช อาจเป็นด้วยอาถรรพ์ของเทพผู้คุ้มครองทรัพย์แผ่นดิน ทำให้ทั้งสองแห่งมีตำนานที่ใกล้เคียงกัน คือ มีผู้คนแห่ไปขุดแร่เรือนพันเรือนหมื่น มีคดีฆาตกรรมสูงมาก กฏหมายเอื้อมไปไม่ถึงจนได้สมญานามคล้ายคลึงกันว่าเท็กซัสแห่งล้านนา และเท็กซัสแห่งเมืองคอน

ในปี พ.ศ. 2522 พี่นภต้องการให้ผมได้เรียนรู้ธรณีวิทยาภาคใต้ ทั้งหินและแร่ให้มากที่สุดจึงได้ พาไปดูแหล่งแร่หลายชนิดหลายแห่ง ไม่ว่าจะเป็น ดีบุกบ้านน้ำเค็ม ฟลูออไรต์คลองท่อม ถ่านหินกระบี่ และแน่นอน วุลแฟรมเขาศูนย์ เพื่อให้เห็นความอุดมสมบูรณ์ทางทรัพยากรแร่ธาตุของภาคใต้

การขึ้นเขาศูนย์ ไม่ได้ง่ายดายนักเพราะมีคนดูแลความสะดวก ที่ไม่อนุญาตให้รถนอกพื้นที่ขึ้นเขา ต้องอาศ้ยรถสองแถวในพื้นที่เท่านั้น แต่สำหรับ รถแลนด์โรเวอร์ ผู้ดูแลอนุโลมให้ขึ้นได้ เริ่มจากบ้านทานพอ ขึ้นเขาสูงชันแต่ลาดยางมะตอยแล้ว จึงไม่มีปัญหาสำหรับคนขับรถของเรา ที่คุ้นเคยกับการขับรถขึ้นเขาเป็นอย่างดี

สภาพชุมชนบนเขาศูนย์ ค่อนข้างแออัด กระต๊อบถูกปลูกแบบง่ายๆ แต่ไร้ระเบียบนับพันหลัง แต่ที่น่าแปลกใจ คือ มีโรงเรียนบนเขาศูนย์ด้วย จากการพูดคุยกับชาวบ้านทำให้ทราบว่าในขณะนั้น มีคนมาแสวงโชคไม่ต่ำกว่า 2 หมื่นคน ทางการเป็นห่วงลูกหลานนักขุดแร่ ที่มาจากทุกสารทิศของประเทศจะไม่ได้รับการศึกษา จึงมาเปิดโรงเรียน แต่เวลาการเรียนการสอนจะต่างกว่าที่อื่น เพราะตอนเช้าเด็กต้องไปช่วยพ่อแม่หาแร่ก่อนถึงมาเรียนหนังสือ รายได้ของเด็กที่เก็บแร่แค่ช่วงเช้าและเย็น มากกว่ารายได้ข้าราชการจบปริญญาตรีแบบผมเสียอีก เพราะขณะนั้น ผมเป็นข้าราชการพลเรือน ระดับ ซี 3 เงินเดือนแรกเข้า 1,750 บาท ทำงานมา 2 ปี เงินเดือนเพิ่มเป็น 1,980 บาท แต่เด็กนักเรียนที่เขาศูนย์เก็บแร่วุลแฟรมไปขายได้เกิน 100 บาททุกวัน

การขุดแร่ของชาวบ้านใช้แรงงานและเครื่องมีอพวก ชะแลง ค้อน สิ่ว ขุดในแนวตั้งลงไปสัก 10 เมตร แล้วเริ่มเป็นหลุมเอียงเพื่อไล่ล่าหาแร่ เขามีความชำนาญหาแร่มากกว่านักธรณีวิทยาเสียอีก รู้ว่าหินชนิดไหนแบบใดจะมีแร่ ถ้าขุดไปเจอหินที่เขาเรียกว่า "หินบัวลาย" ที่มีลวดลายจากแร่แทรกอยู่ในหิน แสดงว่ามาถูกทาง ได้แร่แน่นอน แต่ถ้าไปเจอหินดานสีขาวและแข็ง จะเลิกขุดและเปลี่ยนหลุมใหม่ทันที จึงไม่ต้องแปลกใจที่มีคนสั่งไว้เลยว่าอย่าเดินออกนอกเส้นทางอาจตกหลุมได้ เพราะคาดว่ามีไม่ต่ำกว่า 5,000 หลุม บางหลุมลึกเกิน 20 เมตร ตกลงไป ตายอย่างเดียว ปากหลุมจะสร้างกะต๊อบคลุมไว้เพื่อแสดงความเป็นเจ้าของ ย้ายหลุมก็รื้อกะต๊อบ เมื่อได้แร่ไม่มีที่เก็บก็มีคนรับซื้อ มีที่เก็บมีเงินทุนก็สามารถเอาลงไปขายที่ตลาดทานพอได้ราคาสูงกว่า แต่ถ้าเก็บไว้มากเกินก็จะมีคนช่วยเก็บ หรือหลุมใดพบแร่มากเกินก็มีคนมาเป็นเจ้าของแทน เจ้าหน้าที่ดูแลความปลอดภัยเล่าให้ฟังว่า ช่วงสร้างชื่อกระฉ่อนทั่วไทยสุดของเขาศูนย์ อยู่ระหว่างปี 2518-2520 ที่มีคนมากกว่า 3 หมื่นคนมาแออัดอยู่ในพื้นที่แคบๆ กฏหมายบ้านเมืองเอื้อมไม่ถึง ขนาดคนระดับรัฐมนตรีมาสังเกตุการณ์ ยังต้องรีบลงจากเขาอย่างรวดเร็ว มีทั้งโจรปล้นฆ่า มีทั้งผกค. มาเก็บค่าคุ้มครอง มีคนตายจากสารพัดสาเหตุไม่น้อยกว่า 3 พันคน แต่ขณะนี้ทางการเริ่มเข้ามาควบคุมดูแลได้แล้ว ภายหลังได้ทราบว่ากองทัพภาค 4 ได้เข้ามาจัดการตามนโยบายใต้ร่มเย็น และสั่งปิดตำนานเหมืองแร่เขาศูนย์อย่างถาวร ให้นักแสวงโชคทุกคนลงจากเขากลับภูมิลำเนาเดิม ใครไม่มีที่ไปให้ไปอยู่ที่ อำเภอสุคีรีน นราธิวาส พร้อมจัดสรรที่ทำกินให้ช่วยพัฒนาชาติไทย

ในปี พศ. 2531 ได้ขึ้นมาบนเขาศูนย์อีกครั้ง เพื่อถ่ายรูปร่องรอยดินถล่มตามเทือกเขาหลวง เพราะเป็นจุดที่มองเห็นภาพกว้างได้ชัดเจน เหตุการณ์ดินถล่มครั้งนี้ ถือเป็นธรณีพิบัติภัยที่เลวร้ายอีกครั้งหนึ่งของ จังหวัดนครศรีธรรมราช

เมื่อ 2 ปีที่แล้ว มีโอกาสพาน้องๆนักธรณีวิทยาของ กรมทรัพยากรธรณี ไปออกภาคสนาม ที่ภาคใต้ จึงพาขึ้นมาชมและเชิญผู้ดูแลสถานที่มาเล่า ตำนานเขาศูนย์ เท็กซัสแห่งเมืองคอน เพื่อไม่ให้เรื่องราวที่เกี่ยวกับการทำเหมืองแร่ในอดีตต้องขาดหายไป สภาพของเขาศูนย์ในปัจจุบัน กลายเป็นจุดชมวิวทะเลหมอกที่สวยงามมาก ขอเชิญทุกท่านขึ้นมาเยี่ยมชมความสวยงามของธรรมชาติ แต่อย่าเดินออกนอกพื้นที่บริการเพราะอาจตกหลุมขุดแร่วุลแฟรม โดยมิได้ตั้งใจส่วนใครอยากทดลองพลังจิตของตนเอง สามารถค้างคืนบนยอดเขาที่เคยเป็นสุสานไม่ต่ำสามพันชีวิตได้เลย