Waiyapot ep071 Cambrian Mineral Deposits.

EP. 71 Mineral deposits of Cambrian Period การเกิดแหล่งแร่ในยุค แคมเบรียน
ยุค แคมเบรียน (538-485 Ma.) เป็นช่วงโลกร้อน น้ำแข็งที่ขั้วโลกมีน้อย เนื่องจากไม่มีแผ่นดินรองรับบริเวณขั้วโลก ระดับน้ำทะเลขึ้นสูงท่วมที่ราบแนวฝั่งแผ่นดินอย่างกว้างขวาง อากาศร้อนเป็นผลให้เกิดภูมิอากาศแบบ El Niño ขนาดใหญ่ ตามแนวฝั่งทะเล โดยเฉพาะบริเวณเส้นศูนย์สูตร ผิวน้ำทะเลบริเวณชายฝั่งมีความร้อนสูงกว่าก้นทะเล ทำให้น้ำทะเลบริเวณก้นทะเลที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าเคลื่อนตัวขึ้นมาแทนที่ (up welling) เกิดการเคลื่อนที่แบบ convection current น้ำทะเลก้นสมุทร ที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า อุดมด้วยสารอาหาร โดยเฉพาะสารประกอบ phosphate(PO4-3) ได้แก่ Ca3(PO4)2, (NH4)3PO4, Na3PO4, K3PO4, สารประกอบเหล่านี้เป็นสารอาหารชั้นดีแก่สิ่งมีชีวิต ถูกพัดพาโดยกระแสร์คลื่นเข้าไปสะสมตัวในทะเลตื้นชายฝั่งด้วยขบวนการทางเคมี และชีวะเคมี เป็นแหล่งแร่ ฟอสเฟต (phosphorite deposits) ช่วงเวลานี้ระดับน้ำทะเลมีการเคลื่อนขึ้นลง (marine transgression and regression) ตลอดเวลา เกิดแอ่งระเหยน้ำ (evaporite basins) ตามแนวฝั่งทะเลตลอด เกิดการสะสมตัวของแหล่งแร่จากการระเหย (evaporite deposits) ได้แก่เกลือหิน (rock salts) และแหล่งแร่ยิปซัม (gypsum) แอนไฮไดรต์ (anhydrite) จำนวนมาก
ในน้ำทะเลบริเวณทะเลตื้น (ลึกน้อยกว่า 200 เมตร) มีปริมาณอนุมูลโลหะเช่น Fe-Mg- Cu สูง เกิดการสะสมตัวของ carbonate เป็นหินปูนโดโลไมต์ แหล่งแร่เหล็กแบบ sedimentary deposits (Oolitic Ironstones sedimentary deposits) แหล่งแร่ sparry magnesite deposits และแหล่งแร่ทองแดงแบบ sedimatary host copper (SHCu)
ในขณะเดียวกันท้องมหาสมุทร ก็เกิดการประทุของภูเขาไฟตลอดเวลา เกิดแหล่งแร่แบบ Ni-Cr mafic ultramafic deposits, volcanogenic massive sulfides (VMS) deposits, และ Sedimentary exhalative (Sedex) deposits, เกิดขึ้นด้วย บริเวณผิวพื้นสมุทรเกิดแหล่งแร่แบบตกตะกอนก้นทะเล มีการสะสมตัวของแหล่งแร่ Mn nodule deposits และ barite shale deposits
แหล่งแร่ Cambrian phosphorite ที่สำคัญได้แก่ Cambrian Chengjiang Biota (China), California and Nevada (USA.) Georgina Basin, Queensland and Northern Territory, (Australia), Siberian Platform, (Russia), Amman Formation, (Jordan), Northwest Argentina,
แหล่งแร่ evaporite ได้แก่ Great Basin, USA, Canadian Shield, Siberian Platform, Russia, Baltic Region, Tarim Basin, (China), Amadeus Basin, (Australia)

Fig. 71.2 Phosphorite in Cambrian Mineral Deposits.