เที่ยวเชียงราย เชียงแสน พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติเชียงแสน (Chiang Saen National Museum)

เที่ยวเชียงราย เชียงแสน พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติเชียงแสน (Chiang Saen National Museum)

พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติเชียงแสน (Chiang Saen National Museum) เชียงแสน เชียงราย จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๐ เพื่อรวบรวมศิลปโบราณวัตถุที่ได้จากการสำรวจขุดแต่ง และบูรณะโบราณสถานในเมืองโบราณเชียงแสนและบริเวณใกล้เคียง นำออกจัดแสดงให้ประชาชน นักศึกษา ได้ชมและศึกษาหาความรู้ ในระยะแรกได้ใช้ศาลาการเปรียญหลังเก่าของวัดเจดีย์หลวงเป็นอาคารจัดแสดงหลังแรก ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๒๔ ได้รับงบประมาณในการก่อสร้างอาคารจัดแสดงขึ้นใหม่ ๑ หลัง จึงได้เคลื่อนย้ายศิลปโบราณวัตถุไปจัดแสดงในอาคารจัดแสดงหลังใหม่ การจัดแสดงแล้วเสร็จในปี พ.ศ ๒๕๒๗ และในปี พ.ศ.๒๕๒๘ จึงได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารส่วนขยายเพิ่มเติมโดยต่อปีกของอาคารจัดแสดงหลังใหม่จนครบรูปแบบตามโครงการ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๕๓๘ กรมศิลปากรได้จัดสร้างงบประมาณเพื่อทำการซ่อมแซมอาคารและปรับปรุงการจัดแสดงใหม่และให้ทันสมัย เพื่อกระทำพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ

การจัดแสดง พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติเชียงแสน จัดเป็นพิพิธภัณฑ์สถานประจำแหล่งโบราณคดีเมืองเชียงแสน ซึ่งเป็นเมืองที่สำคัญยิ่งเมืองหนึ่งในประวัติศาสตร์ของอาณาจักรล้านนา มีแหล่งโบราณคดีทั้งสมัยก่อนประวัติศาสตร์ และสมัยประวัติศาสตร์ปรากฏอยู่เป็นจำนวนมาก การจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ แห่งนี้จึงมุ่งเน้นไปในเรื่องราวของประวัติศาสตร์และโบราณคดี ที่เกี่ยวข้องกับการตั้งหลักแหล่งของชุมชน เครื่องมือเครื่องใช้ของมนุษย์ในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ยุคสังคมล่าสัตว์และสังคมเกษตรกรรม เรื่อยมาจนถึงสมัยประวัติศาสตร์ จัดจำแนกโบราณวัตถุที่ได้จากการขุดแต่งโบราณสถานในเมืองเชียงแสนออกเป็นกลุ่มๆ ตามแหล่งที่ขุดพบ พร้อมทั้งให้ข้อมูลทางวิชาการเกี่ยวกับแหล่งโบราณคดี เพื่อประโยชน์ของนักเรียน นักศึกษา ประชาชน และนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศที่มาเที่ยวชมเมืองเชียงแสน 

การแสดงแบ่งออกเป็น ๓ ส่วน ได้แก่

- อาคารจัดแสดงหลักชั้นล่าง แบ่งออกเป็น ๕ หัวเรื่อง ได้แก่ เรื่องภูมิสถานเมืองเชียงแสน ประวัติศาสตร์และการตั้งถิ่นฐานของเมืองเชียงแสน วัฒนธรรมสมัยก่อนประวัติศาสตร์ของมนุษย์ในสังคมล่างสัตว์และสังคมเกษตรกรรม เรื่องลวดลายปูนปั้นจากวัดป่าสัก เรื่องจารึกที่พบในเมืองเชียงแสนและพื้นที่ใกล้เคียง และเรื่องพัฒนาการของเครื่องถ้วยล้านนาในจังหวัดเชียงราย ซึ่งนับเป็นแหล่งศักษาค้นคว้าเครื่องถ้วยล้านนาที่ผลิตจากแหล่งเตาในจังหวัดเชียงรายที่สำศัญแห่งหนึ่ง

- อาคารจัดแสดงหลักชั้นลอย แบ่งออกเป็น ๒ หัวเรื่อง ได้แก่ เรื่องโบราณสถานที่สำศัญในเมืองเชียงแสนและเรื่องโบราณวัตถุที่ได้จากการขุดค้นและขุดแต่งทางโบราณคดีตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๐๐-ปัจจุบัน ทั้งในเมืองเชียงแสน และพื้นที่อื่นๆ ในจังหวัดเชียงราย อาทิ พระพุทธรูป เครื่องประดับเจดีย์ แผ่นอิฐที่จารึก และเครื่องสำริด เป็นต้น

- อาคารส่วนขยาย จัดแสดงเกี่ยวกับชาติพันธุ์วิทยา แบ่งออกเป็น ๓ หัวเรื่อง ได้แก่ เรื่องชีวิตความเป็นอยู่ของกลุ่มชนแถบลุ่มน้ำโขง อาทิ เครื่องมือ ที่ใช้ในการทำมาหากินในชีวิตประจำวัน เครื่องดนตรีพื้นเมือง ดาบและอาวุธต่างๆ เรื่องเมืองเชียงแสนในอดีกล่าวถึงพัฒนาการของเมืองเชียงแสนในสมัยรัตนโกสินทร์เริ่มตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๑ จนกระทั่งถึงสมัยรัชกาลที่ ๕ ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าๆให้ชาวลำปาง ลำพูน และเชียงใหม่ เข้าไปอาศัยอยู่ในเมือง เชียงแสน และฟื้นฟูเมืองขึ้นใหม่ การเข้ามาของกลุ่มชนต่างๆ เช่น ไทยลื้อ ไทยใหญ่ รวมทั้งชาวเขาเผ่าต่างๆ โดยได้รวบรวมเครื่องเขินของพม่าแบบต่างๆ มากที่สุด จึงนับได้ว่าพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ เชียงแสน เป็นพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติที่น่าสนใจที่สุดแห่งหนึ่งในภาคเหนือ และเรื่องศาสนาและความเชื่อโดยจัดแสดงศิลปโบราณวัตถุที่เกี่ยวเนื่องในศาสนา ความเชื่อและขนบธรรมเนียมประเพณีของกลุ่มชนชาวเชียงแสน เช่น ตุง เครื่องตั้งธรรมหลวง หีบธรรม และเจดีย์จำลอง เป็นต้น