แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออก ญี่ปุ่น 1995 หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะและโกคายามะ (Historic Villages of Shirakawa-go and Gokayama)

1995 หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะและโกคายามะ (Historic Villages of Shirakawa-go and Gokayama)

ตำแหน่งที่ตั้ง 36.257995641463005, 136.90618677638116

หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะและโกคายามะ: มรดกโลกแห่งสถาปัตยกรรมกัสโชซึกุริและการดำรงชีวิตอันเป็นเอกลักษณ์

หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะ (Shirakawa-go) และโกคายามะ (Gokayama) ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกโดยองค์การยูเนสโกในปี ค.ศ. 1995 (พ.ศ. 2538) ด้วยคุณค่าโดดเด่นทางสถาปัตยกรรมอันเป็นเอกลักษณ์และวิถีชีวิตดั้งเดิมที่ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมบนภูเขาอย่างชาญฉลาด หมู่บ้านเหล่านี้ตั้งอยู่ในภูมิภาคที่ห่างไกลและทุรกันดารทางตอนกลางตอนเหนือของประเทศญี่ปุ่น ท่ามกลางหุบเขาและป่าไม้หนาทึบที่ล้อมรอบแม่น้ำโช (Shō River)

แหล่งมรดกโลกแห่งนี้ประกอบด้วยสามหมู่บ้านหลัก ได้แก่ หมู่บ้านโอกิมาจิ (Ogimachi) ในภูมิภาคชิราคาวาโกะ และหมู่บ้านไอโนะคุระ (Ainokura) กับซุกะนุมะ (Suganuma) ในภูมิภาคโกคายามะ ซึ่งทั้งหมดตั้งอยู่ในจังหวัดกิฟุ (Gifu) และจังหวัดโทยามะ (Toyama) หมู่บ้านเหล่านี้มีชื่อเสียงจากบ้านไร่สไตล์ กัสโชซึกุริ (Gassho-zukuri) อันโดดเด่น ซึ่งมีหลังคามุงจากทรงจั่วสูงชันคล้ายมือพนม อันเป็นดีไซน์ที่ช่วยในการระบายหิมะที่ตกหนักในฤดูหนาวและต้านทานลมแรงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

คุณค่าโดดเด่นอันเป็นสากล (Outstanding Universal Value)

หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะและโกคายามะได้รับการยอมรับถึงคุณค่าโดดเด่นอันเป็นสากลภายใต้เกณฑ์ทางวัฒนธรรมสองข้อของยูเนสโก ได้แก่ เกณฑ์ (iv) และ (v)

• เกณฑ์ (iv): หมู่บ้านแห่งนี้เป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของที่อยู่อาศัยแบบดั้งเดิมของมนุษย์ที่ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมและหน้าที่ทางสังคมและเศรษฐกิจได้อย่างยอดเยี่ยม บ้านสไตล์ กัสโชซึกุริ ที่มีหลังคามุงจากทรงจั่วสูงชันเป็นเอกลักษณ์ ถือเป็นตัวอย่างที่หาได้ยากในประเทศญี่ปุ่น และสะท้อนถึงรูปแบบสถาปัตยกรรมเฉพาะที่พัฒนาขึ้นเพื่อรับมือกับหิมะที่ตกหนักในภูมิภาคภูเขา

• เกณฑ์ (v): โครงสร้างทางสังคมของหมู่บ้านเหล่านี้ ซึ่งปรากฏให้เห็นจากการจัดวางผังหมู่บ้าน ได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างน่าทึ่งแม้จะมีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญในประเทศญี่ปุ่นตั้งแต่ปี ค.ศ. 1950 (พ.ศ. 2493) การรักษานี้ได้คงไว้ซึ่งหลักฐานทั้งทางจิตวิญญาณและวัตถุของประวัติศาสตร์อันยาวนาน แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมที่ปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมและสถานการณ์ทางเศรษฐกิจสังคมของผู้อยู่อาศัยได้อย่างสมบูรณ์แบบ โดยเฉพาะหมู่บ้านโอกิมาจิ, ไอโนะคุระ และซุกะนุมะ ถือเป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของการปรับตัวนี้

บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม (Historical and Architectural Context)

ในทางประวัติศาสตร์ หมู่บ้านที่โดดเดี่ยวเหล่านี้สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยเกษตรกรรมเพื่อการยังชีพเป็นหลัก โดยเฉพาะการปลูกต้นหม่อนและการเลี้ยงไหม ดีไซน์หลายชั้นของบ้านสไตล์ กัสโชซึกุริ ได้จัดสรรพื้นที่เพียงพอสำหรับการผลิตไหม การทำไม้ หรือการรองรับสมาชิกในครอบครัวขยาย นอกจากนี้ ชุมชนเหล่านี้ยังเคยมีการผลิตดินประสิว (saltpeter) เพื่อใช้ทำดินปืน และการทำกระดาษ วาชิ (washi paper) ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมสำคัญในการดำรงชีพ

ความโดดเดี่ยวของชุมชนเหล่านี้ส่งผลให้เทคนิคการก่อสร้างแบบดั้งเดิมและระบบการเกษตรได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างสมบูรณ์เกือบจะจนถึงยุคสมัยใหม่ ซึ่งมีส่วนทำให้สภาพการอนุรักษ์อยู่ในระดับดีเยี่ยม บ้าน กัสโชซึกุริ มีลักษณะพิเศษอยู่ที่หลังคาทรงสูงชันที่สร้างขึ้นโดยไม่ใช้ตะปู แต่ใช้การเข้าไม้และเชือกในการยึดโครงสร้าง ซึ่งเป็นภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดกันมาเพื่อความแข็งแรงและยืดหยุ่นต่อสภาพอากาศ สถาปัตยกรรมดังกล่าวไม่ใช่เพียงที่อยู่อาศัย แต่ยังเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของครอบครัว

อนึ่ง ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ที่ระบุในรายงานวิจัยนี้เป็นข้อเท็จจริงที่ได้รับการบันทึกไว้ ไม่มีตำนานพื้นบ้านหรือเรื่องเล่าปรัมปราใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับต้นกำเนิดของหมู่บ้านหรือสถาปัตยกรรม กัสโชซึกุริ ที่ถูกกล่าวถึงแยกต่างหากจากข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์

จุดเด่นที่สำคัญ (Key Highlights)

• บ้านไร่ กัสโชซึกุริ (Gassho-zukuri Farmhouses): ลักษณะเด่นที่สุดคือบ้านไร่สไตล์ "กัสโชซึกุริ" ซึ่งมีหลังคามุงจากทรงจั่วสูงชันคล้ายมือพนม ออกแบบมาเพื่อรับมือกับหิมะที่ตกหนักในฤดูหนาว การออกแบบที่เป็นเอกลักษณ์นี้ซึ่งสร้างขึ้นโดยไม่ใช้ตะปู ยังช่วยสร้างพื้นที่ใต้หลังคาขนาดใหญ่ที่เคยใช้สำหรับการเลี้ยงไหม (sericulture) ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมสำคัญสำหรับชุมชนที่โดดเดี่ยว

• สถานะมรดกโลกของยูเนสโก (UNESCO World Heritage Status): หมู่บ้านโอกิมาจิในชิราคาวาโกะ และไอโนะคุระกับซุกะนุมะในโกคายามะ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกในปี ค.ศ. 1995 (พ.ศ. 2538) เนื่องจากเป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของที่อยู่อาศัยแบบดั้งเดิมของมนุษย์ที่ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมและสถานการณ์ทางสังคมและเศรษฐกิจได้อย่างสมบูรณ์

• ความงามตามฤดูกาล (Seasonal Beauty): หมู่บ้านเหล่านี้มีความงดงามตลอดทั้งปี แต่มีชื่อเสียงเป็นพิเศษสำหรับทัศนียภาพในฤดูหนาวที่น่าอัศจรรย์ เมื่อหลังคา กัสโชซึกุริ ถูกปกคลุมด้วยหิมะหนา ชิราคาวาโกะยังจัดงาน "Light Up" ในคืนฤดูหนาวที่เลือกไว้ ซึ่งจะส่องสว่างบ้านที่ปกคลุมด้วยหิมะ สร้างบรรยากาศราวกับเทพนิยาย

• หมู่บ้านโอกิมาจิ (Ogimachi Village - Shirakawa-go): ในฐานะหมู่บ้านที่ใหญ่ที่สุดในชิราคาวาโกะ โอกิมาจิเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญที่มีบ้านสไตล์ กัสโชซึกุริ จำนวน 59 หลัง นักท่องเที่ยวสามารถเยี่ยมชมบ้านบางหลัง เช่น บ้านวาดะ (Wada House) และบ้านนากาเสะ (Nagase House) ซึ่งได้รับการอนุรักษ์ไว้เป็นพิพิธภัณฑ์ เพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม จุดชมวิวปราสาทโอกิมาจิ (Ogimachi Castle Site Observatory) ยังมอบทัศนียภาพอันงดงามของหมู่บ้านทั้งหมด

• หมู่บ้านไอโนะคุระและซุกะนุมะ (Ainokura and Suganuma Villages - Gokayama): หมู่บ้านเหล่านี้ในภูมิภาคโกคายามะโดยทั่วไปมีขนาดเล็กกว่า สงบกว่า และมีนักท่องเที่ยวน้อยกว่าชิราคาวาโกะ มอบประสบการณ์ที่เงียบสงบและเป็นของแท้มากกว่า ไอโนะคุระมีบ้าน กัสโชซึกุริ ประมาณ 20 หลัง บางหลังมีอายุย้อนไปถึง 400 ปี และมีจุดชมวิวสำหรับทัศนียภาพที่สวยงาม ซุกะนุมะเป็นอีกหนึ่งหมู่บ้านที่มีเสน่ห์ด้วยบ้าน กัสโชซึกุริ เก้าหลัง

• ข้อมูลเชิงลึกทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ (Cultural and Historical Insights): ที่ตั้งที่ห่างไกลของหมู่บ้านเหล่านี้ได้นำไปสู่การพัฒนาประเพณีทางวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ อุตสาหกรรมต่างๆ เช่น การเลี้ยงไหม การผลิตดินประสิว และการทำกระดาษ วาชิ มีความสำคัญต่อการดำรงชีพ นักท่องเที่ยวสามารถเรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์นี้ได้จากพิพิธภัณฑ์ต่างๆ รวมถึงพิพิธภัณฑ์วัดเมียวเซ็นจิ (Myozenji Temple Museum), พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านโกคายามะ (Gokayama Folklore Museum) และพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านไอโนะคุระ (Ainokura Folklore Museum)

• การเข้าพักในบ้านไร่ (Farmhouse Stays): เพื่อประสบการณ์ที่ดื่มด่ำยิ่งขึ้น บ้านไร่ กัสโชซึกุริ จำนวนมากในทั้งชิราคาวาโกะและโกคายามะเปิดให้บริการเป็น มินชูกุ (minshuku) หรือเกสต์เฮาส์ที่ดำเนินกิจการโดยครอบครัว ทำให้นักท่องเที่ยวสามารถพักค้างคืน เพลิดเพลินกับอาหารท้องถิ่น และสัมผัสการต้อนรับแบบญี่ปุ่นดั้งเดิม

• หัตถกรรมและเทศกาลพื้นเมือง (Traditional Crafts and Festivals): บางพื้นที่มีการสาธิตงานฝีมือท้องถิ่น และโกคายามะมีชื่อเสียงด้านประเพณีพื้นบ้าน เช่น การเต้นรำ โคคิริโกะ (kokiriko dance) และเพลง มูกิยะ-บุชิ (mugiya-bushi songs) ที่แสดงในงานอีเวนต์ท้องถิ่น

คู่มือผู้เยี่ยมชมและข้อกำหนด (Visitor Guide and Regulations)

หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะและโกคายามะ ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก มีกฎระเบียบเฉพาะเพื่อรักษาเอกลักษณ์ทางสถาปัตยกรรม มรดกทางวัฒนธรรม และวิถีชีวิตประจำวันของผู้อยู่อาศัย นักท่องเที่ยวควรปฏิบัติตามกฎเหล่านี้เพื่อให้มั่นใจว่าจะได้รับประสบการณ์ที่น่าเคารพและเพลิดเพลิน

กฎระเบียบทั่วไปสำหรับชิราคาวาโกะและโกคายามะ:

• เคารพทรัพย์สินส่วนบุคคล (Respect Private Property): ทั้งชิราคาวาโกะและโกคายามะเป็นหมู่บ้านที่มีผู้อยู่อาศัย ไม่ใช่สวนสนุก นักท่องเที่ยวถูกห้ามอย่างเคร่งครัดไม่ให้เข้าไปในที่พักส่วนตัวหรือทุ่งนา เปิดประตู หรือมองลอดหน้าต่างโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างชัดเจน

• ข้อจำกัดการสูบบุหรี่ (Smoking Restrictions): เพื่อป้องกันอัคคีภัย ซึ่งเป็นความเสี่ยงอย่างมากต่อหลังคา กัสโชซึกุริ ที่ติดไฟง่าย การสูบบุหรี่ถูกห้ามอย่างเคร่งครัดภายในหมู่บ้าน ในชิราคาวาโกะ นักท่องเที่ยวต้องใช้พื้นที่สูบบุหรี่ที่กำหนด ซึ่งรวมถึงบุหรี่ไฟฟ้า

• การป้องกันอัคคีภัย (Fire Prevention): การเล่นดอกไม้ไฟถูกห้ามอย่างเคร่งครัดในชิราคาวาโกะ

• การจอดรถ (Parking): การเข้าสู่ถนนสายหลักของหมู่บ้านมรดกโลกด้วยยานพาหนะถูกจำกัด นักท่องเที่ยวที่เดินทางโดยรถยนต์ต้องใช้พื้นที่จอดรถแบบชำระเงินที่กำหนด ในชิราคาวาโกะ พื้นที่จอดรถ Seseragi Park Parking Area เป็นพื้นที่จอดรถหลักที่กำหนดไว้ ซึ่งอยู่ห่างจากพื้นที่มรดกโลกประมาณ 5 นาทีโดยการเดินเท้า มีค่าธรรมเนียมการจอดรถทั้งในชิราคาวาโกะและโกคายามะ โดยส่วนหนึ่งของค่าธรรมเนียมเหล่านี้จะนำไปใช้ในการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลก

• เวลาทำการ (Operating Hours): โดยทั่วไปหมู่บ้านเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมในเวลากลางวัน ในชิราคาวาโกะ พื้นที่จอดรถที่กำหนดเปิดให้บริการตั้งแต่เวลา 08:00 น. ถึง 17:00 น. (เข้าชมรอบสุดท้ายเวลา 16:30 น.) และเฉพาะผู้ที่พักค้างคืนเท่านั้นที่ได้รับอนุญาตให้เที่ยวชมในเวลากลางคืน ในโกคายามะ หมู่บ้านไอโนะคุระ กัสโชซึกุริ เปิดให้บริการตั้งแต่เวลา 08:30 น. ถึง 17:00 น. และหมู่บ้านซุกะนุมะ กัสโชซึกุริ เปิดให้บริการตั้งแต่เวลา 08:00 น. ถึง 17:00 น. โดยจะปิดทำการในช่วงวันหยุดสิ้นปีและปีใหม่

กฎระเบียบเฉพาะสำหรับชิราคาวาโกะ:

• กิจกรรมประดับไฟฤดูหนาว (Winter Light-up Event): ในช่วงกิจกรรมประดับไฟฤดูหนาว จำเป็นต้องมีการจองและตั๋วเข้าชม การเที่ยวชม การจอดรถ และการหยุดรถริมถนนถูกห้ามอย่างสมบูรณ์หากไม่มีการจอง

• จุดชมวิวปราสาทโอกิมาจิ (Ogimachi Castle Site Observatory): เนื่องจากมีการพบเห็นหมี เส้นทางเดินไปยังจุดชมวิวปราสาทโอกิมาจิถูกปิดบางส่วน เส้นทางที่เข้าถึงได้สองเส้นทางเปิดให้เดินเท้าเท่านั้นในช่วงเวลากลางวัน ตั้งแต่เวลา 09:00 น. ถึง 17:00 น.

• การเตรียมพร้อมสำหรับฤดูหนาว (Winter Preparedness): หากมาเยือนในฤดูหนาว (เดือนธันวาคมถึงมีนาคม) สิ่งสำคัญคือต้องแต่งกายให้อบอุ่นด้วยเสื้อกันน้ำและสวมรองเท้าบูทยาวหรือรองเท้าอบอุ่นที่มีพื้นกันลื่น เนื่องจากหิมะตกหนักและอาจมีสภาพน้ำแข็ง นักท่องเที่ยวควรหลีกเลี่ยงการเหยียบพื้นที่หิมะที่เพิ่งตกใหม่ที่ยังไม่ได้ถูกเคลียร์ เนื่องจากอาจมีอันตรายจากการปิดบังหลุมหรือคูน้ำ

กฎระเบียบเฉพาะสำหรับโกคายามะ:

• การแก้ไขค่าธรรมเนียมการจอดรถ (Parking Fee Revisions): นักท่องเที่ยวควรตระหนักถึงการแก้ไขค่าธรรมเนียมการจอดรถที่อาจเกิดขึ้น เนื่องจากมีการประกาศเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสำหรับหมู่บ้านซุกะนุมะและไอโนะคุระ

หมู่บ้านประวัติศาสตร์ชิราคาวาโกะและโกคายามะ เป็นแหล่งมรดกโลกที่มีความสำคัญยิ่ง ไม่เพียงเพราะสถาปัตยกรรม กัสโชซึกุริ ที่เป็นเอกลักษณ์ แต่ยังรวมถึงความสามารถของชุมชนในการปรับตัวและดำรงวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมในสภาพแวดล้อมที่ท้าทาย หมู่บ้านเหล่านี้เป็นพยานหลักฐานที่มีชีวิตชีวาถึงความชาญฉลาดของมนุษย์ในการอยู่ร่วมกับธรรมชาติ และความยั่งยืนของวัฒนธรรมที่ถูกส่งทอดผ่านกาลเวลา การอนุรักษ์พื้นที่เหล่านี้อย่างต่อเนื่องจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้คุณค่าโดดเด่นอันเป็นสากลนี้ยังคงเป็นแรงบันดาลใจและเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับคนรุ่นต่อไป

.

------------------------