หลักเกณฑ์การพิจารณา มรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ อนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก อันเป็นเครื่องมือสำคัญของการอนุรักษ์มรดกโลก บริหารจัดการโดยคณะกรรมการมรดกโลก ซึ่งประกอบด้วยคณะกรรมการจากประเทศที่ได้รับการเลือกตั้งจากรัฐภาคี ปัจจุบันมีประเทศต่างๆ รวม 184 ประเทศเข้าร่วมเป็นภาคีในอนุสัญญาฯ ฉบับนี้
คณะกรรมการมรดกโลก มีการประชุมกันปีละครั้ง มีหน้าที่พิจารณาตัดสินการขึ้นทะเบียนมรดกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติในบัญชีรายชื่อแหล่งมรดกโลก รวมทั้งพิจารณาการดำเนินการต่างๆ เกี่ยวข้องกับระเบียบปฏิบัติที่ระบุไว้ในอนุสัญญาฯ สถานที่ซึ่งขอขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก จะต้องมีคุณสมบัติเข้าหลักเกณฑ์ข้อใดข้อหนึ่งใน 10 ข้อ ดังนี้
หลักเกณฑ์ทางวัฒนธรรม
(1) Human Creative Genius เป็นตัวแทนที่แสดงให้เห็นถึงความเป็นเอกลักษณ์ด้านศิลปกรรมหรือตัวแทนของความงดงาม และเป็นผลงานชิ้นเอก ที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาดยิ่งของมนุษย์
(2) Interchange of Values เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลยิ่งในการผลักดันให้เกิดการพัฒนาคุณค่าของมนุษย์และการพัฒนาสืบต่อมาในด้านการออกแบบทางสถาปัตยกรรม อนุสรณ์สถาน ประติมากรรม และภูมิทัศน์ตลอดจนการพัฒนาศิลปกรรมที่เกี่ยวข้อง หรือการพัฒนาการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ ซึ่งการพัฒนาเหล่านั้นเกิดขึ้นในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง หรือบนพื้นที่หนึ่งพื้นที่ใดของโลก
(3) Testimony to Cultural Tradition เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงความเป็นเอกลักษณ์ที่หาได้ยากยิ่งและเป็นประจักษ์พยานของขนบธรรมเนียมประเพณี หรืออารยธรรมที่ยังปรากฎอยู่ในปัจจุบันหรือสาบสูญไปแล้ว
(4) Signicance in Human History เป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของลักษณะโดยทั่วไปของสิ่งก่อสร้าง อันเป็นตัวแทนของพัฒนาการในด้านสถาปัตยกรรมวัฒนธรรม วิทยาศาสตร์ หรือภูมิสถาปัตย์ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงช่วงเวลาอันสำคัญในอดีตของมนุษยชาติ
(5) Traditional Human Settlement เป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของวัฒนธรรมการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ ขนบธรรมเนียมประเพณีการใช้ประโยชน์ของแผ่นดินการใช้ประโยชน์ของทะเล หรือปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์กับสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะผลกระทบที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
(6) Heritage Associated with Events of Universal เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดของการเชื่อมโยงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับหรือวัฒนธรรมประเพณีที่ยังปรากฎอยู่ มีความคิดหรือความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับบุคคลหรือเหตุการณ์ ผลงานศิลปะหรืองานวรรณกรรมที่มีความโดดเด่นเป็นสากล
หลักเกณฑ์ทางธรรมชาติ
(7) Natural Phenomena or Beauty เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดของปรากฏการณ์ของธรรมชาติ หรือเป็นสถานที่ซึ่งมีความงามของธรรมชาติเป็นพิเศษ โดยมีความงามด้านสุนทรียศาสตร์เป็นสำคัญ - เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดของการเป็นตัวแทนในวิวัฒนาการสำคัญต่างๆในอดีตของโลก เช่น ยุคสัตว์เลื้อยคลาน ยุคน้ำแข็ง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการพัฒนาความหลากหลายทางธรรมชาติบนพื้นโลก
(8) Major States of Earth's History เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดในการเป็นตัวแทนของวิวัฒนาการที่สำคัญทางธรณีวิทยาในอดีตของโลก รวมทั้งแหล่งที่เป็นตัวแทนของยุคสำคัญฯ ในอดีต เช่น ยุคของสัตว์เลื้อยคลาน ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงพัฒนาการของความหลากหลายทางธรรมชาติบนพื้นโลก หรือยุคน้ำแข็ง ซึ่งมนุษย์ดีกดำบรรพ์และสิ่งแวดล้อมเกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างมาก เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดในการเป็นตัวแทนของขบวนการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญทางธรณีวิทยาหรือวิวัฒนาการทางชีววิทยา และปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่กำลังเกิดอยู่ เช่น ภูเขาไฟ เกษตรกรรมขั้นบันได
(9) Signicant Ecological and Biological Process เป็นแหล่งที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่มีเอกลักษณ์หายากหรือสวยงามเป็นพิเศษ เช่น แม่น้ำ น้ำตก ภูเขา เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดในการเป็นประจักษ์พยานของกระบวนการที่สำคัญทางนิเวศวิทยาและวิวัฒนาการทางชีวภาพในด้านพันธุกรรม และการเกิดของสภาพภูมิประเทศต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นแผ่นดิน ทะเล แหล่งน้ำผิวดิน กับวิวัฒนาการทางชีววิทยา ระบบนิเวศของสัตว์น้ำ พันธุ์พีชและสัตว์ และปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่กำลังเกิดอยู่
(10) Signicant Natural Habitat for Biodiversity เป็นถิ่นที่อยู่ของสัตว์และพืชหายากที่ได้รับการอนุรักษ์และคุ้มครองด้านการแพร่กระจายพันธุ์ เพื่อประโยชน์ในการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์และการอนุรักษ์สายพันธุ์ รวมทั้งสัตว์และพืชที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ อย่างไรก็ตาม คณะกรรมการมรดกโลกยังมีเงื่อนไขอื่นๆ ที่จะนำมาพิจารณาร่วมกับคุณสมบัติดังกล่าวด้วย เช่น การป้องกันดูแลสถานที่ การบริหารจัดการ การมีกฎหมายภายในคุ้มครอง และบูรณภาพของพื้นที่ที่จะได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น
-----------------------------------------
ที่มา
ข้อมูลและรูปภาพ www.iok2u.com
-----------------------------------------
รวมข้อมูลแหล่งมรดกโลก (World Heritage Site)
-----------------------------------------