แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออก จีน 2014 เส้นทางสายไหม เครือข่ายเส้นทางฉางอาน-เทียนชาน

เส้นทางสายไหมเครือข่ายเส้นทาง Chang'an-Tianshan Corridor มรดกโลกแห่งธรรมชาติและวัฒนธรรมของ ประเทศจีน

แผนที่ เครือข่ายเส้นทางฉางอาน-เทียนชาน

เส้นทางสายไหม (Silk Roads) หรือเครือข่ายเส้นทาง Chang'an-Tianshan Corridor เป็นหนึ่งในเส้นทางการค้าโบราณที่สำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์โลก ซึ่งทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมระหว่างจีนและภูมิภาคต่างๆ ในเอเชียตะวันตก เอเชียกลาง ตะวันออกกลาง ไปจนถึงยุโรปและแอฟริกา เส้นทางสายไหมนี้ไม่เพียงแต่เป็นเส้นทางการค้าที่สำคัญ แต่ยังเป็นช่องทางในการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ศาสนา และเทคโนโลยีที่ส่งผลต่อการพัฒนาอารยธรรมมนุษย์ทั่วโลก

ในปี ค.ศ. 2014 องค์การยูเนสโก (UNESCO) ได้ขึ้นทะเบียน "เครือข่ายเส้นทางสายไหม Chang'an-Tianshan Corridor" เป็นมรดกโลก ซึ่งครอบคลุมเส้นทางที่สำคัญในการเชื่อมต่อระหว่างนครหลวงฉางอาน (Chang'an) ของจีนและเทือกเขาเทียนซาน (Tianshan Mountains) ซึ่งเป็นศูนย์กลางของการค้าข้ามทวีป

คุณค่าอันโดดเด่นที่เป็นสากล

เส้นทางสายไหม เป็นเครือข่ายเส้นทางที่เชื่อมโยงสังคมโบราณในเอเชีย อนุทวีป เอเชียกลาง เอเชียตะวันตก และตะวันออกใกล้ และมีส่วนช่วยในการพัฒนาอารยธรรมที่ยิ่งใหญ่ของโลกหลายแห่ง เส้นทางสายไหมถือเป็นเครือข่ายการสื่อสารระยะไกลที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลก โดยมีความยาวประมาณ 7,500 กิโลเมตร แต่ขยายออกไปเกิน 35,000 กิโลเมตรตามเส้นทางเฉพาะ แม้ว่าเส้นทางบางเส้นทางจะใช้งานมานานหลายพันปีแล้ว แต่ในศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล ปริมาณการแลกเปลี่ยนได้เพิ่มขึ้นอย่างมาก เช่นเดียวกับการค้าระยะไกลระหว่างตะวันออกและตะวันตกสำหรับสินค้าที่มีมูลค่าสูง และผลกระทบทางการเมือง สังคม และวัฒนธรรมของการเคลื่อนไหวเหล่านี้ส่งผลกระทบในวงกว้างต่อสังคมทั้งหมดที่เผชิญกับเส้นทางเหล่านี้ เส้นทางเหล่านี้ส่วนใหญ่ใช้เพื่อขนส่งวัตถุดิบ อาหาร และสินค้าฟุ่มเฟือย บางพื้นที่มีการผูกขาดวัตถุดิบหรือสินค้าบางประเภท เช่น จีน ซึ่งจัดหาไหมให้แก่เอเชียกลาง อนุทวีป เอเชียตะวันตก และเมดิเตอร์เรเนียน สินค้ามูลค่าสูงจำนวนมากถูกขนส่งในระยะทางไกลด้วยสัตว์บรรทุกและเรือ และอาจมีพ่อค้าแม่ค้าหลายราย

ระเบียงเทียนซานเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายเส้นทางสายไหมอันกว้างใหญ่ มีความยาวประมาณ 5,000 กิโลเมตร ครอบคลุมเครือข่ายเส้นทางการค้าที่ซับซ้อนซึ่งยาวถึง 8,700 กิโลเมตร พัฒนาเพื่อเชื่อมเมืองฉางอานในตอนกลางของจีนกับใจกลางของเอเชียกลางระหว่างศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาลถึงศตวรรษที่ 1 เมื่อการค้าระยะไกลในสินค้ามูลค่าสูง โดยเฉพาะผ้าไหม เริ่มขยายตัวระหว่างจักรวรรดิจีนและโรมัน ระเบียงเทียนซานเจริญรุ่งเรืองระหว่างศตวรรษที่ 6 ถึงศตวรรษที่ 14 และยังคงใช้เป็นเส้นทางการค้าหลักจนถึงศตวรรษที่ 16

ภูมิศาสตร์สุดขั้วตามเส้นทางแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนถึงความท้าทายของการค้าระยะไกล เส้นทางเหล่านี้อยู่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเล 154 เมตรและสูง 7,400 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล โดยผ่านแม่น้ำใหญ่ ทะเลสาบบนภูเขา แอ่งเกลือที่แข็งเป็นเปลือกแข็ง ทะเลทรายอันกว้างใหญ่ ภูเขาที่ปกคลุมด้วยหิมะ และทุ่งหญ้าที่อุดมสมบูรณ์ สภาพภูมิอากาศแตกต่างกันไปตั้งแต่แห้งแล้งสุดขั้วไปจนถึงกึ่งชื้น ในขณะที่พืชพรรณปกคลุมป่าเขตอบอุ่น ทะเลทรายเขตอบอุ่น ทุ่งหญ้าสเตปป์เขตอบอุ่น ทุ่งหญ้าสเตปป์บนภูเขา และโอเอซิส

เส้นทางของระเบียงเทียนซานเริ่มต้นจากที่ราบสูงเลสส์ในฉางอาน เมืองหลวงกลางของจีนในสมัยราชวงศ์ฮั่นและราชวงศ์ถัง โดยทอดยาวไปทางทิศตะวันตกผ่านระเบียงโฮซี ข้ามเทือกเขาฉินและฉีเหลียนไปยังช่องเขาหยูเหมินในตุนหวง จากโหลวหลาน/ฮาหมี่ ทอดยาวไปตามแนวเขาเทียนซานทางตอนเหนือและตอนใต้ จากนั้นจึงผ่านช่องเขาไปถึงหุบเขาอีลี่ ชุย และตาลัสในภูมิภาคเจ้อตี้ซูของเอเชียกลาง เชื่อมโยงศูนย์กลางอำนาจใหญ่สองแห่งที่ขับเคลื่อนการค้าเส้นทางสายไหม

สถานที่ 33 แห่งตามทางเดินนี้ประกอบด้วยกลุ่มพระราชวังของอาณาจักรต่างๆ และอาณาจักรข่าน แหล่งค้าขาย วัดถ้ำพุทธ เส้นทางโบราณ ไปรษณีย์กลาง ทางผ่าน หอคอยประภาคาร กำแพงเมืองจีนบางส่วน ป้อมปราการ สุสาน และอาคารศาสนา ระบบไปรษณีย์กลางและหอคอยประภาคารที่จักรวรรดิจีนสร้างขึ้นช่วยอำนวยความสะดวกในการค้าขาย เช่นเดียวกับระบบป้อมปราการ โรงเตี๊ยม และสถานีกลางที่ดำเนินการโดยรัฐในภูมิภาคเจตตี้ซู่ ในและรอบๆ เมืองฉางอาน พระราชวังที่สืบทอดกันมาสะท้อนถึงศูนย์กลางอำนาจของจักรวรรดิจีนตลอดระยะเวลา 1,200 ปีที่ผ่านมา ในขณะที่เมืองต่างๆ ในหุบเขาฉุ่ยเป็นพยานถึงศูนย์กลางอำนาจของภูมิภาคเจตตี้ซู่ตั้งแต่ศตวรรษที่ 9 ถึงศตวรรษที่ 14 และการจัดระเบียบการค้าระยะไกล

เจดีย์พุทธและวัดถ้ำขนาดใหญ่ที่วิจิตรบรรจงทอดยาวจากเมืองกู่ชา (ปัจจุบันคือเมืองกู่ชา) ทางทิศตะวันตกไปจนถึงเมืองลั่วหยงทางทิศตะวันออก แสดงให้เห็นถึงการถ่ายทอดพระพุทธศาสนาจากอินเดียไปทางทิศตะวันออกผ่านเมืองคาราโครัม และแสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการในการออกแบบเจดีย์เมื่อแนวคิดในท้องถิ่นถูกดูดซับ การสร้างสรรค์เจดีย์เหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงการสนับสนุนจากหน่วยงานท้องถิ่นและรัฐบาลกลางของจีน ตลอดจนเงินบริจาคจากพ่อค้าผู้มั่งคั่ง และอิทธิพลของพระภิกษุที่เดินทางไปตามเส้นทาง ซึ่งการเดินทางของพระภิกษุเหล่านี้หลายคนได้รับการบันทึกไว้ตั้งแต่ศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาลเป็นต้นมา อาคารทางศาสนาอื่นๆ สะท้อนถึงการอยู่ร่วมกันของศาสนาต่างๆ (รวมถึงกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ) ตลอดแนวเส้นทาง รวมทั้งศาสนาโซโรอัสเตอร์ ซึ่งเป็นศาสนาหลักของชาวซอกเดียนในภูมิภาคเจตีซู ศาสนามานิเคียในหุบเขาชุยและตาลัส และในเมืองโกโชและลั่วหยง คริสต์ศาสนานิกายเนสตอเรียนในเมืองโกโช รอบๆ ซินเจียงและฉางอาน และศาสนาอิสลามในบูรานา

กิจกรรมการค้าขายขนาดใหญ่ก่อให้เกิดเมืองใหญ่ที่เจริญรุ่งเรืองและเจริญรุ่งเรือง ซึ่งสะท้อนถึงการเชื่อมโยงระหว่างชุมชนที่ตั้งรกรากและชุมชนเร่ร่อนในหลากหลายรูปแบบ เช่น การพึ่งพากันระหว่างชนเผ่าเร่ร่อน เกษตรกร และผู้คนต่างเชื้อชาติ เช่น ระหว่างชาวเติร์กและชาวซอกเดียนในภูมิภาคเจตีซู การเปลี่ยนแปลงชุมชนเร่ร่อนเป็นชุมชนที่ตั้งรกรากในเทือกเขาเทียนซาน ส่งผลให้เกิดการก่อสร้างและการวางแผนที่โดดเด่น เช่น อาคารกึ่งใต้ดิน และในระเบียงโฮซี การขยายพื้นที่เกษตรกรรมที่วางแผนไว้เป็นระเบียงระยะทาง 1,000 ไมล์หลังจากศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาลในฐานะกองทหารรักษาการณ์ทางการเกษตร และการเปลี่ยนแปลงเป็นชุมชนที่ตั้งรกรากทางการเกษตร ระบบการจัดการน้ำที่หลากหลายและมีขนาดใหญ่มีความจำเป็นต่อการอำนวยความสะดวกต่อการเติบโตของเมือง ชุมชนการค้า ป้อมปราการ และคาราวานเซอไร และการเกษตรที่จำเป็นเพื่อรองรับสิ่งเหล่านี้ เช่น ช่องทางน้ำใต้ดิน Karez ที่กว้างขวางของแอ่ง Turpan ที่แห้งแล้งอย่างยิ่ง ซึ่งหลายแห่งยังคงใช้งานอยู่ ซึ่งส่งน้ำไปยังเมือง Qocho และเสริมด้วยบ่อน้ำลึกภายในเมือง Yar ขนาดอันใหญ่โตของเครือข่ายคลองเปิดและคูน้ำตามแนวระเบียงโฮซีซึ่งดึงน้ำจากแม่น้ำเข้ามายังชุมชน ซึ่งเหลืออยู่ 90 กม. รอบเมืองซัวหยาง และในภูมิภาคเจตซู่ น้ำจากแม่น้ำจะกระจายผ่านคลองและท่อ และเก็บรวบรวมไว้ในอ่างเก็บน้ำ

เส้นทางดังกล่าวไม่เพียงเป็นเส้นทางสำหรับสินค้าและผู้คนเท่านั้น แต่ยังเป็นเส้นทางที่เปิดโอกาสให้แนวคิด ความเชื่อ และนวัตกรรมทางเทคโนโลยีต่างๆ ไหลเวียนได้อย่างยอดเยี่ยม เช่น นวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับสถาปัตยกรรมและการวางผังเมือง ซึ่งมีส่วนกำหนดพื้นที่ในเมืองและชีวิตของผู้คนในรูปแบบพื้นฐานต่างๆ มากมาย

เกณฑ์ (ii):ความกว้างใหญ่ของเครือข่ายเส้นทางทวีป ระยะเวลาการใช้งานที่ยาวนานเป็นพิเศษ ความหลากหลายของมรดกที่ยังคงอยู่และความเชื่อมโยงแบบไดนามิก ความอุดมสมบูรณ์ของการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมที่พวกมันเอื้ออำนวย สภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ที่หลากหลายที่พวกมันเชื่อมโยงและข้ามกัน แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนถึงปฏิสัมพันธ์อย่างกว้างขวางที่เกิดขึ้นภายในภูมิภาคทางวัฒนธรรมต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทุ่งหญ้าเร่ร่อนและอารยธรรมเกษตรกรรม/โอเอซิส/การเลี้ยงสัตว์ที่ตั้งถิ่นฐานบนทวีปยูเรเซียระหว่างศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาลถึงศตวรรษที่ 16

ปฏิสัมพันธ์และอิทธิพลเหล่านี้มีความล้ำลึกในแง่ของการพัฒนาทางสถาปัตยกรรมและการวางผังเมือง ศาสนาและความเชื่อ วัฒนธรรมและที่อยู่อาศัยในเมือง การค้าสินค้า และความสัมพันธ์ระหว่างชาติพันธุ์ในทุกภูมิภาคตลอดเส้นทาง

ระเบียงเทียนซานเป็นตัวอย่างอันโดดเด่นในประวัติศาสตร์โลกของช่องทางแบบไดนามิกที่เชื่อมโยงอารยธรรมและวัฒนธรรมต่างๆ ทั่วทวีปยูเรเซีย ซึ่งทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนระหว่างอารยธรรมและวัฒนธรรมที่กว้างขวางที่สุดและยาวนานที่สุด

เกณฑ์ (iii):ระเบียงเทียนซานเป็นพยานอันโดดเด่นของประเพณีการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนในด้านเศรษฐกิจและวัฒนธรรม และการพัฒนาทางสังคมทั่วทวีปยูเรเซียระหว่างศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาลถึงศตวรรษที่ 16

การค้ามีอิทธิพลอย่างมากต่อโครงสร้างการตั้งถิ่นฐานในภูมิประเทศ ผ่านการพัฒนาของเมืองต่างๆ ที่นำชุมชนเร่ร่อนและชุมชนที่ตั้งถิ่นฐานมาอยู่รวมกัน ผ่านระบบการจัดการน้ำที่รองรับการตั้งถิ่นฐานเหล่านั้น ผ่านเครือข่ายป้อมปราการ หอประภาคาร สถานีกลางทาง และคาราวานเซอไรที่กว้างขวางซึ่งรองรับนักเดินทางและรับรองความปลอดภัย ผ่านศาลเจ้าพุทธและวัดในถ้ำ และผ่านการแสดงออกของศาสนาอื่นๆ เช่น ศาสนาโซโรอัสเตอร์ ศาสนามานิเคีย คริสต์ศาสนานิกายเนสตอเรียน และศาสนาอิสลาม ซึ่งเป็นผลจากชุมชนหลากเชื้อชาติที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมซึ่งจัดระเบียบและได้รับประโยชน์จากการค้ามูลค่าสูง

เกณฑ์ (v):ระเบียงเทียนซานเป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของการค้าระยะไกลที่มีมูลค่าสูงซึ่งกระตุ้นให้เกิดการเติบโตของเมืองขนาดใหญ่ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากระบบการจัดการน้ำที่ซับซ้อนและประณีต ซึ่งเก็บเกี่ยวน้ำจากแม่น้ำ บ่อน้ำ และน้ำพุใต้ดินสำหรับผู้อยู่อาศัย ผู้เดินทาง และการชลประทานพืชผล

เกณฑ์ (vi):ระเบียงเทียนซานมีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับภารกิจทางการทูตของจางเฉียนไปยังภูมิภาคตะวันตก ซึ่งเป็นเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์อารยธรรมมนุษย์และการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมในทวีปยูเรเซีย นอกจากนี้ยังสะท้อนให้เห็นผลกระทบที่จับต้องได้ของศาสนาพุทธในจีนโบราณซึ่งส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อวัฒนธรรมของเอเชียตะวันออก และการแพร่หลายของคริสต์ศาสนานิกายเนสโตเรียน (ซึ่งมาถึงจีนในปีค.ศ. 500) นิกายมานิเคีย นิกายโซโรอัสเตอร์ และศาสนาอิสลามยุคแรก เมืองต่างๆ มากมายที่อยู่ตามแนวระเบียงเทียนซานยังสะท้อนให้เห็นผลกระทบของแนวคิดที่ไหลไปตามเส้นทางที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมพลังน้ำ สถาปัตยกรรม และการวางผังเมืองในลักษณะพิเศษอีกด้วย

ความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของเส้นทางสายไหม

เส้นทางสายไหมมีความยาวหลายพันกิโลเมตร เริ่มต้นจากเมืองฉางอาน (ปัจจุบันคือเมืองซีอาน) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของจีนในยุคราชวงศ์ฮั่น (Han Dynasty) และราชวงศ์ถัง (Tang Dynasty) เส้นทางนี้ทอดยาวผ่านเขตภูเขาเทียนซานในเอเชียกลาง ผ่านทะเลทรายทาคลามากัน (Taklamakan Desert) และภูมิภาคต่างๆ ที่สำคัญ ก่อนจะเชื่อมต่อไปยังดินแดนตะวันตก ได้แก่ เปอร์เซีย (ปัจจุบันคืออิหร่าน) อินเดีย และเมดิเตอร์เรเนียน

เส้นทางสายไหมเป็นเส้นทางการค้าที่สำคัญสำหรับการขนส่งสินค้าที่มีค่ามากมาย เช่น ผ้าไหม เครื่องปั้นดินเผา ชา เครื่องเทศ ทองคำ และเครื่องประดับต่างๆ นอกจากนี้ยังเป็นเส้นทางการเผยแพร่ศาสนาและวัฒนธรรม โดยเฉพาะการเผยแพร่ศาสนาพุทธจากอินเดียมายังจีน และการแลกเปลี่ยนความรู้ทางเทคโนโลยี เช่น การพิมพ์ การผลิตกระดาษ และเทคนิคทางการเกษตร

เส้นทางสายไหมในปัจจุบัน

เครือข่ายเส้นทาง Chang'an-Tianshan Corridor ประกอบด้วยจุดสำคัญต่างๆ ที่ยังคงหลงเหลือหลักฐานทางประวัติศาสตร์อันน่าทึ่ง เช่น เมืองโบราณ กำแพงเมือง วัด สถานที่พักแรม และโบราณสถานที่แสดงให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองของการค้าขายและวัฒนธรรมในอดีต จุดที่สำคัญบนเส้นทางนี้มีหลายแห่งที่ได้รับการอนุรักษ์เป็นอย่างดี ได้แก่

1. เมืองโบราณฉางอาน (Chang'an - Xi'an) เมืองฉางอาน หรือเมืองซีอานในปัจจุบัน เป็นศูนย์กลางการค้าขายและการติดต่อระหว่างตะวันออกและตะวันตกในอดีต ฉางอานเป็นจุดเริ่มต้นของเส้นทางสายไหม และเคยเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของจีน นครแห่งนี้เป็นที่ตั้งของโบราณสถานสำคัญ เช่น สุสานทหารดินเผา (Terracotta Army) และพระราชวังโบราณ

2. เทือกเขาเทียนซาน (Tianshan Mountains) เทือกเขาเทียนซานในเอเชียกลางเป็นจุดเชื่อมต่อสำคัญบนเส้นทางสายไหม เนื่องจากมีความสำคัญในการเป็นทางผ่านระหว่างจีนและภูมิภาคเอเชียกลาง โดยเฉพาะเส้นทางผ่านหุบเขาต่างๆ ที่ใช้ในการขนส่งสินค้า แม้ว่าจะเป็นภูมิประเทศที่ท้าทาย แต่เส้นทางนี้กลับมีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงวัฒนธรรมตะวันออกและตะวันตก

3. เมืองโบราณตุนหวง (Dunhuang) ตุนหวงเป็นเมืองสำคัญที่ตั้งอยู่บนเส้นทางสายไหมกลาง เมืองนี้เคยเป็นศูนย์กลางทางศาสนาและการค้าทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน โดยมีชื่อเสียงจากถ้ำโม่เกา (Mogao Caves) ที่เป็นที่เก็บรักษาภาพเขียนฝาผนังและศิลปะทางพุทธศาสนาที่งดงาม

4. ทะเลทรายทาคลามากัน (Taklamakan Desert) ทะเลทรายทาคลามากันเป็นส่วนหนึ่งของเส้นทางสายไหมที่ท้าทายและอันตรายมากที่สุด นักเดินทางที่ผ่านทะเลทรายนี้ต้องเผชิญกับสภาพแวดล้อมที่โหดร้าย แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นพื้นที่ที่มีการแลกเปลี่ยนสินค้าและวัฒนธรรมที่สำคัญ

มรดกโลกและการอนุรักษ์

เส้นทางสายไหม Chang'an-Tianshan Corridor ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม โดยองค์การยูเนสโก เนื่องจากมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมต่อมนุษยชาติ เส้นทางนี้ไม่เพียงแต่เป็นทางผ่านสำหรับสินค้าและผู้คนเท่านั้น แต่ยังเป็นศูนย์กลางของการเผยแพร่แนวคิดทางศาสนาและปรัชญาต่างๆ เช่น พุทธศาสนา และอิสลาม ที่ส่งผลต่อวัฒนธรรมของภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลก

การอนุรักษ์เครือข่ายเส้นทางสายไหมมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อรักษาความทรงจำทางวัฒนธรรมและการแลกเปลี่ยนที่มีคุณค่าของมนุษยชาติ ในปัจจุบัน หลายๆ พื้นที่ในเส้นทางนี้ได้รับการบูรณะและดูแลรักษาอย่างดี เช่น การฟื้นฟูเมืองโบราณ การอนุรักษ์โบราณสถาน และการส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม

การเดินทางท่องเที่ยวเส้นทางสายไหม

การเดินทางท่องเที่ยวเส้นทางสายไหมในปัจจุบัน มีความสะดวกสบายและเป็นที่นิยมสำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจในประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม นักท่องเที่ยวสามารถสำรวจเมืองโบราณ เยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ และสัมผัสกับวัฒนธรรมท้องถิ่นที่ยังคงสะท้อนถึงอิทธิพลจากอดีต เส้นทางสายไหมยังเป็นที่นิยมสำหรับนักเดินทางที่ชื่นชอบการผจญภัย เนื่องจากเส้นทางบางส่วนยังคงมีภูมิประเทศที่ท้าทาย เช่น การขี่อูฐผ่านทะเลทราย หรือการเดินป่าผ่านภูเขาเทียนซาน

1. ซีอาน (Xi'an) จุดเริ่มต้นของเส้นทางสายไหม ซีอานเป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่มีโบราณสถานสำคัญมากมาย รวมถึงกำแพงเมืองเก่าและพิพิธภัณฑ์ที่แสดงวัตถุโบราณที่เกี่ยวข้องกับเส้นทางสายไหม

2. ทะเลทรายทาคลามากัน สำหรับผู้ที่ชอบการผจญภัย การเดินทางผ่านทะเลทรายทาคลามากันเป็นประสบการณ์ที่น่าจดจำ นักท่องเที่ยวสามารถนั่งอูฐและสำรวจภูมิประเทศทะเลทรายที่กว้างใหญ่

3. เมืองโบราณคาชการ์ (Kashgar) เมืองนี้ตั้งอยู่ใกล้ชายแดนจีนและเอเชียกลาง เป็นหนึ่งในจุดแวะพักสำคัญบนเส้นทางสายไหมในอดีต และยังคงเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยชีวิตชีวาและวัฒนธรรมท้องถิ่น

เส้นทางสายไหม (Silk Roads) คือ เครือข่ายเส้นทางการค้า และ การแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม ที่เชื่อมโยง ตะวันออก และ ตะวันตก เข้าด้วยกัน เป็นเวลากว่า 1,500 ปี เส้นทางสายไหม ไม่ได้มีเพียงเส้นทางเดียว แต่ประกอบด้วย เส้นทางย่อย มากมาย ที่ พาดผ่าน ภูมิประเทศ ที่หลากหลาย เช่น ทะเลทราย ทุ่งหญ้า ภูเขา และ แม่น้ำ เส้นทางสายไหม เครือข่ายเส้นทางฉางอาน-เทียนชาน (Silk Roads: the Routes Network of Chang'an-Tianshan Corridor) เป็นส่วนหนึ่งของ เส้นทางสายไหม ที่ พาดผ่าน ประเทศจีน คาซัคสถาน และ คีร์กีซสถาน ครอบคลุมระยะทาง 5,000 กิโลเมตร เส้นทางนี้ เริ่มต้นจาก เมืองฉางอาน (ซีอานในปัจจุบัน) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของจีนในสมัยโบราณ ผ่าน เทือกเขาเทียนชาน ไปสิ้นสุดที่ เอเชียกลาง เส้นทางสายไหม: เครือข่ายเส้นทางฉางอาน-เทียนชาน ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมโดยองค์การยูเนสโกในปี พ.ศ. 2557 เนื่องจาก เป็นเส้นทาง ที่ มีความสำคัญ ต่อการค้า การเผยแพร่ศาสนา และ การแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ระหว่าง ตะวันออก และ ตะวันตก เส้นทางสายไหม Chang'an-Tianshan Corridor ไม่เพียงแต่เป็นเส้นทางการค้าที่สำคัญในประวัติศาสตร์ แต่ยังเป็นเส้นทางที่สะท้อนถึงการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ศาสนา และวิทยาการระหว่างตะวันออกและตะวันตก มรดกโลกแห่งนี้ไม่เพียงแต่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความ

เส้นทางสายไหม บ้างเรียก เส้นทางแพรไหม[1] (อังกฤษ: Silk Road หรือ Silk Route) เป็นชุดเส้นทางการส่งการค้าและวัฒนธรรมซึ่งเป็นศูนย์กลางของอันตรกิริยาทางวัฒนธรรมผ่านภูมิภาคของทวีปเอเชียที่เชื่อมตะวันตกและตะวันออกโดยการโยงพ่อค้าวาณิช ผู้แสวงบุญ นักบวช ทหาร ชนเร่ร่อนและผู้อาศัยในเมืองจากจีนและอินเดียไปยังทะเลเมดิเตอร์เรเนียนระหว่างเวลาหลายสมัย[2]

เส้นทางสายไหม มีความยาว 6,437 กิโลเมตร (4,000 ไมล์) ได้ชื่อมาจากการค้าผ้าไหมจีนที่มีกำไรมากตลอดเส้นทาง เริ่มตั้งแต่ราชวงศ์ฮั่น (206 ปีก่อน ค.ศ. – ค.ศ. 220) ราชวงศ์ฮั่นขยายเส้นทางการค้าส่วนเอเชียกลางราว 114 ปีก่อนคริสศักราช ส่วนใหญ่ผ่านคณะทูตและการสำรวจของผู้แทนทางการทูตจักรวรรดิจีน จางเชียน (Zhang Qian) ชาวจีนสนใจมากกับความปลอดภัยของผลิตถัณฑ์การค้าของพวกตนและขยายกำแพงเมืองจีนเพื่อประกันการคุ้มครองเส้นทางการค้านี้

การค้าบนเส้นทางสายไหมเป็นปัจจัยสำคัญต่อการพัฒนาของอารยธรรมจีน อนุทวีปอินเดีย เปอร์เซีย ทวีปยุโรปและคาบสมุทรอาหรับ โดยเปิดอันตรกิริยาทางการเมืองและเศรษฐกิจทางไกลระหว่างอารยธรรม แม้ผ้าไหมเป็นสินค้าหลักจากจีน แต่ก็มีการค้าสินค้าอื่นจำนวนมาก ศาสนา ปรัชญาหลายความเชื่อและเทคโนโลยีต่าง ๆ จนถึงโรคก็ไปมาตามเส้นทางสายไหมเช่นกัน นอกเหนือจากการค้าทางเศรษฐกิจแล้ว เส้นทางสายไหมยังใช้เป็นการค้าทางวัฒนธรรมในบรรดาอารยธรรมตามเครือข่ายเส้นทางด้วย[6]

ผู้ค้าหลักระหว่างยุคโบราณ คือ ชาวจีน เปอร์เซีย กรีก ซีเรีย โรมัน อาร์มีเนีย อินเดียและแบกเตรีย (Bactrian) และตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 5 ถึง 8 เป็นชาวซอกเดีย (Sogdian) ระหว่างการเจริญของศาสนาอิสลาม พ่อค้าอาหรับกลายมาโดดเด่น

ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 38 พ.ศ. 2557 ณ กรุงโดฮา ประเทศกาตาร์ มีมติให้ขึ้นทะเบียนเส้นทางสายไหมในจีน คาซัคสถาน และคีร์กีซสถาน เป็นแหล่งมรดกโลกภายใต้ชื่อ เส้นทางสายไหม : โครงข่ายเส้นทางฉนวนฉางอาน-เทียนชาน (Silk Roads: the Routes Network of Chang'an-Tianshan Corridor) โดยให้เหตุผลว่า เส้นทางนี้เป็นที่ยอมรับกันว่ามรดกทางอารยธรรของมนุษยชาติ ในฐานะเป็นเส้นทางโบราณในการติดต่อค้าขายและสื่อสารระหว่างตะวันออกกับตะวันตก และต่อมาในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 45 พ.ศ. 2566 ณ กรุงรียาด ประเทศซาอุดีอาระเบีย มีมติให้ขึ้นทะเบียนเส้นทางสายไหมเป็นแหล่งมรดกโลกภายใต้ชื่อ เส้นทางสายไหม : ฉนวนซารัฟชอน-การากุม (Silk Roads: Zarafshan-Karakum Corridor)