ธรณีวิทยาเบื้องต้น 17 ธรณีวิทยาของประเทศไทย (Geology of Thailand)
สนใจดูเรื่องราวธรณีวิทยาคลิกที่นี่
ธรณีวิทยาเบื้องต้น (Introduction to Geology)
ธรณีวิทยาของประเทศไทย (Geology of Thailand)
ประเทศไทย ตั้งอยู่บนแผ่นเปลือกโลกยูเรเซีย (Eurasian Plate) ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความซับซ้อนทางธรณีวิทยาสูง เนื่องจากเป็นเขตมุดตัวของแผ่นเปลือกโลก (Subduction Zone) และมีรอยเลื่อน (Fault) จำนวนมาก ลักษณะทางธรณีวิทยาที่หลากหลายนี้ส่งผลต่อทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิประเทศ และภัยพิบัติทางธรรมชาติของประเทศ
ประวัติศาสตร์ธรณีวิทยาของประเทศไทย
ประวัติศาสตร์ธรณีวิทยาของประเทศไทยสามารถย้อนกลับไปได้กว่า 540 ล้านปี โดยมีการแบ่งยุคทางธรณีวิทยาตามการเกิดของหินและเหตุการณ์สำคัญต่างๆ ดังนี้
- ยุคพรีแคมเบรียน (Precambrian Era) (มากกว่า 540 ล้านปีที่แล้ว): เป็นยุคเริ่มแรกของโลก พบหินแปร (Metamorphic Rock) เช่น หินไนส์ (Gneiss) และหินชีสต์ (Schist) ในภาคเหนือ ภาคตะวันตก และภาคใต้ของประเทศ ซึ่งเป็นรากฐานของแผ่นดินไทย
- ยุคพาลีโอโซอิก (Paleozoic Era) (540 - 250 ล้านปีที่แล้ว): พบหินตะกอน (Sedimentary Rock) เช่น หินปูน (Limestone) หินทราย (Sandstone) และหินดินดาน (Shale) ในภาคตะวันตกและภาคใต้ บ่งชี้ถึงการมีทะเลโบราณปกคลุมพื้นที่
- ยุคมีโซโซอิก (Mesozoic Era) (250 - 65 ล้านปีที่แล้ว): เป็นยุคของไดโนเสาร์ พบหินแกรนิต (Granite) จากการเย็นตัวของแมกมาใต้เปลือกโลก และหินภูเขาไฟ (Volcanic Rock) เช่น หินบะซอลต์ (Basalt) จากการระเบิดของภูเขาไฟ
- ยุคซีโนโซอิก (Cenozoic Era) (65 ล้านปีที่แล้ว - ปัจจุบัน): เป็นยุคของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม มีการยกตัวของแผ่นดิน เกิดเทือกเขา ที่ราบสูง และแอ่งที่ราบต่ำ แม่น้ำต่างๆ กัดเซาะและพัดพาตะกอนมาทับถม เกิดเป็นดินและแหล่งทรัพยากรต่างๆ
โครงสร้างทางธรณีวิทยาของประเทศไทย
โครงสร้างทางธรณีวิทยาของประเทศไทยมีความซับซ้อน สามารถแบ่งออกเป็น 6 เขต ดังนี้
- เขตหินเก่าทางภาคเหนือ: ประกอบด้วยหินแปร เช่น หินไนส์ หินชีสต์ และหินอ่อน (Marble) อายุ พรีแคมเบรียน มีภูเขาสูงสลับซับซ้อน เช่น ดอยอินทนนท์
- เขตหินตะกอนภาคตะวันตก: ประกอบด้วยหินปูน หินทราย และหินดินดาน อายุ พาลีโอโซอิก ถึง มีโซโซอิก มีเทือกเขาสูงชัน เช่น เทือกเขาตะนาวศรี
- เขตที่ราบภาคกลาง: เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำ มีตะกอนดิน ทราย และกรวด ทับถม อายุ ซีโนโซอิก
- เขตที่ราบสูงภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (ที่ราบสูงโคราช): ประกอบด้วยหินทราย และหินภูเขาไฟ อายุ มีโซโซอิก มีลักษณะเป็นที่ราบสูง
- เขตหินแกรนิตภาคตะวันออก: ประกอบด้วยหินแกรนิต อายุ มีโซโซอิก มีภูเขา เช่น เขาใหญ่
- เขตหินตะกอนภาคใต้: ประกอบด้วยหินปูน และหินทราย อายุ พาลีโอโซอิก ถึง ซีโนโซอิก มีเทือกเขา ชายฝั่ง และเกาะ
ทรัพยากรธรณีของประเทศไทย
ธรณีวิทยาของประเทศไทย มีส่วนสำคัญในการกำหนดทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจและสังคม ทรัพยากรธรณีที่สำคัญ ได้แก่
- แร่โลหะ: ประเทศไทยมีแร่โลหะที่สำคัญหลายชนิด เช่น ดีบุก (ภาคใต้ ภาคตะวันตก) ตะกั่ว และสังกะสี (ภาคเหนือ ภาคตะวันตก) ทองแดง (ภาคเหนือ ภาคกลาง) เหล็ก (ภาคเหนือ ภาคกลาง) ทองคำ (ภาคเหนือ ภาคตะวันตก)
- แร่อโลหะ: เช่น ถ่านหิน (ภาคเหนือ) ยิปซัม (ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) หินปูน (ภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคใต้) ดินขาว (ภาคใต้) เกลือหิน (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)
- เชื้อเพลิงธรรมชาติ น้ำมัน และก๊าซธรรมชาติ (อ่าวไทย) ถ่านหินลิกไนต์ (ภาคเหนือ ภาคใต้)
- น้ำบาดาล: เป็นแหล่งน้ำสำคัญ โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
- อัญมณี: เช่น ทับทิม ไพลิน พลอย (ภาคตะวันออก)
ภัยพิบัติทางธรณีวิทยาในประเทศไทย
ลักษณะทางธรณีวิทยาของประเทศไทย ทำให้มีความเสี่ยงต่อภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น
- แผ่นดินไหว: แม้ว่าประเทศไทยจะไม่ได้ตั้งอยู่ในแนวรอยต่อแผ่นเปลือกโลก แต่ก็มีรอยเลื่อนที่ยังมีพลัง เช่น รอยเลื่อนแม่จัน รอยเลื่อนศรีสวัสดิ์ ซึ่งสามารถทำให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดปานกลางได้
- ดินถล่ม: มักเกิดในพื้นที่ภูเขาสูง ที่มีความลาดชัน และมีฝนตกหนัก
- น้ำท่วม: เกิดจากฝนตกหนัก พายุ และการรุกล้ำของน้ำทะเล
- การกัดเซาะชายฝั่ง: เกิดจากคลื่น ลม และกระแสน้ำ กัดเซาะชายฝั่ง ทำให้สูญเสียพื้นที่
การประยุกต์ใช้ธรณีวิทยาในประเทศไทย
ความรู้ทางธรณีวิทยามีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศ เช่น
- การสำรวจและพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ: เช่น การสำรวจแหล่งแร่ น้ำมัน และก๊าซธรรมชาติ
- การวางแผนและพัฒนาเมือง: เช่น การเลือกพื้นที่ก่อสร้างที่เหมาะสม การป้องกันภัยพิบัติ
- การจัดการทรัพยากรน้ำ: เช่น การหาแหล่งน้ำบาดาล การป้องกันน้ำท่วม
- การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม: เช่น การป้องกันดินถล่ม การแก้ไขปัญหามลพิษ
ธรณีวิทยาของประเทศไทยมีความหลากหลายและซับซ้อน ส่งผลต่อทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิประเทศ และภัยพิบัติทางธรรมชาติ ความรู้ทางธรณีวิทยามีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศในด้านต่างๆ เช่น การพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ การวางแผนเมือง การจัดการทรัพยากรน้ำ และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การศึกษาและทำความเข้าใจธรณีวิทยาของประเทศไทย จะช่วยให้เราสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน และอยู่ร่วมกับภัยพิบัติทางธรรมชาติได้อย่างปลอดภัย
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม:
---------------------------------------------------
ที่มาข้อมูล
- กรมทรัพยากรธรณี (Department of Mineral Resources)
- คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (Faculty of Science, Chulalongkorn University)
- คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (Faculty of Science, Chiang Mai University)
- คณะเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยขอนแก่น (Faculty of Technology, Khon Kaen University)
-
ภาพและรวบรวมโดย
ธรณีวิทยาเบื้องต้น (Introduction to Geology)
รวมข้อมูลและเรื่องราว ธรณีวิทยา
สนใจดาวน์โหลดเอกสารที่
https://drive.google.com/file/d/1TFyt56NN3MNtweIhIj5MnoPOD9gsksCD/view?usp=sharing
