ธรณีวิทยาเบื้องต้น บทที่ 11 ทรัพยากรธรณี (Geological Resources)
ธรณีวิทยาเบื้องต้น (Introduction to Geology)
บทที่ 11 ทรัพยากรธรณี (Geological Resources)
ทรัพยากรธรณี เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิต และการพัฒนาเศรษฐกิจของมนุษย์ ทรัพยากรเหล่านี้ได้แก่ ทรัพยากรพลังงาน เช่น ถ่านหิน น้ำมัน และก๊าซธรรมชาติ และทรัพยากรแร่ เช่น แร่โลหะ แร่อโลหะ และอัญมณี การจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรณีอย่างยั่งยืนเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้คนรุ่นหลังสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรเหล่านี้ได้
11.1 ทรัพยากรพลังงาน ถ่านหิน น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ และพลังงานความร้อนใต้พิภพ (Energy Resources: Coal, Oil, Natural Gas, and Geothermal Energy)
ทรัพยากรพลังงานเป็นแหล่งพลังงานที่มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์และการพัฒนาเศรษฐกิจ การทำความเข้าใจทรัพยากรพลังงานประเภทต่างๆ จะช่วยให้เราสามารถใช้งานและจัดการทรัพยากรเหล่านี้ได้อย่างยั่งยืน
- ถ่านหิน (Coal) เป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลที่เกิดจากการสะสมและการเปลี่ยนแปลงของวัสดุพืชในสภาวะแวดล้อมที่ขาดออกซิเจน ถ่านหินถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมพลังงานเพื่อผลิตไฟฟ้าและความร้อน ถ่านหินมีหลายประเภท ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลที่เกิดจากการทับถมและเปลี่ยนแปลงของซากพืชในสภาพแวดล้อมที่ขาดออกซิเจน ถ่านหินเป็นแหล่งพลังงานสำคัญที่ใช้ในการผลิตกระแสไฟฟ้าและในอุตสาหกรรมต่าง เช่น ถ่านหินแอนทราไซต์ ถ่านหินบิทูมินัส และลิกไนต์ ซึ่งแตกต่างกันไปตามระดับความเป็นเชื้อเพลิงและคุณสมบัติทางกายภาพ
- น้ำมัน (Oil) เป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลที่เกิดจากการสะสมของซากพืชและสัตว์ในสภาพแวดล้อมที่ขาดออกซิเจน น้ำมันถูกสกัดขึ้นมาจากแหล่งใต้ดินและนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น การผลิตพลังงาน การขนส่ง และอุตสาหกรรมเคมี น้ำมันดิบสามารถถูกแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น น้ำมันเบนซิน ดีเซล และพลาสติก น้ำมันเป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลที่เกิดจากการทับถมและเปลี่ยนแปลงของซากสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กในทะเลและมหาสมุทร น้ำมันดิบที่สกัดได้จะถูกนำไปกลั่นเพื่อผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล และน้ำมันก๊าด
- ก๊าซธรรมชาติ (Natural Gas) เป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลที่เกิดขึ้นจากกระบวนการเช่นเดียวกับน้ำมัน แต่มีสถานะเป็นก๊าซ ก๊าซธรรมชาติประกอบด้วยมีเทนเป็นส่วนใหญ่และถูกนำมาใช้เป็นเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า การทำความร้อน และเป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมเคมี ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงที่สะอาดกว่าถ่านหินและน้ำมันเนื่องจากมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยกว่า ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลที่ส่วนใหญ่ประกอบด้วยมีเทน ก๊าซธรรมชาติเป็นแหล่งพลังงานสะอาดที่ใช้ในการผลิตกระแสไฟฟ้า ให้ความร้อน และเป็นเชื้อเพลิงในภาคอุตสาหกรรมและครัวเรือน
- พลังงานความร้อนใต้พิภพ (Geothermal Energy) เป็นพลังงานที่เกิดจากความร้อนภายในโลก ซึ่งสามารถนำมาใช้ผลิตไฟฟ้าและความร้อนโดยการเจาะบ่อน้ำลึกลงไปในชั้นหินที่มีความร้อนสูง พลังงานความร้อนใต้พิภพเป็นพลังงานที่ยั่งยืนและมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับเชื้อเพลิงฟอสซิล
11.2 ทรัพยากรแร่ แร่โลหะ แร่อโลหะ และอัญมณี (Mineral Resources: Metallic Minerals, Non-metallic Minerals, and Gemstones)
ทรัพยากรแร่ คือ วัสดุธรรมชาติที่เกิดขึ้นจากกระบวนการทางธรณีวิทยาและมีความสำคัญทางเศรษฐกิจ ทรัพยากรแร่สามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภท เช่น แร่โลหะ แร่อโลหะ และอัญมณี
แร่โลหะ (Metallic Minerals) เป็นแร่ที่มีโลหะเป็นองค์ประกอบหลัก และสามารถนำมาใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตต่างๆ เช่น การผลิตเหล็ก ทองแดง อลูมิเนียม และทองคำ แร่โลหะมักถูกสกัดจากแหล่งแร่ใต้ดินและนำไปผ่านกระบวนการแยกโลหะออกจากแร่ แร่โลหะเป็นแร่ที่ประกอบด้วยธาตุโลหะ เช่น เหล็ก ทองแดง อะลูมิเนียม และทองคำ แร่โลหะนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น การก่อสร้าง การผลิตเครื่องจักร และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
แร่อโลหะ (Non-metallic Minerals) เป็นแร่ที่ไม่มีโลหะเป็นองค์ประกอบหลัก แต่มีคุณสมบัติที่มีประโยชน์ในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น ปูนขาว ยิปซัม และดินขาว แร่อโลหะมักถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมก่อสร้าง การผลิตกระดาษ และอุตสาหกรรมเคมี แร่อโลหะ (Non-metallic Minerals): แร่อโลหะเป็นแร่ที่ไม่ประกอบด้วยธาตุโลหะ เช่น หินปูน ทราย ดินขาว และยิปซัม แร่อโลหะนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น การก่อสร้าง การผลิตปูนซีเมนต์ และการผลิตกระดาษ
อัญมณี (Gemstones) อัญมณีเป็นแร่ที่มีความงดงามและหายาก ถูกนำมาใช้ในงานเครื่องประดับและมีมูลค่าสูง ตัวอย่างของอัญมณีที่มีชื่อเสียง เช่น เพชร ทับทิม มรกต และไพลิน การสกัดและการแปรรูปอัญมณีต้องการเทคโนโลยีและกระบวนการที่ซับซ้อน อัญมณีเป็นแร่ที่มีความสวยงามและหายาก มักนำมาใช้ทำเครื่องประดับ ตัวอย่างอัญมณี ได้แก่ เพชร ทับทิม ไพลิน และมรกต
11.3 การจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรณี (Management and Conservation of Geological Resources)
การจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรณีเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ การจัดการที่ดีจะช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ
- การสำรวจและประเมินศักยภาพ การสำรวจและประเมินศักยภาพของทรัพยากรธรณีเป็นสิ่งสำคัญในการวางแผนการใช้ประโยชน์และการอนุรักษ์
- การใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน (Sustainable Use of Resources) หมายถึงการนำทรัพยากรมาใช้ในปริมาณที่สามารถรองรับได้โดยไม่ทำลายสภาพแวดล้อมและไม่ส่งผลกระทบต่ออนาคต การจัดการที่ยั่งยืนจะช่วยรักษาทรัพยากรธรณีให้มีอยู่อย่างยั่งยืนในระยะยาว
- การทำเหมืองที่ยั่งยืน การทำเหมืองควรดำเนินการโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม ควรมีการฟื้นฟูสภาพพื้นที่หลังการทำเหมือง
- การใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ: ควรส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและลดการสูญเสีย
- การพัฒนาเทคโนโลยี: การพัฒนาเทคโนโลยีในการสำรวจ การทำเหมือง และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรณีอย่างยั่งยืนการให้ความรู้และการมีส่วนร่วมของชุมชน: การให้ความรู้แก่ประชาชนและการมีส่วนร่วมของชุมชนในการตัดสินใจเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรณีเป็นสิ่งสำคัญ
- การฟื้นฟูสภาพแวดล้อม (Environmental Rehabilitation) เป็นกระบวนการที่ใช้ในการฟื้นฟูพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากการทำเหมืองหรือการสกัดทรัพยากรธรณี การฟื้นฟูอาจรวมถึงการปลูกพืช การฟื้นฟูดิน และการทำความสะอาดพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ
- การป้องกันการสูญเสียทรัพยากร (Resource Conservation) เป็นการรักษาทรัพยากรธรณีให้มีอยู่อย่างเพียงพอและมีประสิทธิภาพ การป้องกันอาจรวมถึงการลดการใช้ทรัพยากรที่ไม่จำเป็น การรีไซเคิลวัสดุ และการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
บทนี้ได้อธิบายถึงทรัพยากรธรณีประเภทต่างๆ เช่น ทรัพยากรพลังงานและทรัพยากรแร่ รวมถึงความสำคัญของการจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรเหล่านี้ การเข้าใจถึงทรัพยากรธรณีและการจัดการอย่างยั่งยืน จะช่วยให้เราสามารถใช้ทรัพยากรเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนในระยะยาว ทรัพยากรธรณี หมายถึงวัสดุที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติจากกระบวนการทางธรณีวิทยา และมีคุณค่าทางเศรษฐกิจหรือสังคม ทรัพยากรเหล่านี้สามารถแบ่งออกเป็นทรัพยากรพลังงาน ทรัพยากรแร่ และทรัพยากรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง การศึกษาและการจัดการทรัพยากรธรณีมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ การผลิตพลังงาน และการรักษาสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรณี เป็นทรัพยากรที่มีคุณค่าและจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ การจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรณีอย่างยั่งยืนเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้คนรุ่นหลังสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรเหล่านี้ได้
.
-------------------------
ที่มา
-
รวบรวมข้อมูลและภาพ
-------------------------
รวมข้อมูลและเรื่องราวธรณีวิทยา
รวมบทความที่น่าสนใจจากนักธรณีวิทยาของไทย
-------------------------