Lertsin 041 ความลับ 40 ปีของ พี่แฉะ

Lertsin 041 ความลับ 40 ปีของ พี่แฉะ

ช่วงแรกของชีวิตนักสำรวจธรณีวิทยาได้เดินตามพี่แฉะขึ้นเหนือ ล่องใต้อยู่หลายปี แม้ว่ารูปร่างเราต่างกันมาก แต่ไม่มีปัญหาหรืออุปสรรคในการทำงานใดๆทั้งสิ้น แกสูงเกิน 180 เซนติเมตร ส่วนผมเกือบ 160 เซนติเมตร เวลาเดินป่า แกเดินนำมุ่งตัดขึ้นยอดเขา เพื่อหาที่โล่งเดินตามสันเขา เป็นการฝึกสอน บ่มเพาะนิสัยให้ผมชอบปืนป่ายหาที่พ่นควันบนยอดเขาโดยไม่รู้ตัว

เมื่อครั้งไปสำรวจเพื่อทำ แผนที่ธรณีวิทยามาตราส่วน 1:50,000 ระวางบ้านแม่ละนา อยู่ในเขตอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน เราใช้ โรงเรียนบ้านแม่สุยะ เป็นพื้นที่ตั้งแคมป์ เพราะเป็นช่วงปิดเทอมใหญ่พอดี การเดินเข้าถึงพื้นที่ลำบากมาก เส้นทางถนนสายแม่มาลัย-ปาย-แม่ฮ่องสอน ระยะทางสั้นก็จริงแต่ยังไม่เรียบร้อยดี หลายส่วนยังมีสภาพเป็นดินลูกรังลัดเลาะไปตามเขาสูง ส่วนเส้นทาง ฮอด-แม่สะเรียง-แม่ฮ่องสอน ระยะทางยาวกว่ามาก ถึงแม้ถนนราดยางมะตอยแล้วแต่ก็ทั้งโค้งทั้งแคบ โดยทั้งสองเส้นทางใช้เวลาเดินทางโดยรถยนต์ทั้งวัน  ออกจากเชียงใหม่ตอนเช้าตรู่ถึงพื้นที่สำรวจก่อนมืด ในขณะนั้นมีเส้นทางอากาศแล้ว ใช้เครื่องบินชอร์ต รูปร่างคล้ายโลงศพบินได้ ถือเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ เพราะใช้เวลาไม่ถึงชั่วโมง แต่ข้าราชการชั้นผู้น้อยไม่มีสิทธิ์เบิกค่าเครื่องบิน

โรงเรียนบ้านแม่สุยะ ตั้งอยู่ในชุมชนของไทยใหญ่ ภายใต้การดูแลของขุนส่า นักค้าฝิ่นระดับตำนาน เคยได้เห็นกองคาราวานขนหยกและฝิ่น นักธรณีวิทยา ที่เซอซะงุ่มง่ามไม่ได้การแบบผมเห็นหยกเหมือนกรวดแม่น้ำ ไม่ได้สนใจอะไรเลย ส่วนฝิ่น มีที่นอนสูบอย่างดีริมน้ำของ ผมไม่กล้ายุ่งเกี่ยว แต่ วินัย ช่างสำรวจ ไปทดลองนอนทำท่าดูดฝิ่น เขาบอกว่าสบายจริงๆ

การสำรวจครั้งนี้ พบหลักฐานสำคัญทางวิชาการหลายอย่าง โดยเฉพาะการพบ ซากดึกดำบรรพ์จำพวกปะการังในหินปูน ที่บริเวณใกล้กับสะพานข้ามลำน้ำของ ฟอสซิลชนิดนี้ บ่งบอกให้รู้ว่าหินปูนนี้มีอายุ 320 ล้านปี เกิดอยู่ในทะเลตื้น นอกจากนี้ยังได้ไปดู ถ้ำปลา ที่มีคำร่ำลือว่าปลาในถ้ำเป็นปลาเจ้า ใครเอาไปกินจะมีอันเป็นไป จะเป็นด้วยหุ่นที่น่าเกรงขามของพี่แฉะ หรือบารมีของรถแลนด์โรเวอร์ไม่ทราบได้ เมื่อพี่แฉะถามเจ้าหน้าที่ว่า ทำไมไม่กินปลาในถ้ำ เจ้าหน้าที่ตอบมาเบาๆ ว่า "เนื้อไม่อร่อยครับนาย"

มีอยู่ครั้งหนึ่ง พี่แฉะ และผมต้องกลับกรุงเทพด่วน แกตัดสินใจเดินทางโดยเครื่องบินและออกค่าตั๋วให้ผมด้วย ปรกติเครื่องบินชอร์ตบรรทุกผู้โดยสารได้ 15 คน แต่เที่ยวนั้น มีเพียง 4 คน โฮสเตทเอาลูกอมมาแจก พี่แฉะชวนคุยเรื่องน่าสนใจมาก "ถ้าเครื่องตกคงเหงาน่าดูนะ" เธอเลยไปนั่งอยู่กับนักบินจนถึงปลายทาง

เมื่อถึงเชียงใหม่ เราได้สำรวจทรัพย์สินรวมกัน 2 คน 150 บาท นาฬิกาพร้อมตึ๊ง 2 เรือน จึงตกลงไปค้างแรมที่อาคารสวัสดิการของ กรมทรัพยากรธรณี เขต 3 เชียงใหม่ ใกล้แยกโรงแรมรินคำ (ปัจจุบัน คือ แยกนิมมาน) โดยให้ คุณโวย นักธรณีวิทยา ประจำเขตเชียงใหม่ ช่วยจัดการ คืนนั้นเขาเลี้ยงต้อนรับหนักไปหน่อย พอมึนได้ที่เริ่มสุมหัวนินทาเจ้านาย นินทาหัวหน้าเขตเจ้าของพื้นที่ ปรากฏว่าคงเสียงดังโดยมิได้ตั้งใจ หัวหน้าเขตที่พักอยู่ใกล้กันมายืนอยู่หน้าห้องพร้อมบอกว่าถ้า ไม่ชอบ ไม่พอใจ แล้วมาพักทำไม พี่แฉะหันมามองหน้าผม "ไอ้เลิศ ไปพักที่อื่น" ผมกระซิบบอก ไม่มีตังนะ แกหัวเราะ อย่างกับผู้ชนะสิบทิศ "หะห๊า เชียงใหม่ถิ่นกรู" เอาสิ ตายเป็นตาย ไปไหนไปกัน เจอตู้โทรศัพท์ โทรหาเพื่อน 3-4 คน ไม่มีใครอยู่สักคน แกพาเดินจากแยกโรงแรมรินคำ ไปหาเพื่อนสนิทแถวประตูช้างเผือก ระยะทางไม่ถึง 3 กิโลเมตร สบายมาก แต่ฟ้าไม่เป็นใจเขาไม่อยู่ไม่รู้จะติดต่อได้ไง เลยเดินต่อไปที่ โรงแรมมนตรี ถามหาพี่เถียร ไม่อยู่อีก ปรึกษากันว่าพักที่นี่แหละคิดว่าไม่มีปัญหาอะไร แต่เจ้าหน้าที่โรงแรมดันขอเก็บค่าหัองก่อน 200 บาท ตายละวา นึกได้รีบถอดนาฬิกาวาง เขาเขียนโน๊ตไว้น่าประทับใจมาก "ห้องนี้ยังไม่จ่าย ห้ามคืนนาฬิกาจนกว่าจะได้เงิน"

รุ่งเช้าเรา 2 คน รีบกินน้ำให้อิ่มท้องแลัวจับรถสองแถวไป ภาควิชาธรณีวิทยา ม.เชียงใหม่ ค่ารถคนละ 2 บาท พี่แฉะบอกจะไปหาเหยื่อ พวกอาจารย์ ต้องมีกันบ้างล่ะวะ รู้อยู่ว่าเชียงใหม่เป็นถิ่นของแกอยู่แล้ว แต่เหมือนฟ้าเล่นตลกที่เราหัวเราะไม่ออก อาจารย์พาลูกศิษย์ออกภาคสนามหมด เหลือแต่นักการภารโรงอยู่ 2 คน จากภาควิชาธรณีต้องเดินไป ที่ทำการทรัพยากรธรณี เชียงใหม ที่อยู่ไม่ไกลนัก เจอเหยื่อจนได้ พี่แฉะ รีบเดินไปประกบทันที "พี่เสี่ย ยืมเงิน 500 บาท ต้องได้ด้วยเดี๋ยวนี้" แม้พี่เสี่ยจะบอกว่าไม่มี พี่แฉะก็บอกว่าเป็นหน้าที่ของพี่เสี่ยที่ต้องหาเงินมาให้ยืม พี่เสี่ยหายไปเกือบชั่วโมงจึงเอาเงินมายื่นให้ พร้อมบ่นกระปอดกระแปดฟังไม่ได้ศัพท์ พี่แฉะ รับเสร็จหันมายิ้มกับผม บอกแล้วไงเชียงใหม่ถิ่นกรู ไปหาของกินกันดีกว่า ต้มเลือดหมูหน้ามอ อร่อยที่สุดในสามโลก

จริงๆ แล้ว พี่แฉะขอให้เก็บเรื่องนี้เป็นความลับ ไม่อยากให้รู้ว่าต้องมาตกระกำลำบาก เพราะเผลอนินทาเจ้านายแถมหาใครไม่เจอสักคน ปรกติแกเป็นคนกว้างขวาง มีเพื่อนทั่วเมืองเชียงใหม่จริง แต่ไม่น่าเชื่อว่ายามตกอับ เหยื่อหายากมาก ถ้าการสื่อสารสะดวกรวดเร็วเหมือนปัจจุบัน เหตุการณ์แบบนี้คงไม่เกิดขึ้นแน่นอน

ถือโอกาสนี้บอก พี่แฉะ ให้ทราบเลยครับว่าผมรักษาคำมั่นสัญญา 40 ปีที่ผ่านมาไม่เคยบอกใครเลย แม้กระทั่งตอนนี้ก็ยังไม่ได้บอกใครอีกว่าพี่พาเข้า สนามม้าหนองฮ่อ หวังต่อทุน ผลปรากฏว่า จาก 150 บาท เลยเหลือออกมา 40 บาท หมดค่าโทรศัพท์อีก 20 บาท จะไปไหนมาไหนใช้เดินดีที่สุด เพื่อสุขภาพพลานามัยที่แข็งแรง