Nares อินโดนีเซีย ตะลุยแดนอิเหนากับสมาคมธรณี (7) โบรโม ภูเขาไฟที่เชิดหน้าชูตาแดนอิเหนา
ภาพที่ 1 ภาพถ่ายมองไปทางทิศใต้ แสดงให้เห็น Tengger Caldera, Bromo, Batok และที่อยู่ไกลสุดคือ ภูเขาไฟ Semeru
โบรโม ภูเขาไฟที่เชิดหน้าชูตาแดนอิเหนา
เริ่มจากการที่เปลือกมหาสมุทรอินเดีย-ออสเตรเลีย มุดลงใต้แผ่นทวีปซุนดา แล้วเกิดภูเขาไฟระเบิดขึ้นมาเป็นแนวยาวตามความยาวของประเทศอินโดนีเชีย เมื่อประมาณ 850,000 ปีมาแล้ว หลังจากการระเบิดครั้งใหญ่ ปากปล่องภูเขาไฟ Tengger ก็ยุบตัวลงไปเป็นหุบเขา มีหน้าผาหินชันล้อมรอบ กลายเป็นภูเขาไฟรูปกาน้ำ (Tengger Caldera) มีความกว้างและยาวประมาณ 5x10 กิโลเมตร (ภาพที่ 1)
จากนั้นเมื่อประมาณ 150,000 ปีก่อน ภูเขาไฟโบรโมจึงเกิดขึ้นมาในหุบเขาดังกล่าว ปากปล่องภูเขาไฟโบรโม (Broma Crater) นั้นมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 800 เมตร มีก๊าซและกลุ่มควันพวยพุ่งขึ้นมา จนให้บรรยากาศที่เหมือนฝันเหนือจริง เห็นทะเลสาบปากปล่องที่มีสีเขียวอมขาวและมีสภาพเป็นกรด ที่ขอบปล่องสามารถมองเห็นชั้นหินตะกอนภูเขาไฟที่เกิดจากการระเบิดในแต่ละครั้งทับซ้อนกัน (ภาพที่ 2) ทำให้โบรโมได้รับการจัดให้เป็นภูเขาไฟแบบผสม หรือ แบบแสดงชั้นหิน (Composite volcano or Stratovolcano) จากบนยอดโบรโม เราจะมองเห็นที่ราบในหุบของ Tengger Caldera ที่ประกอบด้วยทรายและเถ้าภูเขาไฟ กว้างใหญ่ เวิ้งว้างเหมือนทะเลทราย จนชาวอินโดนีเซียเรียกว่า “Pasir Berbisik” ซึ่งแปลว่า “Sea of Sand” (ภาพที่ 3)
ว่าอันที่จริงแล้ว ภูเขาไฟโบรโมที่มีการระเบิดมาแล้วหลายครั้งนั้น จะมีลักษณะการระเบิดได้หลากหลาย ทั้งในด้านความรุนแรง และวัตถุที่ถูกขับพ่นออกมา ดังนี้
1. มีการระเบิดแบบภูเขาสตรอมโบลี สังเกตได้จากการที่ระเบิดบ่อย และมีความรุนแรงปานกลาง รวมทั้งการมีกลุ่มควันสูงหลายร้อยเมตรลอยอ้อยอิ่งอยู่บนปากปล่องภูเขาไฟ
2. มีการระเบิดแบบภูเขาไฟวัลแคน ซึ่งมีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น ทำให้ปริมาณของก๊าซ ควัน ฝุ่นและเศษหินเพิ่มขึ้นมากมาย ละถูกขับขึ้นสูงหลายกิโลเมตร จนก่อให้เกิดภยันตรายแก่สอ่งแวดล้อมและชีวิตมนุษย์ได้
3. มีธารตะกอนหินภูเขาไฟ (Pyroclastic flows) นั่นคือการไหลของรวมของเถ้า ฝุ่น ก๊าซ และเศษหินภูเขาไฟ ลงไปตามความลาดชันของภูเขาไฟตามแรงโน้มถ่วงของโลก ซึ่งในอดีตนั้น ธรณีพิบัติภัยเช่นนี้ก็ปรากฎมาแล้ว
4. มีการไหลของลาวา (Lava flows) แม้ว่าธารลาวาไม่ค่อยเกิดขึ้นที่นี่ และหากเกิดขึ้น ก็จะมีปริมาณน้อย และไหลช้า (อากู๋ไม่บอกเหตุผล)
5. การพ่นเถ้า (Ash emissions) เกิดขึ้นได้บ่อยที่นี่ เมื่อลอยขึ้นสูงแล้วถูกพัดไปตามลม ก็อาจสร้างผลกระทบต่อสภาพอากาศ พืชพันธ์ธัญญาหาร และสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ
โดยสรุปแล้ว ปรากฎการณ์ทางธรรมชาติของภูเขาไฟโบรโมนั้น สามารถเปลี่ยนแปลงได้ทั้งนี้ด้านรูปแบบและความรุนแรง ในแต่ละวัน ในแต่ละโอกาส นักท่องเที่ยวจึงพึงต้องติดตาม และปฏิบัติตามข้อห้าม และคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น
ภาวนาด้วยกันนะครับ พี่น้อง
-------------------------------------------------
ที่มา
- https://www.facebook.com/nares.sattayarak
รวบรวมข้อมูลและภาพ
-------------------------------------------------
บทความ ดร. นเรศ สัตยารักษ์ (Nares Sattayarak)
รวมบทความที่น่าสนใจจากนักธรณีวิทยาของไทย
-------------------------------------------------
ภาพที่ 2 ภาพถ่ายขอบด้านหนึ่งของปากปล่องภูเขาไฟโบรโม แสดงชั้นที่เกิดจากการทับถมของตะกอนภูเขาไฟที่เกิดจากการระเบิดในแต่ละครั้ง ทำให้โบรโมได้รับการจัดวางให้เป็นภูเขาไฟชนิดแสดงชั้นหิน
ภาพที่ 3 ภาภถ่ายแสดงเนินทราย และระลอกริ้วคลื่นที่เกิดจากลม ในบริเวณที่เรียกว่าทะเลทราย ซึ่งนักท่องเที่ยวให้สมญาว่า “ลานทรายกระซิบ” เพราะ ณ สถานที่นี้ จะได้ยินเสียงลมที่พัดพาเอาเม็ดทรายเคลื่อนที่ ภายในที่ราบลุ่มของปากปล่องภูเขาไฟ Tengger Caldera