Nares อินโดนีเซีย ตะลุยแดนอิเหนากับสมาคมธรณี (11) ว่าด้วยภูเขาโบรโม-เท็งเจอร์
ภาพที่ 1 แผนที่ความสูงของภูมิประเทศ แสดงตำแหน่งของภูเขาไฟ Tengger และโบรโม ในเกาะชวา
ตะลุยแดนอิเหนากับสมาคมธรณีวิทยาแห่งประเทศไทย (11) ว่าด้วยภูเขาโบรโม-เท็งเจอร์
กลุ่มภูเขาไฟในเกาะชวา อินโดนีเซีย เกิดจากการมุดตัวของเปลือกมหาสมุทรอินเดีย-ออสเตรเลีย ลงใต้แผ่นทวีปยูเรเซีย เหตุการณ์เช่นนี้แม้ว่าจะเกิดขึ้นมาแล้ว และเกิดซ้ำซ้อนกันมาโดยตลอด แต่ภูเขาไฟที่มีอายุมากที่สุดที่ปรากฏให้เห็นในปัจจุบันนี้คือ ภูเขาไฟเท็งเจอร์ (ภาพที่ 1, 2) เกิดขึ้นมาเมื่อ 1.4 ล้านปีก่อน การระเบิดเกิดขึ้นหลายครั้ง เช่น แสดงในภาพตัดขวางแนวเหนือ-ใต้ (ภาพที่ 3 รูปล่าง) หินในบริเวณที่ระบายสีขาวและมีเครื่องหมายคำถามนั้น เกิดจากการระเบิดครั้งแรก ต่อมาคือหินที่ระบายสีม่วงอ่อน จากนั้นก็เป็นพวกที่ระบายด้วยสีฟ้า สีเหลือง และสีม่วงตามลำดับ ในบรรดาตะกอนภูเขาไฟเหล่านี้ ตะกอนขนาดใหญ่ และลาวาก็จะสะสมตัวใกล้ปากปล่อง และมีรูปร่างเป็นภูเขารูปกรวย บริเวณที่อยู่ใกลออกไปก็จะมีแต่เถ้าและฝุ่นภูเขาไฟ (บริเวณที่ระบายสีม่วงดำรอบๆ เมือง Pasuruan) ส่วนพื้นที่โดยรอบของภูเขาไฟนั้น ก็เกิดลาวาไหลลงไปตามทิศต่างๆ หลายครั้ง รวมทั้งการไหลท่วมลงในร่องเขาที่เกิดจากการกัดเซาะเช่น Madakaripura Valley (ที่มีน้ำตกขุนช้างจำศีลอยู่ภายใน)(ภาพที่ 3 รูปบน)
ปรากฎการณ์ทางธรณีวิทยาล่าสุดของเท็งเจอร์คือการที่บริเวณปากปล่องก็ยุบตัวลง (พื้นที่สีม่วงของรูปที่ 2) เกิดที่ราบลุ่มปากปล่องภูเขาไฟ (มีเส้นผ่าศูนย์กลางยาวกว่า 16 กิโลเมตร) นักภูเขาไฟวิทยา จึงเรียกว่าภูเขาไฟรูปหม้อน้ำเท็งเจอร์ (Tengger caldera) สามารถมองเห็นรอยเลื่อนของการยุบตัวได้ชัดเจน (เส้นสีดำในภาพตัดขวาง และเส้นสีดำมีเครื่องหมายสามเหลี่ยมสีดำในแผนที่ของภาพที่ 3 รูปล่างและรูปบนตามลำดับ)
ต่อจากนั้น ในเวลาไม่เกินแสนปีนับจากปัจจุบัน ก็มีภูเขาที่มีขนาดเล็กกว่าเกิดขึ้นทั้งในและนอกของ Tengger caldera หากนับเฉพาะพวกที่เกิดภายในที่ราบยุบตัวแล้ว มีภูเขาไฟที่มีอายุอ่อนกว่า เกิดขึ้นตามลำดับดังนี้ Widodaren, keusi, Watankan, Batok และอายุน้อยที่สุด Bromo (ภาพที่ 2 รูปล่าง)
จึงรายงานมาเพื่อทราบครับ ท่านสารวัตร
-------------------------------------------------
ที่มา
- https://www.facebook.com/nares.sattayarak
รวบรวมข้อมูลและภาพ
-------------------------------------------------
บทความ ดร. นเรศ สัตยารักษ์ (Nares Sattayarak)
รวมบทความที่น่าสนใจจากนักธรณีวิทยาของไทย
-------------------------------------------------
ภาพที่ 2 แผนที่ (รูปบน) และภาพตัดขวาง (รูปล่าง) แสดงบริเวณ การกระจายตัว และลำดับชั้นของหินภูเขาไฟเท็งเจอร์ (ss บน Tengger caldera = sea of sand)
ภาพที่ 3 แผนที่ (รูปบน) และภาพตัดขวาง (รูปล่าง) แสดงการกระจายตัว และลำดับการเกิดของภูเขาไฟในปากปล่องยุบตัวของภูเขาไฟเท็งเจอร์
ภาพที่ 4 ภาพถ่ายจากทิศเหนือไปทิศใต้ บนขอบปล่องด้านเหนือของเท็งเจอร์มองเห็นภูเขาไฟซูเมรุ(ยอดสูงสุดทางใต้ กำลังระเบิด) บาต๊อก (ใกล้สุด, ดับแล้ว) และโบรโม่ (ลูกกลาง มีควันขึ้นมา)