UGG อุทยานธรณีโลก ยูเนสโก (UNESCO Global Geoparks) คือ

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก (UNESCO Global Geoparks: UGG)

UNESCO Global Geoparks (UGGp), Global Geoparks Network (GGN) และโครงการมนุษย์และชีวมณฑล (Man and the Biosphere Programme - MAB) เป็นโครงการริเริ่มของยูเนสโกที่มุ่งเน้นการอนุรักษ์และการพัฒนาที่ยั่งยืน แต่มีจุดเน้นและวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกัน

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก (UNESCO Global Geoparks - UGGp) อุทยานธรณีโลกของยูเนสโกเป็นพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่เป็นเอกภาพและเป็นหนึ่งเดียว ซึ่งมีแหล่งและภูมิทัศน์ที่มีความสำคัญทางธรณีวิทยาในระดับนานาชาติ และได้รับการบริหารจัดการด้วยแนวคิดแบบองค์รวมในการปกป้อง การศึกษา และการพัฒนาที่ยั่งยืน อุทยานธรณีโลกใช้มรดกทางธรณีวิทยาเชื่อมโยงกับมรดกทางธรรมชาติและวัฒนธรรมด้านอื่น ๆ เพื่อส่งเสริมความตระหนักและความเข้าใจในประเด็นสำคัญที่สังคมกำลังเผชิญ เช่น การใช้ทรัพยากรโลกอย่างยั่งยืน การบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการลดความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติ

แนวทางการดำเนินงานของอุทยานธรณีโลกเป็นแบบ "จากล่างขึ้นบน" (bottom-up) โดยให้ชุมชนท้องถิ่นและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และพัฒนาอย่างยั่งยืน อุทยานธรณีโลกของยูเนสโกไม่ได้เป็นหมวดหมู่ใหม่ของพื้นที่คุ้มครอง แต่หน่วยงานบริหารจัดการท้องถิ่น ภาครัฐ หรือรัฐบาลกลาง จะรับรองมาตรการคุ้มครองสถานที่ที่เหมาะสมภายในแผนการจัดการเฉพาะของแต่ละแห่ง

เครือข่ายอุทยานธรณีโลก (Global Geoparks Network - GGN) GGN เป็นองค์กรระหว่างประเทศและเป็นพันธมิตรอย่างเป็นทางการของยูเนสโก ซึ่งรวบรวมอุทยานธรณีโลกของยูเนสโกทั้งหมดทั่วโลก การเป็นสมาชิกของ GGN เป็นข้อบังคับสำหรับอุทยานธรณีโลกของยูเนสโก ยูเนสโกเริ่มทำงานกับอุทยานธรณีในปี 2544 และ GGN ก่อตั้งขึ้นในปี 2547 ในปี 2558 ประเทศสมาชิกได้ให้สัตยาบันเปลี่ยนชื่อเป็น "อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก" GGN มีเป้าหมายในการอนุรักษ์มรดกทางธรณีวิทยาของโลก ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาอย่างยั่งยืน และสร้างความเข้าใจระหว่างชุมชน

โครงการมนุษย์และชีวมณฑล (Man and the Biosphere Programme - MAB) โครงการ MAB เป็นโครงการทางวิทยาศาสตร์ระหว่างรัฐบาลที่ยูเนสโกริเริ่มขึ้นในปี 2514 มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ในการปรับปรุงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม MAB มุ่งเน้นไปที่การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยผสานรวมวิทยาศาสตร์ธรรมชาติและสังคมเพื่อปรับปรุงความเป็นอยู่ของมนุษย์และปกป้องระบบนิเวศทั้งตามธรรมชาติและที่ได้รับการจัดการ

MAB กำหนดพื้นที่เฉพาะให้เป็น "เขตสงวนชีวมณฑล" (Biosphere Reserves) เขตสงวนชีวมณฑลประกอบด้วยระบบนิเวศบนบก ทางทะเล และชายฝั่ง และมีสามเขตที่แตกต่างกัน ได้แก่ เขตแกนกลาง (อนุรักษ์อย่างเคร่งครัด) เขตกันชน (สำหรับการปฏิบัติเชิงนิเวศ) และเขตเปลี่ยนผ่าน (ที่อนุญาตให้มีกิจกรรมของมนุษย์อย่างยั่งยืน) เป้าหมายของ MAB คือการอนุรักษ์ภูมิทัศน์ ถิ่นที่อยู่ สัตว์ป่า และคุณค่าทางวัฒนธรรม การส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืนสำหรับชุมชนท้องถิ่น และสนับสนุนการศึกษาและการวิจัย เครือข่ายเขตสงวนชีวมณฑลโลก (World Network of Biosphere Reserves) เป็นเครือข่ายที่มีพลวัตที่ส่งเสริมความกลมกลืนระหว่างผู้คนกับธรรมชาติเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

ความสัมพันธ์และความแตกต่างระหว่าง UGGp และ MAB ทั้งอุทยานธรณีโลกของยูเนสโกและโครงการ MAB เป็นโครงการของยูเนสโกที่ส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืนและการอนุรักษ์

• อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก มุ่งเน้นไปที่มรดกทางธรณีวิทยาและความหลากหลายทางธรณีเป็นหลัก โดยเชื่อมโยงกับมรดกทางธรรมชาติและวัฒนธรรมด้านอื่น ๆ
• MAB และเขตสงวนชีวมณฑล มุ่งเน้นไปที่การบริหารจัดการความหลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรมอย่างกลมกลืน

UGGp และ MAB เป็นสองโครงการที่แตกต่างกันภายใต้ภาควิทยาศาสตร์ธรรมชาติของยูเนสโก แม้จะมีความแตกต่างกัน แต่อุทยานธรณีโลกของยูเนสโกก็สามารถรวมเขตสงวนชีวมณฑลได้ โดยต้องมีเหตุผลที่ชัดเจนว่าสถานะอุทยานธรณีจะเพิ่มคุณค่าอย่างไร ทั้งสองสามารถทับซ้อนและทำงานร่วมกันได้ ยูเนสโกเคยพิจารณาและตัดสินใจที่จะไม่รวมอุทยานธรณีเข้ากับโครงการ MAB หรือโครงการอื่น ๆ เนื่องจากเหตุผลหลักที่ขัดต่อการรวมเข้าด้วยกัน

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก (UNESCO Global Geoparks: UGGP) ตามคำจำกัดความของ ยูเนสโก (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) คือ “พื้นที่ที่ประกอบไปด้วยแหล่งที่มีความสำคัญอย่างโดดเด่นในด้านธรณีวิทยา และยังรวมถึงด้านโบราณคดี (Archaeology) นิเวศวิทยา (Ecology) และวัฒนธรรม (Culture)”

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก คือ พื้นที่ที่รวมแหล่งและสภาพภูมิประเทศ ที่มีความสำคัญทาง ธรณีวิทยาในระดับนานาชาติ โดยพื้นที่เหล่านี้ได้รับการบริหารจัดการแบบองค์รวม ซึ่งประกอบด้วย การอนุรักษ์ การให้การศึกษา และการพัฒนาอย่างยั่งยืน เป็นโครงการอย่างเป็นทางการของ UNESCO ที่มุ่งปกป้องร่องรอยของกิจกรรมอันทรงคุณค่าระดับโลกภายในพื้นที่ที่ได้รับการรับรอง และส่งต่อไปยังรุ่นต่อๆ ไปผ่านการพัฒนาที่ยั่งยืนของชุมชนท้องถิ่น

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก อาศัยคุณค่าของมรดกทางธรณีวิทยา (Geological Heritage) ร่วมกับคุณค่าของมรดกทางธรรมชาติวิทยาและคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรมในพื้นที่ มาทำการเสริมสร้างให้เกิดความตระหนักรู้และความเข้าใจให้มากขึ้นในประเด็นสำคัญที่เกิดขึ้นในสังคม เช่น การใช้ทรัพยากรในโลกอย่างยั่งยืน การบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศโลก และการลดผลกระทบจากพิบัติภัยธรรมชาติ เพื่อยกระดับความตระหนักรู้ของประชาชนให้เห็นความสำคัญของ มรดกทางธรณีวิทยา ตั้งแต่สังคมอดีตจนถึงปัจจุบัน

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก มุ่งให้ชุมชนท้องถิ่นเกิดมีความรู้สึกภาคภูมิใจในท้องถิ่นตนเอง และมุ่งให้มีการสร้างเอกลักษณ์ของชุมชนท้องถิ่น เชื่อมโยงพื้นที่อุทยานธรณี ให้มีความเข้มแข็งยิ่งขึ้น เน้นการสร้างวิสาหกิจชุมชนโดยมีนวัตกรรมใหม่ การสร้างงานใหม่ และการสร้างหลักสูตรการอบรมที่มีคุณภาพสูง จะถูกสนับสนุนและผลักดันจน กลายเป็นแหล่งรายได้ใหม่ของชุมชนผ่านการท่องเที่ยวทางธรณีวิทยา ในขณะเดียวกันทรัพยากรทางธรณีวิทยา ก็ได้รับการปกป้องและอนุรักษ์ไปพร้อมกัน

อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก เป็นพื้นที่ทางภูมิศาสตร์แบบรวมเป็นหนึ่งเดียว ซึ่งพื้นที่และภูมิทัศน์ที่มีความสำคัญทางธรณีวิทยาระดับนานาชาติ ได้รับการจัดการด้วยแนวคิดแบบองค์รวมของการคุ้มครอง การศึกษา และการพัฒนาที่ยั่งยืน วิธีการจากล่างขึ้นบนในการผสมผสานการอนุรักษ์เข้ากับการพัฒนาที่ยั่งยืนในขณะที่การมีส่วนร่วมกับชุมชนท้องถิ่นกำลังเป็นที่นิยมมากขึ้น

.

------------------------