VED Analysis / การวิเคราะห์จัดแบ่งวัสดุตามความสำคัญกับการผลิต คือ การจัดแบ่งกลุ่มวัสดุที่เพื่อนำไปใช้ในการกำหนดแผนการจัดเก็บ จะเป็นการแยกกลุ่มวัสดุตามความสำคัญในงานที่มีอาจใช้เกณฑ์การพิจารณา คือ

- วัสดุสำคัญ (Vital, V) คือ วัสดุที่มีความสำคัญในการผลิตมาก อาจใช้ในการผลิตมาก หรือหากขาดวัสดุดังกล่าวจะส่งผลให้การทำงานหรือระบบงานต้องหยุดลงมีผลต่อเนื่องในด้านอาชีวอนามัย ความปลอดภัย สิ่งแวดล้อม หรือ มีผลกระทบต่อกระบวนการผลิต การดำเนินธุรกิจ ที่ต้องหยุดชะงัก อาจรวมถึงวัสดุที่ต้องได้รับการจัดเก็บเฉพาะตามระเบียบข้อกำหนดทางกฎหมายด้วย
- วัสดุจำเป็น (Essential, E) คือ วัสดุที่มีความสำคัญปานกลาง หากวัสดุอะไหล่ชิ้นนี้เสียหายจะส่งผลกระทบต่อการผลิต อาจทำให้จำนวนผลผลิตที่ได้ออกมาจะลดต่ำลงกว่าปกติ อาจจะมีคุณภาพงานที่ได้ต่ำลง อาจต้องมีการทำซ้ำเพื่อปรับปรุงคุณภาพ (reprocess) อาจมีผลต่อเนื่องในด้านอาชีวอนามัย ความปลอดภัย สิ่งแวดล้อม หรือมีผลกระทบต่อกระบวนการผลิต การดำเนินธุรกิจ ที่ได้ผลลัพท์ออกมาไม่เต็มปประสิทธภาพ

- วัสดุสนับสนุน (Desirable, D) คือ วัสดุทั่วไปสำหรับใช้งานร่วมกับอุปกรณ์ทุกระดับ การขาดวัสดุในกลุ่มนี้อาจจะไม่ส่งผลใดๆ ต่อกระบวนการผลิตหรือการดำเนินธุรกิจมากนัก      
การแบ่งในด้านนี้ต้องให้ฝ่ายซ่อมบำรุงหรือวิศวกรผู้ปฎิบัติงานเป็นผู้กำหนด การแบ่งแบบนี้หากเป็นโรงงานขนาดใหญ่จะเป็นการยากมาก เนื่องจากต้องพิจารณาละเอียดลึกลงไปถึงในระดับอะไหล่ ควรมีการการปรับระดับความสำคัญอยู่เสมอ เพราะในระยะเวลาที่เปลี่ยนไป เทคโนโลยีในการผลิตอาจเปลี่ยนแปลงทำให้ความสำคัญของวัสดุก็เปลี่ยนไปด้วย                

WIM การวิเคราะห์จัดแบ่งวัสดุตามมูลค่าราคา (HML Analysis)

HML Analysis / การวิเคราะห์จัดแบ่งวัสดุตามมูลค่าราคา คือ การพิจารณาคัดแยกประเภทของวัสดุตามมูลค่าหรือราคา โดยมีเกณฑ์การพิจารณา คือ

การวิเคราะห์จัดแบ่งวัสดุตามมูลค่าราคา นั้นในส่วนของค่าราคาขั้นต่ำ X และราคาขั้นสูง Y จะมีความแตกต่างกันในแต่ละบริษัท การได้มาซึ่งระดับสูงหรือต่ำจะขึ้นอยู่กับ นโยบายของฝ่ายบริหาร กำหนดโยฝ่ายจัดซื้อ ที่มาของข้อมูลอาจมาจากรายการที่เคยซื้อมาแล้ว ไม่เกินมีระยะเวลานานมากกว่า 6 เดือน หรือให้ฝ่ายจัดซื้อทำการตรวจสอบเทียบราคา ควรมีการการปรับระดับความสำคัญอยู่เสมอ เพราะในระยะเวลาที่เปลี่ยนไป การตลาดที่ทำให้ความต้องการในการผลิตอาจเปลี่ยนแปลงทำให้ความสำคัญของวัสดุก็เปลี่ยนไปด้วย การแบ่งแบบนี้โรงงานที่มีการผลิตหลายแบบอาจจะยากมากเพราะต้องพิจารณาในระดับการผลิตที่มากด้วย

SDE Analysis / การวิเคราะห์จัดแบ่งวัสดุตามระยะเวลาในการส่งมอบ คือ การจัดแบ่งกลุ่มวัสดุที่เพื่อนำไปใช้ในการกำหนดแผนการจัดเก็บ จะเป็นการแยกกลุ่มวัสดุตามตามช่วงเวลาการส่งมอบสินค้า อาจใช้เกณฑ์การพิจารณา คือ

- วัสดุขาดแคลน (Scarce, S)คือ วัสดุหายาก วัสดุที่มีระยะเวลาการรอคอยสินค้าส่งมอบนาน โดยจะนานกว่าระยะเวลาสูงสุด Y วัน

- วัสดุหายาก (Difficult, D) คือ วัสดุหายาก วัสดุที่มีระยะเวลาการรอคอยสินค้าส่งมอบนานกว่าระยะเวลาต่ำสุด X วัน แต่ไม่เกินระยะเวลาสูงสุด Y วัน

การแบ่ง SDE นั้น ในส่วนของค่า X และ Y นั้น จะมีความแตกต่างกันในแต่ละบริษัท ขึ้นอยู่กับนโยบายของฝ่ายบริหารหรือฝ่ายจัดซื้อ ที่มาของข้อมูลอาจใช้ข้อมูล จากฝ่ายจัดซื้อ จากการขอข้อมูลจากผู้ขายที่มีหรือชัพพลายเออร์ จากประวัติระยะเวลาในการส่งมอบที่เคยมี  ควรมีการการปรับระดับความสำคัญอยู่เสมอ เพราะในระยะเวลาที่เปลี่ยนไป การตลาดที่ทำให้ความต้องการในการผลิตอาจเปลี่ยนแปลงทำให้ความสำคัญของวัสดุก็เปลี่ยนไปด้วย การแบ่งแบบนี้โรงงานที่มีการผลิตหลายแบบอาจจะยากมากเพราะต้องพิจารณาในระดับการผลิตที่มากด้วย

WIM การวิเคราะห์โดยการใช้แบบ ABC ร่วมกับแบบ XYZ (ABC & XYZ Analysis)

การจำแนกประเภทของสินค้าบางครั้งอาจมีการใช้ปัจจัยหลายตัว มาช่วยในการวางแผนจัดการสินค้าคงคลังเช่น ใช้การวิเคราะห์แบบ ABC แบ่งโดยใช้ราคาและปริมาณในการจัดเก็บ มาใช้ร่วมกับแบบ XYZ ก็จะช่วยแบ่งกลุ่มที่ชัดเจนเยอะขึ้น สามารถดำเนินการจัดการเฉพาะกลุ่มได้ง่าย เพราะบางครั้งการใช้แบบเดียวอาจจะยังไม่ได้มีความแตกต่างเพียงพอ  

 1. การวิเคราะห์แบบ ABC เช่น ตามปริมาณมูลค่าการถือครอง หรือมูลค่าการขาย หรือมูลค่าส่วนแบ่งกำไร เพื่อจัดแบ่งกลุ่ม 

- A คือ วัสดุในที่ประกอบด้วยสินค้าที่ีมีเพียงไม่กี่รายการ หรือมีจำนวน SKU (Stock Keeping Unit) น้อยอาจเพียง 5-15 % แต่เป็นรายการสินค้าคงคลังที่มีมูลค่าสูงเกิน 70-80 %  อาจกำหนดค่าขั้นสูง Y หากมีเก็บขั้นต่ำสูง Y ก็จะจัดอยู่ในวัสดุกลุ่มนี้ 

- B คือ วัสดุที่เป็นส่วนสินค้าที่มีมูลค่ารองลงไป จะได้รับความสำคัญน้อยลงจะประกอบด้วยสินค้ารายการระหว่าง 15-30 % แต่เป็นรายการสินค้าคงคลังที่มีมูลค่าต่ำกว่า 30 %  อาจอยู่ในระหว่างค่าที่่กำหนด โดยมีค่าต่ำกว่า Y แต่ยังสูงกว่าค่าขั้นต่ำ X ก็จะจัดอยู่ในวัสดุกลุ่มนี้ ส่วนสินค้าที่มีมูลค่าการถือครอง หรือมีมูลค่าการขาย หรือส่วนแบ่งกำไรรองลงไปจะได้รับความสำคัญน้อยลงเป็น B และ C ตามลำดับ 

- C คือ วัสดุที่เป็นส่วนสินค้าที่มีมูลค่าน้อยสุด จะให้ความสำคัญน้อยที่สุดจะประกอบด้วยสินค้าที่ีมีรายการมาก 50-60 % แต่เป็นรายการสินค้าคงคลังที่มีมูลค่าต่ำเพียง 5-10 %  ต่ำกว่าค่าที่ได้กำหนดขั้นต่ำ X หากมีเก็บขั้นต่ำน้อยกว่า X ก็จะจัดอยู่ในวัสดุกลุ่มนี้ 

2. การวิเคราะห์แบบ XYZ เช่น ตามปริมาณการใช้งาน

- X มีปริมาณการใช้งานมาก คือ การใช้วัสดุ X มีลักษณะการใช้งานที่ปริมาณมากใช้งานตลอดเวลา

- Y มีปริมาณการใช้งานปานกลาง คือ การใช้วัสดุ Y มีลักษณะการใช้งานที่เริ่มจะไม่คงที่ หรือมีความแปรปรวนเป็นระยะๆ 

- Z  มีปริมาณการใช้งานน้อยที่สุด คือ การใช้วัสดุ Z ไม่ได้มีการใช้เป็นประจำบางช่วงเวลาไม่มีการใช้งานเลย 

ตัวอย่าง แนวคิดและข้อเสนอแนะ เกี่ยวกับการรวม ABC / XYZ

- AX, BX, CX, AY, BY, CY มีการหมุนเวียนที่มากและรวดเร็ว ควรมีเก็บให้น้อยเพราะมีมูลค่าสูง เหมาะสำหรับการจัดส่งแบบ Just-In-Time (JIT) ในงานกลุ่มนี้มีจำนวนงานที่มากควรดำเนินงานโดยใช้คอมพิวเตอร์มาช่วย เน้นการทำงานโดยอัตโนมัติ และควรกำหนดจุดรับเก็บวางจ่ายให้อยู่ในพื้นที่ ที่สะดวกที่สุดในการจัดเก็บ

- AZ, BZ และ CZ ควรกำหนดด้วยตนเอง

- ผลิตภัณฑ์ AZ และ BZ มีส่วนแบ่งรายได้สูง แต่ก็เป็นเรื่องยากที่ในการจัดการควบคุม และควรต้องให้ความสสนใจเป็นพิเศษ