UGG Thailand 2021 อุทยานธรณีโลก โคราช (Korat Geopark)
อุทยานธรณีโคราช (Korat Geopark): อัญมณีแห่งการอนุรักษ์และท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยา
แผนที่: https://maps.app.goo.gl/HQmPQVgh6mut3Rkq8
อุทยานธรณีโลกโคราช (Korat UNESCO Global Geopark) "ดินแดนแห่งบรรพชีวิน เควสตา และฟอสซิลสุดมหัศจรรย์"
บทนำ
อุทยานธรณีโลกโคราช (Korat UNESCO Global Geopark) ตั้งอยู่ในจังหวัดนครราชสีมา ประเทศไทย เป็นพื้นที่ที่เต็มไปด้วยคุณค่าและความสำคัญในระดับโลกในด้านธรณีวิทยา บรรพชีวินวิทยา และวัฒนธรรม อุทยานแห่งนี้ได้รับการรับรองจากองค์การยูเนสโกให้เป็น "อุทยานธรณีโลก" เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 นับเป็นแห่งที่สองของประเทศไทยต่อจาก อุทยานธรณีโลกสตูล และเป็นอุทยานแห่งที่ 4 ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
โคราชไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่ที่สะสมมรดกธรรมชาติเท่านั้น แต่ยังเป็นบันทึกสำคัญของโลกยุคดึกดำบรรพ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการค้นพบฟอสซิลสัตว์ดึกดำบรรพ์ เช่น ไดโนเสาร์ ช้างโบราณ และฟอสซิลไม้กลายเป็นหิน ทำให้โคราชได้รับการขนานนามว่า "มหานครแห่งบรรพชีวิน" การบริหารจัดการพื้นที่นี้ยังมุ่งเน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การพัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน และการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
ที่ตั้งและขอบเขตของพื้นที่
อุทยานธรณีโลกโคราช ครอบคลุมพื้นที่ลุ่มน้ำลำตะคองใน 5 อำเภอของจังหวัดนครราชสีมา ได้แก่ อำเภอเมืองนครราชสีมา อำเภอสีคิ้ว อำเภอสูงเนิน อำเภอขามทะเลสอ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ พื้นที่นี้ประกอบด้วยภูมิประเทศหลากหลายชนิด เช่น เทือกเขาเควสตา (เขารูปอีโต้) ซึ่งมีลักษณะเด่นเฉพาะที่หายากในระดับโลก นอกจากนี้ยังมีแหล่งน้ำ จุดชมวิว และถ้ำธรรมชาติที่มีความงดงามและเชื่อมโยงกับระบบนิเวศในพื้นที่
ตำแหน่งที่ตั้งพิกัด Google Maps: https://maps.app.goo.gl/G2bygRPEN3pSKfZ78
Celebrating Earth Heritage
อุทยานธรณีโคราช มีความหลากหลายและความอุดมสมบูรณ์ของฟอสซิลที่มีอายุระหว่าง 16 ล้านถึง 10,000 ปี พบฟอสซิลไดโนเสาร์และสัตว์โบราณอื่น ๆ เช่น ช้างโบราณ ในอำเภอเมืองนครราชสีมา นอกจากนี้ ยังมีการค้นพบไม้กลายเป็นหินในอำเภอเฉลิมพระเกียรติและอำเภอเมืองนครราชสีมา ทำให้อุทยานธรณีโคราชได้รับการขนานนามว่า "เมืองแห่งชีวิตโบราณ" (Paleontopolis) ของโลก ชื่อ "โคราช" ยังปรากฏในชื่อวิทยาศาสตร์ของฟอสซิลสัตว์มีกระดูกสันหลังชนิดใหม่ที่ค้นพบในพื้นที่ เช่น Khoratosuchus jintasakuli (จระเข้) และ Sirindhorna khoratensis (ไดโนเสาร์)
พื้นที่นี้ประกอบด้วย หินยุคมีโซโซอิก ของ กลุ่มโคราช และหมวดหินมหาสารคามและภูทอก ประกอบด้วยหินทราย กรวด หินทรายแป้ง หินดินดาน หินโคลน และเกลือหิน การยกตัวของเทือกเขาหิมาลัยเมื่อ 65 ถึง 55 ล้านปีก่อน ทำให้ชั้นหินของกลุ่มโคราชยกตัวและพับตัวเป็นที่ราบสูงและแอ่ง ชั้นหินที่มีความต้านทานต่อการกัดกร่อนต่างกัน ส่งผลให้เกิดเควสตาสองแถวในพื้นที่ตะวันตกและตะวันตกเฉียงใต้ของอุทยานธรณี
Sustaining Local Communities
พื้นที่อุทยานธรณีโคราชมีประชากรประมาณ 741,000 คน (ข้อมูลปี 2561) ชุมชนในพื้นที่มีวัฒนธรรมที่เรียกว่า "ไทยโคราช" มีภาษาถิ่น ดนตรี และวิถีชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์ กิจกรรมเศรษฐกิจหลัก ได้แก่ การเกษตร เช่น การปลูกข้าว มันสำปะหลัง และอ้อย รวมถึงการเลี้ยงโค สุกร และไก่ นครราชสีมาเป็นศูนย์กลางการคมนาคมทางถนนและทางรถไฟในภูมิภาค ในเขตเมืองและอำเภอโดยรอบ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอุตสาหกรรม การค้า และบริการ
ความสำคัญทางธรณีวิทยา
อุทยานธรณีโลกโคราช เป็นพื้นที่ที่มีคุณค่าในเชิงธรณีวิทยาอย่างยิ่ง โดยเฉพาะในแง่ของบรรพชีวินวิทยา การก่อตัวของเปลือกโลก และลักษณะธรณีภูมิประเทศที่โดดเด่น ความสำคัญทางธรณีวิทยา อุทยานธรณีโลกโคราชมีลักษณะทางธรณีวิทยาที่หลากหลายและสำคัญในระดับโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
1. ภูมิประเทศแบบเควสตา (Cuesta Landform) เควสตาเป็นภูมิประเทศที่มีลักษณะลาดชันด้านหนึ่งและลาดเอียงด้านหนึ่ง เกิดจากการยกตัวของชั้นหินที่มีความแข็งแรงแตกต่างกัน พื้นที่นี้มีเควสตาที่โดดเด่นมากที่สุดในประเทศไทย
2. ซากดึกดำบรรพ์ (Fossils) พื้นที่นี้เต็มไปด้วยความหลากหลายทางธรณีวิทยาและบรรพชีวินวิทยา โดยเฉพาะการค้นพบฟอสซิลสัตว์โบราณ เช่น ฟอสซิลไดโนเสาร์ และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในยุคดึกดำบรรพ์ ทำให้โคราชกลายเป็นที่รู้จักในฐานะ "มหานครแห่งบรรพชีวิน" นอกจากนี้ พื้นที่ยังมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่สะท้อนผ่านวิถีชีวิตของชุมชนในพื้นที่ พื้นที่อุทยานธรณีโลกโคราช เป็นแหล่งซากดึกดำบรรพ์ที่สำคัญและมีชื่อเสียง ได้แก่
- ฟอสซิลสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม: เช่น ฟอสซิลช้างโบราณ ช้างดึกดำบรรพ์ (Stegodon) พบในหลุมขุดค้นที่บ้านสะพานหิน, ฮิปโปโบราณ และวัวป่าโบราณ
- ฟอสซิลไดโนเสาร์ การค้นพบฟอสซิลไดโนเสาร์สายพันธุ์ใหม่ในบ้านสะพานหิน เช่น ไดโนเสาร์กินพืชยุคครีเทเชียสตอนต้น ไดโนเสาร์กินพืชที่มีความสำคัญต่อการศึกษาวิวัฒนาการของไดโนเสาร์
- ฟอสซิลต้นไม้กลายเป็นหิน: ที่ใหญ่และสมบูรณ์ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไม้กลายเป็นหิน: ซึ่งมีอายุหลายล้านปีและได้รับการอนุรักษ์ในพิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหิน
3. ชั้นหินและการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก พื้นที่โคราชมี ชั้นหินยุคเพอร์เมียน (Permian) และยุคครีเทเชียส (Cretaceous) ที่บ่งบอกถึงประวัติศาสตร์โลกยุคโบราณและการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา
ยุคครีเทเชียส (Cretaceous Period): อายุประมาณ 145-66 ล้านปีก่อน
ยุคนีโอจีน (Neogene Period): อายุประมาณ 23-2.6 ล้านปีก่อน
ยุคควอเทอร์นารี (Quaternary Period): อายุประมาณ 2.6 ล้านปีจนถึงปัจจุบัน
3.2 ลักษณะธรณีภูมิประเทศ
- เทือกเขาเควสตา มีลักษณะเด่นเป็นแนวเขารูปอีโต้ เกิดจากการเคลื่อนตัวของเปลือกโลก
- ลุ่มน้ำลำตะคอง เป็นระบบน้ำที่เชื่อมโยงกับการดำรงชีพของคนในพื้นที่และระบบนิเวศ
- ชั้นหินตะกอน แสดงถึงการสะสมตัวของแร่ธาตุและซากสิ่งมีชีวิตในอดีต
4. ความหลากหลายทางวัฒนธรรม
อุทยานธรณีโลกโคราช เป็นพื้นที่ที่สะท้อนถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมของชุมชนในพื้นที่ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะตัว เช่น:
- ประเพณีและเทศกาล: ประเพณีลอยกระทง เทศกาลกินเจ และเทศกาลประจำปีที่เกี่ยวข้องกับการเกษตร
- อาหารพื้นเมือง: อาทิ ปลาส้ม ไข่เค็ม และข้าวหอมมะลิอินทรีย์
- ศิลปะและหัตถกรรม: เช่น การทอผ้าไหม การปั้นดินเผา และงานแกะสลัก
นอกจากนี้ยังมีสถานที่สำคัญที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรม เช่น:
- ปราสาทหินพนมวัน: สถาปัตยกรรมแบบขอมที่สะท้อนอิทธิพลจากอาณาจักรเขมร
- วัดธรรมจักรเสมาราม: วัดที่มีพระพุทธไสยาสน์หินทรายที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย
5. การบริหารจัดการและการอนุรักษ์
ความหลากหลายทางวัฒนธรรม อุทยานธรณีโลกโคราชไม่ได้โดดเด่นเพียงด้านธรณีวิทยา แต่ยังเป็นพื้นที่ที่สะท้อนถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมพื้นบ้าน พื้นที่นี้มีการสืบสานประเพณีดั้งเดิม เช่น การทอผ้าพื้นเมืองและการทำอาหารโบราณ เช่น ข้าวโป่งโคราช
แหล่งโบราณคดีและวัดสำคัญ วัดธรรมจักรเสมาราม: ที่ตั้งพระพุทธไสยาสน์หินทรายอายุเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย และ บ้านปราสาท: แหล่งโบราณคดีที่พบโครงกระดูกมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์
การผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นและประวัติศาสตร์ พื้นที่นี้แสดงถึงการผสมผสานระหว่างวิถีชีวิตดั้งเดิมและความก้าวหน้าสมัยใหม่ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ป้องกันการขุดค้นฟอสซิลผิดกฎหมาย จัดทำเขตอนุรักษ์พื้นที่เสี่ยง การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน สนับสนุนการพัฒนาชุมชนให้มีรายได้จากการท่องเที่ยว ส่งเสริมงานฝีมือและผลิตภัณฑ์ชุมชน และการวิจัยและการศึกษา สนับสนุนงานวิจัยด้านบรรพชีวินวิทยา สร้างศูนย์การเรียนรู้เกี่ยวกับฟอสซิล
การบริหารจัดการและการอนุรักษ์ มีความมุ่งมั่นในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม พร้อมส่งเสริมความยั่งยืน การบริหารจัดการอุทยานธรณีโลกโคราชมุ่งเน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม พร้อมทั้งส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยใช้แนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งประกอบด้วย
- การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ: เช่น การป้องกันการขุดค้นซากดึกดำบรรพ์ที่ผิดกฎหมาย
- การฟื้นฟูระบบนิเวศ: เช่น การปลูกป่าและการจัดการน้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำลำตะคอง
- การมีส่วนร่วมของชุมชน: ส่งเสริมการสร้างอาชีพ เช่น การผลิตสินค้าพื้นเมือง
6. กิจกรรมท่องเที่ยวที่น่าสนใจ
อุทยานธรณีโลกโคราชมีกิจกรรมหลากหลายให้เลือก เช่น:
พิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหิน: เยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหิน ชมฟอสซิลไม้กลายเป็นหิน และเรียนรู้เรื่องราวทางธรณีวิทยา พิพิธภัณฑ์นี้แสดงไม้กลายเป็นหินที่สมบูรณ์ที่สุดในภูมิภาค
หลุมขุดค้นฟอสซิลไดโนเสาร์: ศึกษาการค้นพบไดโนเสาร์ในพื้นที่ สำรวจหลุมฟอสซิลไดโนเสาร์ นักท่องเที่ยวสามารถเรียนรู้และสำรวจหลุมขุดค้นไดโนเสาร์ในพื้นที่บ้านสะพานหิน
เดินป่าที่เขาเควสตา: สัมผัสธรรมชาติและภูมิประเทศที่งดงาม และการก่อตัวของหินแบบธรรมชาติ
เยี่ยมชมวัดธรรมจักรเสมาราม วัดสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่สะท้อนถึงวัฒนธรรมและศาสนาในยุคโบราณ
แหล่งท่องเที่ยวสำคัญใกล้เคียง
- อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่: แหล่งธรรมชาติที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ
- วัดโนนกุ่ม: วัดที่มีพระอุโบสถขนาดใหญ่และเป็นที่ประดิษฐานหลวงพ่อโต
บทสรุป
อุทยานธรณีโลกโคราชไม่ได้เป็นเพียงแค่สถานที่ท่องเที่ยว แต่ยังเป็นห้องเรียนธรรมชาติที่เต็มไปด้วยความรู้และเรื่องราวของโลกยุคดึกดำบรรพ์ การมาเยือนที่นี่ไม่เพียงแค่การชื่นชมธรรมชาติ แต่ยังเป็นโอกาสในการตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์มรดกโลกที่ล้ำค่านี้ "มหานครแห่งบรรพชีวิน ที่เล่าเรื่องราวของโลกผ่านธรณีวิทยาและวัฒนธรรม"
.
ข้อมูลเพิ่มเติม
- เที่ยวนครราชสีมา เมือง อุทยานธรณีโคราช (Korat UNESCO Global Geopark)
- เที่ยวนครราชสีมา ปากช่อง อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ / มรดกโลก
- เที่ยวนครราชสีมา สีคิ้ว เขายายเที่ยง ผาชมวิว (Yai Thiang Cliff)
-
-
-
.
-------------------------------------------------
ที่มา
- https://www.geopark-thailand.org
ภาพและรวบรวมโดย
-------------------------------------------------
สนใจเรื่องราวเพิ่มเติมคลิกที่นี่
อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก (UNESCO Global Geoparks)
-------------------------------------------------
