แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออก จีน 1978 สุสานจักรพรรดิฉินองค์แรก (Mausoleum of the First Qin Emperor)

แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออก จีน 1978 สุสานจักรพรรดิฉินองค์แรก

แผนที่ https://maps.app.goo.gl/ABNR9Cax3zWFQsPn9

สุสานจักรพรรดิฉินองค์แรก (Mausoleum of the First Qin Emperor): มรดกแห่งการรวมชาติและกองทัพดินเผาอันยิ่งใหญ่

สุสานจักรพรรดิฉินองค์แรก (Mausoleum of the First Qin Emperor) ตั้งอยู่เชิงเขาหลีซาน (Lishan Mountain) ทางตะวันออกเฉียงเหนือของนครซีอาน (Xi'an) ประมาณ 35 กิโลเมตร ในมณฑลฉ่านซี (Shaanxi Province) สาธารณรัฐประชาชนจีน นับเป็นแหล่งมรดกโลกที่ทรงคุณค่าและเป็นพยานถึงการรวมชาติจีนภายใต้จักรพรรดิฉินสื่อหฺวัง (Qin Shi Huang) ผู้สถาปนาจักรวรรดิจีนแห่งแรกในช่วงศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์ศักราช (B.C.E.) แหล่งโบราณคดีอันกว้างใหญ่แห่งนี้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกโดยองค์การยูเนสโก (UNESCO World Heritage site) เมื่อปีคริสต์ศักราช 1987 (พ.ศ. 2530) โครงการก่อสร้างสุสานเริ่มขึ้นในปีคริสต์ศักราช 246 ก่อนคริสต์ศักราช (297 ปีก่อน พ.ศ.) หลังจากที่ฉินสื่อหฺวังขึ้นครองราชย์เมื่อพระชนมายุ 13 พรรษา และดำเนินไปเป็นระยะเวลา 38 ปี จนกระทั่งพระองค์เสด็จสวรรคตในปีคริสต์ศักราช 210 ก่อนคริสต์ศักราช (333 ปีก่อน พ.ศ.) ปัจจุบันเนินสุสานมีความสูง 51.3 เมตร จากเดิมที่เชื่อว่าสูงประมาณ 100 เมตร และตั้งอยู่ภายในอาณาเขตที่มีกำแพงสองชั้นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าซึ่งวางแนวเหนือ-ใต้ สุสานแห่งนี้เป็นที่รู้จักกันดีจากแนโครโพลิส (necropolis) อันกว้างขวาง ซึ่งเปรียบเสมือนแบบจำลองย่อส่วนของจักรวรรดิและพระราชวังของจักรพรรดิ และเป็นที่ตั้งของกองทัพทหารดินเผา (Terracotta Army) ที่โด่งดังระดับโลก ซึ่งถูกค้นพบโดยบังเอิญโดยเกษตรกรท้องถิ่นในปีคริสต์ศักราช 1974 (พ.ศ. 2517)

คุณค่าโดดเด่นสากล (Outstanding Universal Value)

สุสานจักรพรรดิฉินองค์แรกได้รับการยกย่องให้มีคุณค่าโดดเด่นสากล (Outstanding Universal Value) จากคุณสมบัติตามเกณฑ์การคัดเลือกของยูเนสโกถึง 4 ข้อ ได้แก่:

• เกณฑ์ (i): สุสานแห่งนี้แสดงถึงความเป็นเลิศทางเทคนิคและศิลปะที่ยอดเยี่ยม โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากกองทัพทหารดินเผา ม้าดินเผา และรถม้าสำริดในพิธีศพ ซึ่งถือเป็นผลงานชิ้นเอกในประวัติศาสตร์ประติมากรรมจีน แต่ละชิ้นมีรายละเอียดที่สมจริงและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว

• เกณฑ์ (iii): กองทัพรูปปั้นดินเผานี้เป็นพยานหลักฐานอันเป็นเอกลักษณ์และหาที่เปรียบไม่ได้ถึงการจัดระเบียบทางทหารของจีนโบราณ สะท้อนให้เห็นถึงโครงสร้าง กองกำลัง และยุทธวิธีในยุคสมัยนั้น

• เกณฑ์ (iv): หมู่สุสานนี้เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของสถาปัตยกรรมงานศพ และเป็นการสะท้อนแผนผังเมืองในยุคจักรพรรดิอย่างชัดเจน แสดงถึงแนวคิดความเชื่อเกี่ยวกับชีวิตหลังความตายและอำนาจขององค์จักรพรรดิ

• เกณฑ์ (vi): สุสานแห่งนี้มีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่มีความสำคัญสากลยิ่ง นั่นคือการรวมแผ่นดินจีนเป็นครั้งแรกภายใต้รัฐรวมศูนย์ในปีคริสต์ศักราช 221 ก่อนคริสต์ศักราช (302 ปีก่อน พ.ศ.) ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของจักรวรรดิจีนอันยาวนานและเป็นรากฐานสำคัญของอารยธรรมจีน

บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม (Historical and Architectural Context)

ประวัติศาสตร์: สุสานแห่งนี้สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่พำนักสุดท้ายของจักรพรรดิฉินสื่อหฺวัง ผู้ซึ่งทรงรวบรวมแผ่นดินจีนและสถาปนาราชวงศ์ฉิน (Qin Dynasty) ขึ้นเป็นจักรวรรดิแรกของจีนในปีคริสต์ศักราช 221 ก่อนคริสต์ศักราช (302 ปีก่อน พ.ศ.) การก่อสร้างสุสานเริ่มขึ้นตั้งแต่พระองค์ทรงมีพระชนมายุเพียง 13 พรรษาในปีคริสต์ศักราช 246 ก่อนคริสต์ศักราช (297 ปีก่อน พ.ศ.) และดำเนินต่อไปเป็นเวลา 38 ปี สะท้อนถึงความมุ่งมั่นของจักรพรรดิในการเตรียมพร้อมสำหรับชีวิตหลังความตายอันยิ่งใหญ่ อันเป็นความเชื่อที่ฝังรากลึกในวัฒนธรรมจีนโบราณ

สถาปัตยกรรม: แกนกลางของสุสานคือเนินฝังพระศพ ซึ่งปัจจุบันมีความสูง 51.3 เมตร แม้เชื่อกันว่าเดิมอาจสูงถึง 100 เมตร เนินสุสานนี้ตั้งอยู่ภายในอาณาเขตที่มีกำแพงล้อมรอบสองชั้นในลักษณะสี่เหลี่ยมผืนผ้าซึ่งวางแนวจากเหนือจรดใต้ อาณาบริเวณแนโครโพลิสทั้งหมดได้รับการออกแบบให้เป็นแบบจำลองย่อส่วนของจักรวรรดิและพระราชวังของจักรพรรดิฉินสื่อหฺวัง โดยมีโครงสร้างและสิ่งปลูกสร้างต่างๆ ที่สะท้อนถึงชีวิต สังคม และการปกครองในสมัยของพระองค์ ส่วนที่โดดเด่นที่สุดของแนโครโพลิสคือหลุมฝังศพเกือบ 200 หลุมที่อยู่ล้อมรอบเนินสุสาน ซึ่งเป็นที่ค้นพบของกองทัพทหารดินเผาขนาดเท่าคนจริง อันประกอบด้วยนักรบ ม้า และรถม้า ซึ่งทำหน้าที่ปกป้องจักรพรรดิในภพหน้า รูปปั้นเหล่านี้ได้รับการยกย่องว่าเป็นผลงานชิ้นเอกแห่งความสมจริง (masterpieces of realism) และให้ข้อมูลเชิงลึกอันมีค่าเกี่ยวกับการจัดระเบียบทางทหารในสมัยราชวงศ์ฉิน (Qin Dynasty) และยุคจ้านกั๋ว (Warring Kingdoms period) ในส่วนของห้องบรรจุพระศพของจักรพรรดิฉินสื่อหฺวังนั้น ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นที่เก็บพระโกศและโบราณวัตถุฝังศพ ตามความเชื่อและข้อมูลทางประวัติศาสตร์ แต่ยังไม่ได้รับการขุดค้นและยืนยันว่าเป็นข้อเท็จจริงโดยตรง การสำรวจทางโบราณคดียังคงดำเนินต่อไปเพื่อค้นพบพื้นที่ต่างๆ ภายในแนโครโพลิสอันกว้างใหญ่แห่งนี้

จุดเด่นสำคัญ (Key Highlights)

• กองทัพทหารดินเผา (Terracotta Army): คือไฮไลต์สำคัญที่สุดของสุสานแห่งนี้ ถูกค้นพบในปีคริสต์ศักราช 1974 (พ.ศ. 2517) โดยบังเอิญ ประกอบด้วยรูปปั้นนักรบ ม้า และรถม้าดินเผาขนาดเท่าคนจริงจำนวนมาก จัดเรียงเป็นกองทัพในหลุมฝังศพใต้ดินเกือบ 200 หลุม แต่ละรูปปั้นมีรายละเอียดใบหน้าและเครื่องแต่งกายที่แตกต่างกัน แสดงถึงความประณีตและทักษะช่างฝีมือในยุคสมัยนั้น กองทัพนี้สร้างขึ้นเพื่อปกป้องจักรพรรดิฉินสื่อหฺวังในปรโลก

• ความสมจริงทางศิลปะ: ประติมากรรมทหารดินเผาถือเป็นผลงานศิลปะชั้นสูงที่แสดงออกถึงความสมจริงและชีวิตชีวาอย่างน่าทึ่ง ให้ข้อมูลอันล้ำค่าเกี่ยวกับเครื่องแต่งกาย อาวุธยุทโธปกรณ์ และลักษณะทางกายภาพของชาวจีนโบราณ

• ข้อมูลเชิงลึกทางทหาร: การจัดวางและรูปแบบของกองทัพดินเผาเผยให้เห็นถึงโครงสร้างการจัดทัพ ยุทธวิธี และแสนยานุภาพทางทหารของราชวงศ์ฉิน ซึ่งเป็นช่วงเวลาสำคัญในการรวมแผ่นดินจีน

• แนโครโพลิส (Necropolis) อันกว้างใหญ่: บริเวณสุสานทั้งหมดเป็นเหมือนเมืองใต้ดินขนาดมหึมาที่จำลองจักรวรรดิของจักรพรรดิฉินสื่อหฺวัง ซึ่งสะท้อนความเชื่อเรื่องชีวิตหลังความตายอันซับซ้อนและยิ่งใหญ่

• ห้องบรรจุพระศพที่ยังไม่ถูกเปิดเผย: ห้องบรรจุพระศพของจักรพรรดิฉินสื่อหฺวังยังคงไม่ได้รับการขุดค้น ซึ่งเป็นหนึ่งในความลึกลับที่ยิ่งใหญ่ที่สุดทางโบราณคดี ทำให้สุสานแห่งนี้ยังคงเป็นแหล่งที่มาของการค้นพบใหม่ๆ ในอนาคต

กองทัพทหารดินเผาสัญลักษณ์แห่งความยิ่งใหญ่

สิ่งที่ทำให้สุสานจักรพรรดิฉินซีมีชื่อเสียงอย่างกว้างขวาง คือ กองทัพทหารดินเผา (Terracotta Army) ที่ถูกค้นพบในปี ค.ศ. 1974 โดยชาวนาท้องถิ่นที่กำลังขุดบ่อน้ำ โดยบังเอิญค้นพบรูปปั้นทหารดินเผาที่ฝังอยู่ใต้ดิน ความยิ่งใหญ่ของกองทัพนี้อยู่ที่จำนวนมหาศาลของรูปปั้นทหารดินเผากว่า 8,000 ตัว พร้อมด้วยม้าและรถม้า ซึ่งแต่ละตัวมีขนาดเท่าคนจริงและมีรายละเอียดที่ไม่ซ้ำกัน ทั้งเครื่องแต่งกาย อาวุธ และท่าทาง ทำให้กองทัพนี้เป็นงานศิลปะที่มีความวิจิตรบรรจงและน่าทึ่งที่สุดแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์ การสร้างกองทัพทหารดินเผานี้ใช้แรงงานและทรัพยากรจำนวนมาก คาดว่ามีแรงงานนับหมื่นคนที่ทำงานตลอดระยะเวลาเกือบ 40 ปีในการสร้างสุสาน จักรพรรดิฉินซีต้องการให้กองทัพนี้ปกป้องพระองค์ในชีวิตหลังความตายและทำให้โลกหน้าเหมือนกับโลกปัจจุบันที่พระองค์มีอำนาจสูงสุด

การค้นพบทางโบราณคดีที่สำคัญ

การขุดค้นสุสานจักรพรรดิฉินซีและกองทัพทหารดินเผาเป็นการค้นพบทางโบราณคดีที่สำคัญที่สุดครั้งหนึ่งของศตวรรษที่ 20 นอกจากทหารดินเผาแล้ว ยังพบสิ่งประดิษฐ์และสมบัติล้ำค่าต่างๆ ภายในสุสาน เช่น อาวุธ รถม้าทองสัมฤทธิ์ เครื่องปั้นดินเผา และสิ่งก่อสร้างที่ถูกสร้างอย่างประณีต สุสานนี้มีขนาดมหึมาครอบคลุมพื้นที่กว่า 56 ตารางกิโลเมตร และยังมีพื้นที่อีกมากที่ยังไม่ได้ขุดค้นเนื่องจากความซับซ้อนของสถานที่และความต้องการในการรักษาสภาพเดิมของสิ่งประดิษฐ์ในสุสาน

ความลึกลับและความเชื่อเกี่ยวกับสุสาน

แม้ว่าจะมีการขุดค้นส่วนหนึ่งของสุสานจักรพรรดิฉินซีแล้ว แต่ยังมีหลายพื้นที่ที่ยังคงถูกปิดซ่อนอยู่และเต็มไปด้วยความลึกลับ เชื่อกันว่าสุสานแห่งนี้มีการวางผังอย่างซับซ้อน มีแม่น้ำจำลองที่สร้างขึ้นจากปรอทซึ่งไหลรอบพระราชวังใต้ดิน และมีอัญมณีและสมบัติล้ำค่าจำนวนมากถูกฝังอยู่ภายใน อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการคำนึงถึงความปลอดภัยและเทคนิคในการขุดค้นที่ยังไม่ทันสมัยมากพอ การเปิดเผยสุสานส่วนที่ลึกที่สุดยังคงเป็นเรื่องที่ต้องรอคอยในอนาคต

ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการเยี่ยมชม

การเยี่ยมชมสุสานจักรพรรดิฉินซีสามารถทำได้ตลอดทั้งปี แต่ช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดคือฤดูใบไม้ผลิ (เมษายน-พฤษภาคม) และฤดูใบไม้ร่วง (กันยายน-ตุลาคม) ซึ่งเป็นช่วงที่อากาศเย็นสบาย เหมาะสำหรับการเดินทางและการเยี่ยมชมสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ใกล้เคียง 

สุสานจักรพรรดิฉินองค์แรก (Mausoleum of the First Qin Emperor) เป็นมากกว่าเพียงสถานที่ฝังพระศพ แต่เป็นพยานหลักฐานอันยิ่งใหญ่ทางประวัติศาสตร์ ศิลปะ และสถาปัตยกรรม ที่สะท้อนถึงการรวมชาติจีนเป็นครั้งแรกและวิสัยทัศน์อันกว้างไกลของจักรพรรดิฉินสื่อหฺวัง กองทัพทหารดินเผาที่สมจริงและรายละเอียดอันประณีตไม่เพียงแต่เป็นผลงานศิลปะชั้นเอกเท่านั้น แต่ยังให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับวัฒนธรรม ความเชื่อ และการจัดระเบียบทางทหารในจีนโบราณ ซึ่งมีคุณค่าโดดเด่นสากลที่สมควรได้รับการอนุรักษ์และศึกษาอย่างต่อเนื่อง สถานที่แห่งนี้ยังคงเป็นแหล่งดึงดูดนักวิชาการและนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกให้มาสัมผัสกับความยิ่งใหญ่ของอารยธรรมจีนยุคแรกเริ่ม