2008 ภูมิประเทศแบบคาสต์แห่งจีนใต้ (South China Karst)
google map
ภูมิประเทศแบบคาสต์แห่งจีนใต้ มรดกโลกทางธรรมชาติอันโดดเด่นและคุณค่าสากล
ภูมิประเทศแบบคาสต์แห่งจีนใต้ (South China Karst) ได้รับการยกย่องให้เป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก (UNESCO World Heritage Site) ในฐานะหนึ่งในตัวอย่างภูมิประเทศคาสต์เขตร้อนชื้นถึงกึ่งเขตร้อนชื้นที่งดงามและน่าทึ่งที่สุดในโลก แหล่งมรดกแห่งนี้ครอบคลุมพื้นที่ในสี่มณฑลของสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้แก่ กุ้ยโจว (Guizhou), กว่างซี (Guangxi), ยูนนาน (Yunnan) และฉงชิ่ง (Chongqing) และได้รับการยอมรับว่าเป็นพื้นที่ต้นแบบระดับโลกสำหรับการพัฒนาลักษณะภูมิประเทศคาสต์ภายใต้สภาพภูมิอากาศดังกล่าว
แหล่งมรดกนี้เป็นทรัพย์สินแบบอนุกรม (serial property) ที่ประกอบด้วยพื้นที่ย่อยเจ็ดกลุ่ม ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนโดยยูเนสโกเป็นสองระยะ ระยะแรกในปี ค.ศ. 2007 (พ.ศ. 2550) ประกอบด้วยกลุ่มป่าหินฉือหลิน (Shilin Karst), กลุ่มคาสต์หลีปัว (Libo Karst) และกลุ่มคาสต์อู่หลง (Wulong Karst) ส่วนระยะที่สองในปี ค.ศ. 2014 (พ.ศ. 2557) ได้เพิ่มเติมกลุ่มคาสต์กุ้ยหลิน (Guilin Karst), กลุ่มคาสต์ฉือปิง (Shibing Karst), กลุ่มคาสต์จินโฟซาน (Jinfoshan Karst) และกลุ่มคาสต์หวนเจียง (Huanjiang Karst) พื้นที่รวมของแหล่งมรดกนี้คือ 97,125 เฮกตาร์ (hectares) พร้อมด้วยเขตกันชน (buffer zone) ที่ครอบคลุมพื้นที่ 176,228 เฮกตาร์
สถานะการอนุรักษ์ของอุทยานธรณีวิทยาคาสต์แห่งจีนใต้ ณ เดือนธันวาคม ค.ศ. 2020 (พ.ศ. 2563) ได้รับการประเมินโดย IUCN ว่า "ดี มีข้อกังวลบางประการ" โดยมีประเด็นที่น่าสังเกต เช่น มลพิษทางอากาศและน้ำใต้ดิน การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้น การจัดการขยะ และภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น ดินถล่มและน้ำท่วม ซึ่งเป็นความท้าทายสำคัญที่ต้องได้รับการจัดการเพื่อรักษาคุณค่าสากลอันโดดเด่นของแหล่งมรดกแห่งนี้
คุณค่าสากลอันโดดเด่น (Outstanding Universal Value)
อุทยานธรณีวิทยาคาสต์แห่งจีนใต้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกภายใต้เกณฑ์ธรรมชาติ (vii) และ (viii) เนื่องจากเป็นตัวอย่างที่โดดเด่นซึ่งแสดงถึงความงามตามธรรมชาติอันเป็นเลิศ และเป็นตัวแทนของกระบวนการทางธรณีสัณฐานวิทยาและธรณีวิทยาที่สำคัญของโลก
-
เกณฑ์ (vii): แหล่งมรดกแห่งนี้มีภูมิประเทศและปรากฏการณ์คาสต์ที่งดงามตระการตาและมีคุณค่าทางสุนทรียภาพอย่างยิ่งยวด โดยรวมถึงป่าหิน (stone forests) อันน่าทึ่งของฉือหลิน (Shilin), ภูมิประเทศคาสต์แบบเขาถี่ (fengcong) และเขาโดด (fenglin) อันน่าประทับใจของหลีปัว (Libo) และกลุ่มคาสต์อู่หลง (Wulong Karst) ที่มีหลุมยุบยักษ์ (Tiankeng) และสะพานธรรมชาติ (natural bridges) อันสูงตระหง่าน
-
เกณฑ์ (viii): พื้นที่แห่งนี้เผยให้เห็นถึงประวัติศาสตร์การวิวัฒนาการที่ซับซ้อนของหนึ่งในภูมิประเทศที่โดดเด่นที่สุดในโลก โดยฉือหลินและหลีปัวเป็นพื้นที่อ้างอิงระดับโลกสำหรับลักษณะภูมิประเทศคาสต์ที่ปรากฏ โดยเฉพาะอย่างยิ่งป่าหินฉือหลินที่มีการพัฒนามานานกว่า 270 ล้านปี
ภูมิประเทศแบบคาสต์แห่งจีนใต้ (South China Karst) ได้รับการยอมรับว่าเป็นพื้นที่ต้นแบบระดับโลกสำหรับการพัฒนาภูมิประเทศคาสต์ในเขตร้อนชื้นและกึ่งเขตร้อนชื้น ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 550,000 ตารางกิโลเมตร ภูมิประเทศคาสต์นี้แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงทางธรณีสัณฐานวิทยาที่สำคัญ โดยประกอบด้วยชุดของภูมิประเทศคาสต์ที่งดงาม มีความสำคัญทางวิทยาศาสตร์ และเป็นตัวแทนมากที่สุดในจีนใต้ ตั้งแต่ที่ราบสูงไปจนถึงที่ราบต่ำ ภูมิภาคนี้ถือเป็นพื้นที่ต้นแบบระดับโลกสำหรับรูปแบบภูมิประเทศคาสต์สามประเภท ได้แก่ เขาโดด (fenglin - tower karst), เขาถี่ (fengcong - cone karst) และป่าหิน (shilin - stone forest หรือ pinnacle karst) นอกจากนี้ พืชพรรณธรรมชาติที่ยังคงความสมบูรณ์เป็นส่วนใหญ่ยังช่วยเพิ่มคุณค่าทางสุนทรียภาพและเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ใกล้สูญพันธุ์และหายากอีกด้วย
บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม
ประวัติศาสตร์ทางธรณีวิทยาของอุทยานธรณีวิทยาคาสต์แห่งจีนใต้นั้นยาวนานและซับซ้อน โดยไม่มีหลักฐานตำนาน (legends) ที่ถูกบันทึกไว้ในรายงานการวิจัยนี้ แต่เป็นเรื่องราวทางวิทยาศาสตร์ของการก่อตัวทางธรณีวิทยาที่น่าทึ่ง
พัฒนาการทางธรณีวิทยา: การวิวัฒนาการของป่าหินฉือหลิน (Shilin stone forests) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแหล่งมรดกนี้ ใช้เวลามากกว่า 270 ล้านปี ครอบคลุมสี่ช่วงเวลาทางธรณีวิทยาที่สำคัญ กระบวนการกัดเซาะและละลายของหินปูนภายใต้สภาพภูมิอากาศแบบเขตร้อนชื้นได้หล่อหลอมให้เกิดลักษณะภูมิประเทศที่โดดเด่นและหลากหลายอย่างที่เห็นในปัจจุบัน
กระบวนการขึ้นทะเบียน: กระบวนการเสนอชื่อเพื่อขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกเริ่มขึ้นด้วยการประเมินพื้นที่ทัศนียภาพหลูหนาน (Lunan Scenic Area ซึ่งปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ Shilin Karst) ในปี ค.ศ. 1991 (พ.ศ. 2534) แต่ยังไม่ได้รับการพิจารณาเนื่องจากพบข้อบกพร่อง การเสนอชื่อแบบอนุกรมในปัจจุบันเริ่มต้นในเดือนมกราคม ค.ศ. 2006 (พ.ศ. 2549) ซึ่งนำไปสู่การขึ้นทะเบียนเป็นสองระยะในปี ค.ศ. 2007 (พ.ศ. 2550) และ ค.ศ. 2014 (พ.ศ. 2557)
ภูมิภาคนี้ยังมีมรดกทางวัฒนธรรมอันรุ่มรวยที่หล่อหลอมโดยสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ โดยมีการปฏิบัติการจัดการแบบดั้งเดิมโดยกลุ่มชนกลุ่มน้อย เช่น ชาวอี๋ (Yi), ชุย (Shui), เหยา (Yao) และปู้อี (Buyi) ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการจัดการแหล่งมรดกในปัจจุบัน
จุดเด่นสำคัญ (Key Highlights)
อุทยานธรณีวิทยาคาสต์แห่งจีนใต้เป็นแหล่งมรดกแบบอนุกรมที่ประกอบด้วยเจ็ดกลุ่มย่อย กระจายอยู่ในสี่มณฑล ได้แก่ ฉงชิ่ง (Chongqing), กว่างซี (Guangxi), กุ้ยโจว (Guizhou) และยูนนาน (Yunnan) แต่ละกลุ่มมีจุดเด่นที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ดังนี้:
-
กลุ่มป่าหินฉือหลิน (Shilin Karst) (ยูนนาน): ถือเป็นแหล่งอ้างอิงระดับโลกสำหรับภูมิประเทศแบบหินเหลี่ยมปลายแหลม (pinnacle karst) หรือที่เรียกว่า "ป่าหิน" มีลักษณะเป็นเสาหินที่แกะสลักอย่างงดงาม รวมถึงป่าหินไหน่กู่ (Naigu stone forest) และป่าหินสุยอีซาน (Suyishan stone forest)
-
กลุ่มคาสต์หลีปัว (Libo Karst) (กุ้ยโจว): เป็นแหล่งอ้างอิงระดับโลกสำหรับภูมิประเทศแบบเขาถี่ (cone karst) และเขาโดด (tower karst) มีลักษณะเป็นยอดเขาคาสต์รูปกรวยสูงชัน แอ่งลึกปิด ทะเลสาบใต้ดิน และถ้ำใต้ดินยาว นอกจากนี้ยังโดดเด่นด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ
-
กลุ่มคาสต์อู่หลง (Wulong Karst) (ฉงชิ่ง): มีชื่อเสียงด้านหลุมยุบยักษ์ (Tiankeng) สะพานธรรมชาติที่สูงเป็นพิเศษ และระบบถ้ำใต้ดินขนาดใหญ่ เช่น สามสะพานธรรมชาติ (Three Natural Bridges) และถ้ำฟู่หรง (Furong Cave)
-
กลุ่มคาสต์กุ้ยหลิน (Guilin Karst) (กว่างซี): มีชื่อเสียงโด่งดังจากภูมิประเทศแบบเขาโดด (tower karst) ที่งดงามตระการตา โดยเฉพาะอย่างยิ่งตลอดแนวแม่น้ำหลี (Li River)
-
กลุ่มคาสต์ฉือปิง (Shibing Karst) (กุ้ยโจว): นำเสนอภูมิประเทศแบบเขาถี่ (fengcong) ที่น่าทึ่งในหินโดโลไมต์ (dolomite) ที่ค่อนข้างละลายยาก พร้อมด้วยลักษณะคาสต์ย่อยและเส้นทางเดินชมธรรมชาติ
-
กลุ่มคาสต์จินโฟซาน (Jinfoshan Karst) (ฉงชิ่ง): เป็นภูเขาคาสต์แบบยอดราบ (karst table mountain) ที่เป็นเอกลักษณ์ระดับโลก โดดเด่นด้วยหน้าผาสูงตระหง่าน ถ้ำขนาดใหญ่ และภูมิประเทศที่หลากหลาย
-
กลุ่มคาสต์หวนเจียง (Huanjiang Karst) (กว่างซี): มีลักษณะเป็นกลุ่มยอดเขาพีระมิดที่หนาแน่นและเป็นส่วนหนึ่งของระบบธรรมชาติเดียวกับกลุ่มคาสต์หลีปัว โดยยังคงรักษาระบบการเปลี่ยนแปลงทางสัณฐานวิทยาที่สมบูรณ์
ภูมิประเทศแบบคาสต์แห่งจีนใต้ (South China Karst) เป็นพยานหลักฐานอันยิ่งใหญ่ของการวิวัฒนาการทางธรณีวิทยาและการก่อตัวของภูมิประเทศคาสต์ที่ซับซ้อนภายใต้สภาพภูมิอากาศเขตร้อนชื้นถึงกึ่งเขตร้อนชื้น คุณค่าสากลอันโดดเด่นของแหล่งมรดกนี้สะท้อนจากความหลากหลายและความงดงามของลักษณะภูมิประเทศคาสต์ที่ถือเป็นต้นแบบระดับโลก ไม่ว่าจะเป็นป่าหินฉือหลิน ยอดเขาคาสต์รูปกรวยของหลีปัว หลุมยุบยักษ์ของอู่หลง หรือภูเขาคาสต์แบบยอดราบจินโฟซาน แต่ละองค์ประกอบล้วนมีความสำคัญทางวิทยาศาสตร์และสุนทรียภาพอย่างยิ่งยวด แม้จะเผชิญกับความท้าทายด้านการอนุรักษ์ แต่ความมุ่งมั่นในการจัดการอย่างยั่งยืนและมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น จะช่วยให้แหล่งมรดกทางธรรมชาติอันล้ำค่านี้ยังคงรักษาสถานะเป็นพื้นที่อ้างอิงระดับโลกและเป็นแรงบันดาลใจให้กับอนุชนรุ่นหลังต่อไป
.
-------------------------
ที่มา
- https://whc.unesco.org/en/list
- http://www.globalgeopark.org
- https://www.unesco.org/en/mab/wnbr/
รวบรวมรูปภาพ
-------------------------
------------------------
.