2009 ภูเขาอู่ไถ (Mount Wutai)
google map
มรดกโลกภูเขาอู่ไถ: ศูนย์กลางพุทธธรรมและสถาปัตยกรรมแห่งอารยธรรมจีน (Mount Wutai: A Global Center of Buddhist Dharma and Chinese Architectural Heritage)
ภูเขาอู่ไถ (Mount Wutai) ตั้งอยู่ในมณฑลชานซี (Shanxi Province) สาธารณรัฐประชาชนจีน ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกโดยองค์การยูเนสโก (UNESCO World Heritage List) เมื่อปีคริสต์ศักราช 2009 (พุทธศักราช 2552) ในฐานะภูมิทัศน์วัฒนธรรม (Cultural Landscape) ที่มีความสำคัญระดับโลก สถานที่แห่งนี้เป็นที่รู้จักในฐานะหนึ่งในสี่ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ทางพระพุทธศาสนาของจีน และเป็นศูนย์กลางสากลสำหรับการบูชาพระมัญชุศรีโพธิสัตว์ (Manjusri, the Bodhisattva of Wisdom) อันเป็นสัญลักษณ์แห่งปัญญา ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์มีการสร้างวัดวาอารามบนภูเขาแห่งนี้อย่างต่อเนื่องตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 1 (พุทธศตวรรษที่ 6) จนถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 (พุทธศตวรรษที่ 25) แสดงให้เห็นถึงประวัติศาสตร์อันยาวนานและรุ่งเรืองของการพัฒนาพระพุทธศาสนา ภูเขาอู่ไถไม่เพียงมีความสำคัญภายในประเทศจีนเท่านั้น แต่ยังแผ่ขยายอิทธิพลไปทั่วเอเชีย ดึงดูดผู้แสวงบุญจากหลากหลายภูมิภาค และเป็นช่องทางสำคัญในการนำพระพุทธศาสนาจากอินเดียเข้าสู่ประเทศจีน
คุณค่าสากลอันโดดเด่น (Outstanding Universal Value)
ภูเขาอู่ไถได้รับการพิจารณาให้มีคุณค่าสากลอันโดดเด่น (Outstanding Universal Value) ตามเกณฑ์การพิจารณาของยูเนสโกหลายประการ ดังนี้:
-
เกณฑ์ (ii): การแลกเปลี่ยนแนวคิดอย่างลึกซึ้ง (Profound interchange of ideas) ภูมิทัศน์วัดวาอารามทางศาสนาของภูเขาอู่ไถ ซึ่งรวมถึงสถาปัตยกรรมพุทธประติมากรรม และเจดีย์ แสดงให้เห็นถึงการแลกเปลี่ยนแนวคิดที่สำคัญ การแลกเปลี่ยนนี้ปรากฏชัดเจนในวิวัฒนาการของภูเขาให้กลายเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ทางพระพุทธศาสนา โดยมีวัดต่างๆ ผสมผสานแนวคิดจากเนปาลและมองโกเลีย ซึ่งต่อมามีอิทธิพลต่อวัดพุทธทั่วประเทศจีน
-
เกณฑ์ (iii): การเป็นประจักษ์พยานอันโดดเด่นต่อประเพณีทางวัฒนธรรม (Exceptional testimony to a cultural tradition) ภูเขาอู่ไถเป็นประจักษ์พยานอันโดดเด่นต่อประเพณีทางวัฒนธรรมของภูเขาศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนาที่พัฒนาขึ้นพร้อมกับวัดวาอาราม สถานที่แห่งนี้กลายเป็นจุดหมายปลายทางหลักสำหรับการแสวงบุญทั่วเอเชีย ซึ่งเป็นประเพณีทางวัฒนธรรมที่ยังคงมีชีวิตชีวาจนถึงปัจจุบัน
-
เกณฑ์ (iv): สะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบจากการอุปถัมภ์ของจักรพรรดิ (Illustrates the effect of imperial patronage) ภูมิทัศน์และหมู่สิ่งก่อสร้างทั้งหมดของภูเขาอู่ไถแสดงให้เห็นถึงผลกระทบอันน่าทึ่งของการอุปถัมภ์จากราชสำนักตลอดระยะเวลากว่าหนึ่งสหัสวรรษ การอุปถัมภ์นี้ได้นำไปสู่การประดับประดาภูมิทัศน์ด้วยอาคาร ประติมากรรม ภาพวาด และศิลาจารึก เพื่อเฉลิมฉลองความศักดิ์สิทธิ์ของสถานที่สำหรับพุทธศาสนิกชน
-
เกณฑ์ (vi): การผสมผสานที่สมบูรณ์แบบระหว่างภูมิทัศน์ธรรมชาติและวัฒนธรรมพุทธ (Fusion of natural landscape and Buddhist culture) ภูเขาอู่ไถเป็นตัวอย่างที่สมบูรณ์แบบของการผสมผสานระหว่างภูมิทัศน์ธรรมชาติกับวัฒนธรรมพุทธ สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อทางศาสนาที่ฝังลึกอยู่ในสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ และปรัชญาจีนว่าด้วยความกลมกลืนระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ยอดเขาทั้งห้าของภูเขาถูกมองว่าเป็นตัวแทนของปัญญาห้าประการของพระมัญชุศรีโพธิสัตว์ ซึ่งยิ่งเพิ่มความสำคัญทางศาสนาให้กับสถานที่แห่งนี้
บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม (Historical and Architectural Context)
ภูเขาอู่ไถ หรือ "ภูเขาห้ายอดแบน" (the five terrace mountain) เป็นหนึ่งในภูเขาศักดิ์สิทธิ์ทางพระพุทธศาสนาของจีนที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 1 (พุทธศตวรรษที่ 6) โดยมีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่พระพุทธศาสนาจากอินเดียเข้าสู่ประเทศจีน และเป็นศูนย์กลางสำคัญของการสักการะพระมัญชุศรีโพธิสัตว์ (Manjusri Bodhisattva)
ในทางประวัติศาสตร์ (Historical Fact) วัดวาอารามหลายแห่งบนภูเขาอู่ไถได้ถูกสร้างและบูรณะมาอย่างต่อเนื่อง แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการของสถาปัตยกรรมพุทธศาสนาและอิทธิพลต่อการสร้างพระราชวังในจีนตลอดหนึ่งสหัสวรรษ ในช่วงราชวงศ์ถัง (Tang Dynasty, ค.ศ. 618-907 / พ.ศ. 1161-1450) สถานที่แห่งนี้มีความรุ่งเรืองอย่างยิ่ง แม้จะมีการปราบปรามพระพุทธศาสนาในช่วงกลางราชวงศ์ แต่ก็มีการฟื้นฟูขึ้นใหม่ ตัวอย่างสำคัญคือ วิหารหลักฝูวกวาง (East Main Hall of Foguang Temple) ซึ่งถูกสร้างขึ้นใหม่ในปีคริสต์ศักราช 857 (พุทธศักราช 1400) เป็นอาคารไม้ที่เก่าแก่ที่สุดและสูงที่สุดที่ยังคงเหลือรอดจากราชวงศ์ถัง ภายในประดิษฐานประติมากรรมดินเผาขนาดเท่าคนจริง
อีกหนึ่งตัวอย่างสำคัญคือ วัดหนานฉาน (Nanchan Temple) ซึ่งมีวิหารหลักที่สร้างขึ้นตั้งแต่ปีคริสต์ศักราช 782 (พุทธศักราช 1325) นับเป็นหนึ่งในอาคารไม้ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศจีน ส่วน วัดซูเสียง (Shuxiang Temple) ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยราชวงศ์หมิง (Ming Dynasty, ค.ศ. 1368-1644 / พ.ศ. 1911-2187) เป็นที่ตั้งของหมู่รูปปั้น 500 องค์ขนาดใหญ่ ที่จัดแสดงเรื่องราวทางพระพุทธศาสนาในรูปแบบสามมิติที่ผสมผสานภูเขาและสายน้ำอย่างประณีต ขณะที่ วัดถ่าหยวน (Tayuan Temple) มีชื่อเสียงจากเจดีย์สีขาวโดดเด่นที่มองเห็นได้แต่ไกลและเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ สำหรับ วัดเซียนถง (Xiantong Temple) ถือเป็นวัดที่เก่าแก่และใหญ่ที่สุดบนภูเขาอู่ไถ มีประวัติยาวนานกว่า 1,200 ปี และประกอบด้วยวิหารมากกว่า 400 ห้อง
ภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรมของภูเขาอู่ไถประกอบด้วยวัดวาอารามมากกว่า 50 แห่ง (หรือ 53 แห่ง) ที่จัดวางอย่างกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ ซึ่งโดดเด่นด้วยยอดเขาทั้งห้าที่เปิดโล่ง ไม่มีต้นไม้ปกคลุม และมีพืชพรรณเขียวขจี สะท้อนถึงความเชื่อมโยงอันลึกซึ้งระหว่างสิ่งก่อสร้างทางศาสนากับภูมิทัศน์ ยอดเขาที่สูงที่สุดคือ เป่ยไถติ่ง (Beitai Ding) หรือ เย่โต่วเฟิง (Yedou Feng) มีความสูง 3,061 เมตร (10,043 ฟุต) ซึ่งเป็นจุดที่สูงที่สุดในภาคเหนือของจีน
(หมายเหตุ: รายงานการวิจัยไม่ได้ระบุเรื่องราวในเชิงตำนาน (legend) แยกต่างหากจากข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ (historical facts) ดังนั้น ข้อมูลทั้งหมดที่นำเสนอจึงเป็นข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ตามที่ระบุในรายงาน)
จุดเด่นสำคัญ (Key Highlights)
ภูเขาอู่ไถมีจุดเด่นสำคัญหลายประการที่ดึงดูดนักวิชาการและนักท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ได้แก่:
-
ศูนย์กลางการบูชาพระมัญชุศรีโพธิสัตว์: เป็นศูนย์กลางระดับโลกสำหรับการบูชาพระมัญชุศรีโพธิสัตว์ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ภูเขาแห่งนี้เป็นสถานที่แสวงบุญที่สำคัญ.
-
สถาปัตยกรรมไม้โบราณที่เก่าแก่ที่สุด: เป็นที่ตั้งของวิหารหลักฝูวกวาง (East Main Hall of Foguang Temple) และวิหารหลักวัดหนานฉาน (Main Hall of Nanchan Temple) ซึ่งเป็นอาคารไม้ที่เก่าแก่ที่สุดและได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างดีเยี่ยมในประเทศจีน ให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับการก่อสร้างในสมัยราชวงศ์ถัง.
-
ภูมิทัศน์วัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์: การผสมผสานที่ลงตัวระหว่างวัดวาอารามที่สร้างขึ้นอย่างวิจิตรบรรจงกับภูมิทัศน์ธรรมชาติที่งดงามของยอดเขาห้าแห่ง ที่สะท้อนถึงปรัชญาความกลมกลืนระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ.
-
คลังแห่งมรดกพุทธ: วัดต่างๆ บนภูเขานี้เป็นแหล่งเก็บรวบรวมวัฒนธรรมพุทธที่สำคัญ รวมถึงห้องสมุดขนาดใหญ่ที่รวบรวมโดยจักรพรรดิและนักวิชาการ.
-
ประเพณีการแสวงบุญของราชวงศ์: มีหลักฐานบันทึกว่าจักรพรรดิเก้าพระองค์ได้เสด็จแสวงบุญถึง 18 ครั้งในช่วงระยะเวลาหนึ่งสหัสวรรษ (ค.ศ. 471-499 / พ.ศ. 1014-1042 สำหรับช่วงเริ่มต้นของราชวงศ์เว่ยเหนือ) แสดงถึงการอุปถัมภ์ทางศาสนาอันยาวนาน.
-
ความหลากหลายของรูปแบบสถาปัตยกรรม: มีวัดกว่า 50 แห่งที่แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการของสถาปัตยกรรมพุทธที่ได้รับอิทธิพลจากภูมิภาคต่างๆ เช่น เนปาลและมองโกเลีย และส่งผลต่อสถาปัตยกรรมในประเทศจีนและส่วนอื่นๆ ของเอเชีย.
-
สถานที่น่าสนใจและกิจกรรม:
-
วัด: ภูเขาอู่ไถมีวัดประวัติศาสตร์กว่า 50 แห่ง (ปัจจุบันเหลือ 47 แห่ง) วัดสำคัญ ได้แก่ วัดเซียนถง (Xiantong Temple) วัดถ่าหยวน (Tayuan Temple) วัดผูซ่าติ่ง (Pusading Temple) วัดซูเสียง (Shuxiang Temple) และวัดหลัวโหว (Luohou Temple) วัดอู่เย่ (Wuye Temple) เป็นที่นิยมสำหรับผู้ที่ต้องการขอพรเรื่องธุรกิจและความมั่งคั่ง
-
ยอดเขา: ภูเขาโดดเด่นด้วยยอดเขาทั้งห้า (ตะวันออก ตะวันตก ใต้ เหนือ และกลาง) ซึ่งล้อมรอบหุบเขาคล้ายกลีบดอกบัว ยอดเขาเหนือ (North Peak, Yedou Peak) เป็นจุดสูงสุดในภาคเหนือของจีนที่ระดับความสูง 3,061 เมตร (10,043 ฟุต) ยอดเขาตะวันออก (East Peak, Wanghai Peak) มีชื่อเสียงด้านทิวทัศน์พระอาทิตย์ขึ้นที่สวยงาม
-
การแสวงบุญและเดินป่า: ผู้เยี่ยมชมสามารถทำการ "แสวงบุญขนาดเล็ก" (Mini Pilgrimage) โดยการเดินขึ้นบันได 1,080 ขั้น สู่ยอดเขาต้ายหลัว (Dailuo Summit) นอกจากนี้ยังมีเส้นทางเดินป่าหลายแห่ง รวมถึงบริการเคเบิลคาร์และขี่ม้าเพื่อชมทิวทัศน์
-
ภูเขาอู่ไถ เป็นแหล่งมรดกโลกที่ทรงคุณค่าอย่างยิ่ง สะท้อนให้เห็นถึงการหลอมรวมอันเป็นเอกลักษณ์ของธรรมชาติอันงดงาม ประวัติศาสตร์อันยาวนาน และวัฒนธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ลึกซึ้ง สถานที่แห่งนี้ไม่เพียงเป็นศูนย์กลางของการบูชาพระมัญชุศรีโพธิสัตว์และเป็นประจักษ์พยานถึงการอุปถัมภ์ของราชสำนักจีนเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งรวมสถาปัตยกรรมไม้โบราณที่เก่าแก่ที่สุดและสำคัญที่สุดในประเทศจีน คุณค่าสากลอันโดดเด่นของภูเขาอู่ไถอยู่ในการเป็นศูนย์กลางการแลกเปลี่ยนแนวคิดทางพุทธศาสนา การเป็นพยานถึงประเพณีภูเขาศักดิ์สิทธิ์ และการผสมผสานที่สมบูรณ์แบบระหว่างมนุษย์ ธรรมชาติ และศรัทธา ทำให้ภูเขาอู่ไถยังคงเป็นสถานที่แสวงบุญและจุดหมายปลายทางทางวัฒนธรรมที่สำคัญอย่างต่อเนื่อง
.
-------------------------
ที่มา
- https://whc.unesco.org/en/list
- http://www.globalgeopark.org
- https://www.unesco.org/en/mab/wnbr/
รวบรวมรูปภาพ
-------------------------
------------------------
.