2000 ภูเขาชิงเฉิงและระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน (Mount Qingcheng and the Dujiangyan Irrigation System)

แผนที่ https://maps.app.goo.gl/9n8bMGNJKm9Eea6a8

ภูเขา Qingcheng และระบบชลประทาน Dujiangyan (Mount Qingcheng and the Dujiangyan Irrigation System) มรดกโลกแห่งภูมิปัญญาและธรรมชาติ วิศวกรรมชลประทานโบราณและแหล่งกำเนิดเต๋าอันศักดิ์สิทธิ์

ภูเขาชิงเฉิง (Mount Qingcheng) และระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน (Dujiangyan Irrigation System) ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของนครเฉิงตู (Chengdu) มณฑลเสฉวน (Sichuan) สาธารณรัฐประชาชนจีน ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกโดยองค์การยูเนสโก (UNESCO World Heritage List) เมื่อปี 2000 ค.ศ. (พ.ศ. 2543) สถานที่แห่งนี้ประกอบด้วยสองส่วนสำคัญที่มีความโดดเด่นทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม ได้แก่ ภูเขาชิงเฉิง ซึ่งเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์และแหล่งกำเนิดปรัชญาเต๋า (Taoism) และระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน ซึ่งเป็นวิศวกรรมการจัดการน้ำโบราณที่ยังคงใช้งานได้อย่างสมบูรณ์มาจนถึงปัจจุบัน

ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน ถูกก่อสร้างขึ้นในศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล (ประมาณ 201-300 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 744-843 ปีก่อนพุทธศักราช) โดยหลี่ ปิง (Li Bing) นักบริหารและวิศวกรผู้ชาญฉลาด มีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมระดับน้ำของแม่น้ำหมินเจียง (Minjiang River) ป้องกันอุทกภัย และส่งน้ำเพื่อการเกษตรกรรมในที่ราบเฉิงตูอันอุดมสมบูรณ์ ระบบนี้รวมถึงคันดินเสริมและทางน้ำต่าง ๆ ซึ่งยังคงดำเนินการอย่างต่อเนื่อง และเป็นประโยชน์ในการจัดหาน้ำให้กับพื้นที่เพาะปลูกประมาณ 668,700 เฮกตาร์ (hectares) รวมถึงให้ประโยชน์ครอบคลุมทั้งการควบคุมน้ำท่วม การชลประทาน การคมนาคมทางน้ำ และการบริโภคน้ำทั่วไป

ภูเขาชิงเฉิง มีความสำคัญทางจิตวิญญาณอย่างลึกซึ้งในฐานะสถานที่กำเนิดของลัทธิเต๋า (Taoism) ซึ่งเป็นหนึ่งในปรัชญาที่มีอิทธิพลมากที่สุดในเอเชียตะวันออก หลักฐานทางประวัติศาสตร์ระบุว่าในปี 142 ค.ศ. (พ.ศ. 685) นักปรัชญาจาง หลิง (Zhang Ling) ได้ก่อตั้งหลักคำสอนของลัทธิเต๋าจีนขึ้นบนภูเขาแห่งนี้ ปัจจุบันมีวัดเต๋าโบราณหลายแห่งที่สร้างขึ้นด้วยสถาปัตยกรรมแบบดั้งเดิมของเสฉวนตะวันตก

ทั้งสององค์ประกอบของแหล่งมรดกโลกนี้ได้รับการคุ้มครองภายใต้กฎหมายระดับชาติและระดับมณฑลของจีน รวมถึงกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองโบราณวัตถุแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน (Law of the People's Republic of China on the Protection of Cultural Relics) และกฎหมายคุ้มครองสิ่งแวดล้อม (Environmental Protection Law) นอกจากนี้ยังได้รับการกำหนดให้เป็นสถานที่คุ้มครองลำดับความสำคัญของรัฐ (State Priority Protected Site) หนึ่งในกลุ่มแรกของพื้นที่ทิวทัศน์และประวัติศาสตร์แห่งชาติ (National Scenic Areas and Historical Sites) และเป็นเขตสาธิตมาตรฐาน ISO14000 แห่งชาติ (National ISO14000 Demonstration Area)

คุณค่าสากลอันโดดเด่น (Outstanding Universal Value)

ภูเขาชิงเฉิงและระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยนได้รับการยอมรับในฐานะแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม โดยมีคุณค่าสากลอันโดดเด่นตามเกณฑ์การคัดเลือกของยูเนสโกดังต่อไปนี้:

• เกณฑ์ (ii): ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน ซึ่งเริ่มก่อสร้างในศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล (ประมาณ 201-300 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 744-843 ปีก่อนพุทธศักราช) และมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล (ประมาณ 101-200 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 644-743 ปีก่อนพุทธศักราช) ถือเป็นหมุดหมายสำคัญในการพัฒนาระบบการจัดการน้ำและเทคโนโลยีชลประทาน โดยยังคงทำงานได้อย่างสมบูรณ์แบบมาตลอดระยะเวลากว่า 2,200 ปี สะท้อนถึงการแลกเปลี่ยนอิทธิพลและนวัตกรรมทางเทคนิคในการควบคุมทรัพยากรธรรมชาติ

• เกณฑ์ (iv): ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยนแสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าอย่างมหาศาลทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่สำเร็จได้ในจีนโบราณอย่างชัดเจน เป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของวิศวกรรมนิเวศวิทยาโบราณที่ใช้ประโยชน์จากลักษณะภูมิประเทศและอุทกวิทยาตามธรรมชาติเพื่อผันน้ำเพื่อการชลประทาน ระบายตะกอน ควบคุมน้ำท่วม และควบคุมการไหลของน้ำโดยปราศจากการสร้างเขื่อน ซึ่งเป็นรูปแบบการจัดการน้ำที่ไม่พบเห็นได้ทั่วไปและมีผลกระทบเชิงบวกต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว

• เกณฑ์ (vi): วัดวาอารามบนภูเขาชิงเฉิงมีความเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับการก่อตั้งลัทธิเต๋า ซึ่งเป็นหนึ่งในศาสนาที่มีอิทธิพลมากที่สุดในเอเชียตะวันออกตลอดช่วงประวัติศาสตร์อันยาวนาน ภูเขาแห่งนี้จึงเป็นพยานหลักฐานอันประจักษ์ถึงธรรมเนียมประเพณี ความเชื่อ และเหตุการณ์ที่มีความสำคัญทางศาสนาอย่างยิ่งยวดต่ออารยธรรมมนุษย์

แม้ว่าภูเขาชิงเฉิง เคยถูกพิจารณาให้เข้าข่ายเกณฑ์ธรรมชาติ (ii) และ (iv) แต่ท้ายที่สุดแหล่งมรดกแห่งนี้ก็ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมเท่านั้น

บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม

ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน (Dujiangyan Irrigation System)

ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยนเป็นโครงการวิศวกรรมชลประทานโบราณที่โดดเด่น ซึ่งหลักฐานทางประวัติศาสตร์ยืนยันว่าถูกสร้างขึ้นในราวศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล (ประมาณ 201-300 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 744-843 ปีก่อนพุทธศักราช) โดยผู้ว่าการมณฑลในขณะนั้นคือ หลี่ ปิง (Li Bing) ในยุครณรัฐ (Warring States Period) จุดมุ่งหมายหลักคือการจัดการปัญหาอุทกภัยจากแม่น้ำหมินเจียง (Minjiang River) ที่มักจะสร้างความเสียหายอย่างรุนแรงแก่ที่ราบเฉิงตู และเพื่อผันน้ำเพื่อการชลประทานเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร

ความอัจฉริยะของระบบนี้อยู่ที่การออกแบบที่ปราศจากการใช้เขื่อนขนาดใหญ่ โดยอาศัยหลักการทางธรรมชาติในการแยกน้ำ ผันน้ำ และระบายตะกอน โครงสร้างหลักประกอบด้วย:

• อวี้จุ่ย (Yuzui - Fish Mouth Levee): เป็นเขื่อนกั้นน้ำรูปปากปลาที่แบ่งแม่น้ำหมินเจียงออกเป็นสองส่วน คือแม่น้ำใน (Inner River) สำหรับการชลประทาน และแม่น้ำนอก (Outer River) สำหรับระบายน้ำท่วม

• เฟยซาเหยียน (Feishayan - Flying Sand Weir): ฝายระบายตะกอนที่ออกแบบมาเพื่อดักจับและระบายตะกอนส่วนเกินออกจากแม่น้ำในไปยังแม่น้ำนอก เพื่อป้องกันการตื้นเขินของช่องทางการชลประทาน

• เป่าผิงโข่ว (Baopingkou - Bottle-Neck Channel): ช่องทางน้ำที่ถูกเจาะผ่านภูเขาเพื่อสร้างทางเข้าสู่แม่น้ำในที่ควบคุมการไหลของน้ำสู่ที่ราบเฉิงตู เปรียบเสมือนปากขวดที่ควบคุมปริมาณน้ำอย่างแม่นยำ

ระบบตู้เจียงเอี้ยนเป็นตัวอย่างของความรู้ทางวิศวกรรมและอุทกวิทยาที่ก้าวหน้าในจีนโบราณ และยังคงได้รับการบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่องมานานกว่า 2,200 ปี แสดงถึงความสามารถในการปรับตัวและคงอยู่ของเทคโนโลยีโบราณ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของภูมิภาคเสฉวน

ภูเขาชิงเฉิง (Mount Qingcheng)

ภูเขาชิงเฉิง เป็นภูเขาที่ปกคลุมด้วยป่าไม้อันเขียวชอุ่มและมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และจิตวิญญาณอย่างยิ่งยวด โดยมีข้อมูลทางประวัติศาสตร์ยืนยันว่าเป็นแหล่งกำเนิดหลักของลัทธิเต๋าจีน (Chinese Taoism) การก่อตั้งหลักคำสอนของลัทธิเต๋าบนภูเขาแห่งนี้เกิดขึ้นในปี 142 ค.ศ. (พ.ศ. 685) โดยนักปรัชญาและผู้วิเศษ จาง หลิง (Zhang Ling) ซึ่งภายหลังได้รับการยกย่องเป็นปรมาจารย์แห่งสวรรค์ (Heavenly Master) นับเป็นการเริ่มต้นของสำนักเต๋าปรมาจารย์สวรรค์ (Way of the Heavenly Masters) ที่มีอิทธิพลอย่างกว้างขวาง

สถาปัตยกรรมบนภูเขาชิงเฉิง สะท้อนถึงรูปแบบดั้งเดิมของมณฑลเสฉวนตะวันตก โดยมีวัดวาอารามและศาลเจ้าเต๋าหลายแห่งที่ถูกสร้างขึ้นอย่างกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ วัดเหล่านี้มักจะใช้วัสดุธรรมชาติ เช่น ไม้และหิน มีหลังคาโค้งมนและตกแต่งด้วยลวดลายจีนดั้งเดิมที่ละเอียดอ่อน ลักษณะอาคารส่วนใหญ่ถูกออกแบบให้เข้ากับภูมิประเทศที่เป็นภูเขา แสดงให้เห็นถึงความเคารพต่อธรรมชาติซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของปรัชญาเต๋า

ภูเขาชิงเฉิง แบ่งออกเป็นสองส่วนหลัก คือภูเขาหน้า (Front Mountain) ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดเต๋าที่สำคัญและเข้าถึงได้ง่ายกว่า และภูเขาหลัง (Back Mountain) ที่มีธรรมชาติอันบริสุทธิ์และเส้นทางเดินป่าที่ท้าทายกว่า วัดเต๋าที่สำคัญมีจำนวนถึง 11 แห่ง แต่ละแห่งมีเรื่องราวและสถาปัตยกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ อาทิ วัดเทียนชือ (Tianshi Cave), วัดเจียนฝู (Jianfu Palace) และวัดชางชิง (Shangqing Palace) ซึ่งเป็นศูนย์กลางการศึกษาและปฏิบัติธรรมของลัทธิเต๋ามาหลายศตวรรษ

จุดเด่นสำคัญ (Key Highlights)

ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน (Dujiangyan Irrigation System)

• วิศวกรรมอัจฉริยะไร้เขื่อน: เป็นระบบการจัดการน้ำโบราณที่โดดเด่นที่สุดในโลกที่ยังคงใช้งานได้จริง โดยไม่พึ่งพากลไกของเขื่อนขนาดใหญ่ แต่ใช้หลักการผันน้ำ ระบายตะกอน และควบคุมการไหลด้วยโครงสร้างที่ออกแบบมาอย่างชาญฉลาด

• สามองค์ประกอบหลัก: ประกอบด้วย อวี้จุ่ย (Yuzui - Fish Mouth Levee), เฟยซาเหยียน (Feishayan - Flying Sand Weir), และ เป่าผิงโข่ว (Baopingkou - Bottle-Neck Channel) ซึ่งทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ

• สะพานแขวนอันหลาน (Anlan Cable Bridge): สะพานไม้แขวนโบราณที่ทอดยาวข้ามแม่น้ำหมินเจียง (Minjiang River) ให้ทัศนียภาพอันงดงามของระบบชลประทานและภูมิทัศน์โดยรอบ เป็นจุดชมวิวและถ่ายภาพที่ได้รับความนิยม

• วัดเอ้อร์หวัง (Erwang Temple) และวัดฝูล่ง (Fulong Temple): วัดโบราณที่ตั้งอยู่ในบริเวณใกล้เคียง สร้างขึ้นเพื่อรำลึกถึงหลี่ ปิง (Li Bing) และบุตรชายผู้มีคุณูปการในการก่อสร้างระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน ซึ่งสะท้อนถึงความเคารพต่อผู้ริเริ่มโครงการอันยิ่งใหญ่นี้

ภูเขาชิงเฉิง (Mount Qingcheng)

• แหล่งกำเนิดลัทธิเต๋า: เป็นหนึ่งในสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่สุดของลัทธิเต๋าจีน ซึ่งปรมาจารย์จาง หลิง (Zhang Ling) ได้ก่อตั้งหลักคำสอนขึ้นในปี 142 ค.ศ. (พ.ศ. 685) ทำให้ภูเขาแห่งนี้เป็นศูนย์กลางทางจิตวิญญาณมาหลายศตวรรษ

• วัดเต๋าโบราณ: มีวัดเต๋าที่สำคัญถึง 11 แห่ง ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ยอดเยี่ยมของสถาปัตยกรรมเต๋าแบบดั้งเดิมที่ผสมผสานเข้ากับธรรมชาติอย่างลงตัว

• ภูมิทัศน์ธรรมชาติอันงดงาม: โดดเด่นด้วยป่าไม้เขียวชอุ่ม ถ้ำที่ซับซ้อน และลำธารที่ไหลเอื่อย สร้างบรรยากาศที่เงียบสงบและเหมาะแก่การแสวงบุญและพักผ่อน

• ภูเขาหน้า (Front Mountain) และภูเขาหลัง (Back Mountain): ภูเขาหน้าเป็นที่รู้จักจากวัดวาอารามที่เข้าถึงง่ายและมรดกทางวัฒนธรรม ส่วนภูเขาหลังมอบประสบการณ์การเดินป่าที่สมบุกสมบันกว่า พร้อมทัศนียภาพธรรมชาติที่บริสุทธิ์

ภูเขาชิงเฉิงและระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยน เป็นแหล่งมรดกโลกที่สะท้อนถึงความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ของอารยธรรมจีนโบราณในสองมิติที่แตกต่างแต่สัมพันธ์กัน ระบบชลประทานตู้เจียงเอี้ยนเป็นประจักษ์พยานถึงความอัจฉริยะทางวิศวกรรมและการจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ก้าวหน้าล้ำยุค ซึ่งยังคงส่งมอบผลประโยชน์แก่ผู้คนมานานกว่าสองพันปี ในขณะที่ภูเขาชิงเฉิงเป็นศูนย์กลางทางจิตวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์และแหล่งกำเนิดของลัทธิเต๋า ซึ่งมีอิทธิพลอย่างลึกซึ้งต่อวัฒนธรรมและปรัชญาในเอเชียตะวันออก ด้วยคุณค่าสากลอันโดดเด่นทางวัฒนธรรมที่ได้รับการรับรองโดยยูเนสโก แหล่งมรดกแห่งนี้จึงเป็นจุดหมายปลายทางที่สำคัญสำหรับการศึกษาและการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ที่มอบความเข้าใจอันลึกซึ้งเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ ธรรมชาติ และการพัฒนาอารยธรรม

.

------------------------

แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออก จีน (China)

--------------------------------------