lm การพยากรณ์ความต้องการ การจัดตารางการผลิตหลัก (Master Production Scheduling; MPS)

การจัดตารางการผลิตหลัก (MPS) เป็นการวางแผนสำหรับสินค้าสำเร็จรูป (Finished Products) โดยนำข้อมูลการสั่งซื้อจากลูกค้าและการประมาณการขาย การจัดทำแผนเพื่อให้ทราบจำนวน วันที่ที่ลูกค้าต้องการ และยอดคงเหลือของคลังสินค้าที่คาดว่าจะเกิดขึ้นหลังจากผลิตตามแผนที่วางไว้ โดยระบบดูจากนโยบายในการผลิต นำมาประกอบการพิจารณาในการกำหนดวันที่ และจำนวนที่จะนำไปผลิตด้วย สามารถแสดงดังภาพต่อไปนี้ 

lm การพยากรณ์ความต้องการ การวางแผนความต้องการวัสดุ (Material Requirements Planning; MRP)

การวางแผนความต้องการวัสดุ (Material Requirements Planning; MRP) เป็นวิธีการคำนวณเพื่อจัดการวัตถุดิบและวัสดุในการผลิตต่าง ๆ ให้เพียงพอกับช่วงเวลาที่มีความต้องการ หรือเป็นการจัดหาวัตถุดิบให้เพียงพอและทันเวลากับความต้องากรในทุก ๆ ขั้นตอนการผลิตจนกระทั่งเป็นสินค้าสำเร็จรูป

1) ข้อมูลการทำงานของการวางแผนความต้องการวัสดุ เมื่อพิจารณาการทำงานของระบบ MRP จะพบว่า MRP จะนำข้อมูล 2 ส่วนมาใช้ในการพิจารณาความต้องการวัตถุดิบ คือ อุปสงค์ (Demand) และอุปทาน (Supply)

อุปสงค์ (Demand) ได้มาจาก

1. คำสั่งขาย (Customer Order)

2. ค่าพยากรณ์ยอดขาย (Sales Forecast)

3. ตารางการผลิตหลัก (Mater Production Schedule; MPS)

4. คำสั่งผลิต (Manufacturing Order)

อุปทาน (Supply) ได้มาจาก

1. แผนการสั่งซื้อ (Plan Purchase)

2. คำสั่งซื้อ (Purchasing Order)

3. คำสั่งผลิต (Manufacturing Order)

2) การทำงานของระบบ MRP ประกอบด้วยข้อมูลหลัก ดังนี้

1. ข้อมูลภาวะของคงคลัง (Inventory Master File) รายการของคลังแต่ละรายการที่บรรจุอยู่ในแฟ้มข้อมูลชุดภาวะของคงคลังจะประกอบด้วยรายละเอียดที่แสดงภาระของวัสดุแต่ละรายการ เช่น หมายเลขชิ้นส่วน (Part Number) รายละเอียดของชิ้นส่วน (Part Description) ปริมาณที่มีอยู่ในขณะนั้น (Quantity on Hand) ปริมาณการสั่ง (Quantity or Order) สถานที่เก็บชิ้นส่วน (Part Location) หมายเลข Lot เพื่อแยกการรับเข้าของสินค้าแต่ละครั้ง (Lot Number) ฯลฯ

2. ชุดภาระการสั่ง (Order Master File) เป็นข้อมูลที่บรรจุอยู่ในแฟ้มข้อมูลการสั่งประกอบด้วยข้อมูลของลูกค้าทั้งหมด ปริมาณการสั่งซื้อและสั่งผลิตจะประกอบด้วย หมายเลขชิ้นส่วน (Part Number) หมายเลขใบสั่ง (Order Number) ปริมาณการสั่ง (Order Quantity) วันกำหนดส่ง (Due Date) หมายเลขของผู้ขาย (Vendor Number) ฯลฯ

3. ข้อมูลชุดโครงสร้างผลิตภัณฑ์ (Product Structure File) แฟ้มข้อมูลชุดโครงสร้างของผลิตภัณฑ์เป็นข้อมูลที่เชื่อมไปยังรายการผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปกับชิ้นส่วนและส่วนประกอบทั้งหมดที่นำมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป ซึ่งประกอบด้วยหมายเลขของชิ้นส่วนหลัก (Parent Part Number) วัสดุที่เป็นส่วนประกอบในการผลิตชิ้นส่วน (Component) จำนวนที่ต้องการใช้ในการผลิตชิ้นส่วนต่อ 1 หน่วย (Quantity Per Unit) ขั้นตอนการผลิต (Operation) เวลาเตรียมงาน (Setup Time) และเวลาที่ใช้ในการผลิต (Run Time)

4. ข้อมูลชุดอุปสงค์และอุปทานของวัสดุ (Materials Demand File and Material Supply File) ข้อมูลที่บันทึกเกี่ยวกับความต้องการวัสดุ ในการผลิตและการได้รับวัสดุเพิ่มขึ้นในคลังสินค้า

การประมวลผล MRP จะประกอบด้วยระบบต่าง ๆ ดังต่อไปนี้

1) ระบบการประมวลผล MRP (MRP Control System) ทำหน้าที่ควบคุมและประมวลผลโดยอาศัยข้อมูลต่าง ๆ มาทำการประมวลผลและแสดงผลลัพธ์ออกมาในรูปของรายงานต่าง ๆ 

2) ระบบตารางการผลิตหลักของผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป (Finished Goods Under Schedule System) เป็นการแสดงรายการให้ทราบว่า มีสินค้าชนิดใดบ้างที่ต้องทำการผลิต ผลิตด้วยจำนวนเท่าใด และจะพร้อมส่งเมื่อไร แสดงดังรูปแสดงตารางการผลิต

3) ระบบการกระจายโครงสร้างผลิตภัณฑ์และนำเวลามาตรฐานมาใช้ (Product Structure Explosion and Lead Time System) หลังจากได้รับข้อมูลความต้องการผลิตภัณฑ์จากตารางการผลิตหลัก นำข้อมูลมาคำนวณหาความต้องการวัตถุดิบ โดยสามารถทราบวัตถุดิบและชิ้นส่วนต่าง ๆ ที่ใช้ในผลิตภัณฑ์ได้จากโครงสร้างของผลิตภัณฑ์ ซึ่งมีลักษณะเหมือนต้นไม้โดยจะแสดงรายการวัสดุ จำนวนและขั้นตอนกระบวนการผลิตซึ่งประกอบด้วยเวลาในการผลิตของผลิตภัณฑ์นั้น ๆ แสดงดังรูปโครงสร้างผลิตภัณฑ์

รูปโครงสร้างผลิตภัณฑ์ (Product Structure)

4) ระบบการรับ – จ่ายของคลัง (Inventory Transaction System) ในการทำ MRP ข้อมูลเกี่ยวกับสินค้าคงคลัง (Inventory) ที่ถูกต้องและทันสมัยมีความสำคัญมากซึ่งทำให้การวางแผนเกี่ยวกับวัสดุเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ส่วนที่สำคัญที่จะให้ทราบภาวะคงคลังได้อย่างถูกต้อง และทันสมัยอยู่เสมอ คือ ระบบการจัดการของคงคลังมีการรับและการจ่ายของคงคลังได้อย่างถูกต้อง เช่น เมื่อวัสดุที่สั่งซื้อเข้ามาในคงคลัง ซึ่งผ่านระบบการตรวจสอบเรียบร้อยแล้ว ระบบการรับ – จ่าย จะบันทึกรับวัสดุเข้าคงคลังและปรับจำนวนยอดคงเหลือในคลังให้ถูกต้อง ในทำนองเดียวกัน ถ้ามีการเบิกวัสดุไปใช้ในการผลิต ระบบการรับ – จ่าย ก็จะบันทึกจ่ายวัสดุออกจากคลังแล้วปรับยอดคงเหลือให้เช่นกัน

5) ระบบการปรับปรุงข้อมูลของคงคลังและตารางการผลิต (Schedule and Inventory Adjustment System) การปรับปรุงข้อมูลของคงคลังและตารางการผลิตเป็นการปรับปรุงข้อมูลคงคลังให้อยู่ในสภาพที่เป็นจริงอยู่ตลอด (Real Time) ไม่ว่าจะเกิดสภาพการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ของระบบในช่วงเวลาใดหรือขณะใดก็ตาม เพื่อทำการตรวจสอบข้อมูลของคงคลังที่ได้วางแผนไว้กับข้อมูลจริงให้ถูกต้องเนื่องจากสภาพทั่วๆ ไป ของการผลิต เหตุการณ์ต่าง ๆ มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เช่น ลูกค้าต้องการเร่งทำให้ต้องมีการเลื่อนแผนกำหนดวันส่งสินค้า รายการวัสดุที่ถูกผลิตหรือประกอบในระดับต่าง ๆ อาจมีข้อบกพร่อง จะต้องนำมาแก้ไขช่วงเวลาให้ถูกต้อง เป็นต้น เหตุการณ์เหล่านี้ไม่มีการวางแผนไว้ล่วงหน้า ระบบการปรับปรุงต้องมีการเปลี่ยนแปลง ป้อนเข้าสู่ระบบ MRP อย่างทันเวลา เพื่อให้ภาวะของคงคลังทุกรายการ และสภาพของการผลิตดำเนินไปอย่างถูกต้องและสอดคล้องกับความเป็นจริงมากที่สุด

lm การพยากรณ์ความต้องการ เทคนิคที่เกี่ยวข้อง

เทคนิคที่เกี่ยวข้องกับการพยากรณ์ มีด้วยกันหลายวิธีการ เช่น

1. ส่วนประกอบของอนุกรมเวลา แนวโน้มของข้อมูลความต้องการจะมีลักษณะแบบใดนั้น  การพิจารณาขั้นต้นจะพิจารณาได้จากกราฟ  (t, Yt)  เมื่อ t  เป็นเวลาอยู่บนแกนแนวนอน  และ  Yt  เป็นค่าสังเกต  ณ  เวลา  T  อยู่บนแกนตั้ง

- แนวโน้ม (Trend) หมายถึง  การเคลื่อนไหวของข้อมูลความต้องการสินค้าในระยะยาวซึ่งอาจจะเป็นแนวโน้มขึ้น  หรือแนวโน้มลง  แนวโน้มจะสะท้อนให้เห็นถึงความเจริญ  และความเสื่อมของเหตุการณ์ต่าง ๆ 

- ฤดูกาล (Seasonal) หมายถึง  การเคลื่อนไหวของข้อมูลความต้องการสินค้ามีผลเนื่องมาจากฤดูกาล  การเคลื่อนไหวจะเกิดขึ้นซ้ำ  ๆ  ในช่วงเวลาหนึ่ง  ปัจจัยที่ก่อให้เกิดอิทธิพลของฤดูกาลมีได้หลายปัจจัย  เช่น  สภาพอากาศ  อุณหภูมิ  เทศกาล  ตัวอย่างของอนุกรมเวลาที่มีอิทธิพลของฤดูกาลเกี่ยวข้อง  เช่น  ยอดขายของถังน้ำพลาสติกที่เพิ่มขึ้นในช่วงฤดูฝนและมีน้ำท่วมขัง  ลูกค้าต้องการกักเก็บน้ำสะอาดในถังน้ำพลาสติกไว้สำหรับบริโภค  เป็นต้น

- อิทธิพลของวัฎจักร (Cycle) เป็นข้อมูลความต้องการสินค้าที่เก็บรวบรวมในระยะยาวหลายปี  การเคลื่อนไหวอาจจะแสดงอิทธิพลของวัฏจักรที่มีลักษณะทำนองเดียวกันกับอิทธิพลของฤดูกาล  โดยวัฏจักรหนึ่งจะครอบคลุมระยะเวลาหลายปี  วัฏจักรที่พบเสมอ  ได้แก่  วัฏจักรธุรกิจ  ที่มีทั้งรุ่งเรืองคงที่และตกต่ำ  วัฏจักรของราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกที่ส่งผลต่อราคาเม็ดพลาสติก  เป็นต้น

- เหตุการณ์ที่ผิดปกติ (Irregular)  เป็นการเคลื่อนไหวของข้อมูลความต้องการสินค้าเฉพาะส่วนที่ไม่มีแบบแผนที่แน่นอน  ส่วนใหญ่จะเป็นเหตุการณ์ที่ไมได้คาดคิดมาก่อน  หรือไม่เกิดขึ้นบ่อยนัก  เช่น  อุบัติเหตุ  น้ำท่วม  ไฟไหม้  สงคราม  เป็นต้น

2. การวัดความถูกต้องของการพยากรณ์ ความถูกต้องของการพยากรณ์เป็นสิ่งที่ใช้ค่าพยากรณ์ต้องการ  ความถูกต้องมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับค่าความคลาดเคลื่อนของการพยากรณ์  (Forecasting Error. et)  ซึ่งเป็นผลต่างของค่าจริงและค่าพยากรณ์  ค่าความคลาดเคลื่อนมีค่ามากถ้าค่าจริงห่างจากค่าพยากรณ์มาก  และค่าความคลาดเคลื่อนมีค่าน้อยถ้าค่าพยากรณ์ใกล้เคียงกับค่าจริง  ค่าวัดความถูกต้องของการพยากรณ์ที่ใช้กันมาก ได้แก่

ตารางที่ 2.1 สูตรการวัดความถูกต้องของการพยากรณ์

3) เทคนิคการพยากรณ์เชิงปริมาณ เมื่อต้องการการพยากรณ์อนุกรมเวลาเริ่มแรกต้องทำการพล๊อตกราฟเวลา ซึ่งเป็นแกนนอนและค่าสังเกตเป็นแกนตั้งเพื่อดูความสัมพันธ์ของข้อมูลว่าเป็นลักษณะใด เมื่อพิจารณาแล้วพบว่า

1) ข้อมูลความต้องการสินค้าไม่มีแนวโน้ม และไม่มีฤดูกาล วิธีการที่นิยมใช้ในการพยากรณ์ยอดขาย คือ

- วิธีค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่อย่างง่าย (Simple Moving Average) เป็นวิธีการหาค่าพยากรณ์จากค่าสังเกตล่าสุดจำนวนหนึ่ง เช่น 3 ค่า หรือ 5 ค่า เป็นต้น แล้วนำมาหาค่าเฉลี่ยซึ่งเป็นการเฉลี่ยที่ให้น้ำหนักกับค่าสังเกตแต่ละค่าเท่ากัน กรณีใช้ k ค่าสังเกต จะใช้ค่าพยากรณ์ ณ เวลา t + 1 เป็นสมการพยากรณ์ 

- วิธีค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่แบบถ่วงน้ำหนัก (Weighted Moving Average) วิธีค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่ถ่วงน้ำหนักเหมือนกับวิธีค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่อย่างง่าย ต่างกันเพียงน้ำหนักที่ให้กับค่าสังเกตต่างกันให้น้ำหนักสำหรับข้อมูลล่าสุดมีความสำคัญ หรือน้ำหนักมากกว่าข้อมูลที่เก่ากว่า กรณีใช้ k ค่าสังเกตจะใช้ค่าพยากรณ์ ณ เวลา t+1 เป็นสมการพยากรณ์

- วิธีปรับเรียบเอ็กโปเนนเชียลเชิงเดี่ยว (Simple Exponential Smoothing) วิธีปรับเรียบเอ็กโปเนนเชียลเชิงเสดี่ยว ค่าพยากรณ์จะได้มาจากค่าสังเกตที่ผ่านมาทั้งหมด น้ำหนักที่ให้กับค่าสังเกตแต่ละค่าไม่เท่ากัน น้ำหนักที่ให้ขึ้นอยู่กับค่าคงที่ในการปรับเรียบ (Smoothing Constant)

2) ข้อมูลความต้องการสินค้ามีแนวโน้ม วิธีการที่นิยมใช้ในการพยากรณ์ยอดขาย คือ วิธีปรับเรียบเอ็กโปเนนเชียลเชิงคู่ (Double Exponential Smoothing) เป็นวิธีที่ใช้กับอนุกรมเวลาที่มีแนวโน้มเป็นเส้นตรง โดยกำหนดให้

3) ข้อมูลความต้องการสินค้า มีวัฏจักรหรือฤดูกาล วิธีการที่นิยมใช้ในการพยากรณ์ยอดขาย คือ วิธีปรับเรียบเอ็กโปเนนเชียลแบบฤดูกาล (Simple Seasonal Exponential Smoothing) สมการพยากรณ์จะอยู่ในรูป 

.

ที่มา

- 

รวมรวมข้อมูลภาพ

- www.iok2u.com